Κώδικας Διοικητικής Δικονομίας

Ν 2717/1999 (ΦΕΚ Α' 97/17.5.1999): ΚΩΔΙΚΑΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗΣ ΔΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΒΛ. ΚΑΙ Ν.3659/2008, 3900/2010 και Ν. 4055/2012. (272581)

*** ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ: Περί της ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ της διάταξης της παρ.3 του άρθρου 197 του παρόντος Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας βλέπε σχετικά στην υπ' αριθμ. 671/2010 Απόφαση ΣΤΕ (ΟΛΟΜ).

*** ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ: Περί της ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ της διάταξης του άρθρου 277 του παρόντος Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας βλέπε σχετικά στις υπ' αριθμ. 193/2009, 1374/2009, 1901/2009, 2556/2009, 1757/2010 1541/2010, 1778/2010 αποφάσεις ΣΤΕ. (με παραπομπή του ζητήματος στην Ολομέλεια).

*** ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ: Περί της ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ της διάταξης της παρ.1 του άρθρου 76 του παρόντος νόμου βλέπε σχετικά στην υπ' αριθμ. 3840/2009 Απόφαση ΣΤΕ (ΟΛΟΜ) καθώς και στις υπ' αριθμ. 1306/2010, 3013/2010 αποφάσεις ΣΤΕ.

*** ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ: Περί της ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ της διάταξης των άρθρων 45 και 46 του παρόντος ΚΔΔ βλέπε σχετικά στην υπ' αριθμ. 1032/2009 Απόφαση ΣΤΕ.

*** ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ: Περί της ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ της διάταξης της παρ.1 του άρθρου
277 του παρόντος ΚΔΔ βλέπε σχετικά στις υπ' αριθμ. 1035/2009, 3409/2010
αποφάσεις ΣΤΕ καθώς και την υπ' αριθμ. 1583/2010 Απόφαση ΣΤΕ (ΟΛΟ)

*** ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ: Περί της ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ της διάταξης της παρ.3 του άρθρου 45 του παρόντος Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας βλέπε σχετικά στην υπ' αριθμ. 1757/2009 Απόφαση ΣΤΕ.

*** ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ: Περί της ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ της διάταξης της παρ.3 του άρθρου 277 του παρόντος Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας βλέπε σχετικά στην υπ' αριθμ. 1201/2010 απόαση ΣΤΕ.

*** ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ: Περί της ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ της διάταξης της παρ.2 του άρθρου 5 του παρόντος Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας βλέπε σχετικά στην υπ' αριθμ. 3182/2010 απόαση ΣΤΕ.


Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ
ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ

Εκδίδομε τον ακόλουθο νόμο που ψήφισε η Βουλή :

Αρθρο πρώτο

Κυρώνεται ως Κώδικας, σύμφωνα με το άρθρο 76 παρ. 6 του Συντάγματος, το άρθρο 12 παρ. 3 του ν. 1406/1983, το άρθρο 21 παρ. 1 του ν.1968/1991, το άρθρο 50 παρ. 1 του ν. 2172/1993 και το άρθρο 16 παρ. 10 του ν. 2298/1995, το ακόλουθο σχέδιο νόμου, το οποίο συντάχθηκε από Νομοπαρασκευαστική Επιτροπή, η οποία συστάθηκε σύμφωνα με τις διατάξεις των παραπάνω νόμων και συγκροτήθηκε με τις αποφάσεις 44292/26.6.1984,377/22.1.1992, 5277/17.1.1994, 66616/23.6.1995, 133076/26.11.1996,150718/22.12.1996 και 98939/6.7.1998 των Υπουργών Δικαιοσύνης.



ΚΩΔΙΚΑΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗΣ ΔΙΚΟΝΟΜΙΑΣ

ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ
ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ

ΠΡΩΤΟ ΤΜΗΜΑ
ΕΚΤΑΣΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΩΝ ΔΙΑΤΑΞΕΩΝ
ΤΟΥ ΚΩΔΙΚΑ

Αρθρο 1

Οι διατάξεις του Κώδικα αυτού διέπουν την εκδίκαση των διοικητικών
διαφορών ουσίας από τα τακτικά διοικητικά δικαστήρια.



ΔΕΥΤΕΡΟ ΤΜΗΜΑ
ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ ΚΑΙ ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΑ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α`
ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ

Αρθρο 2

Αντικειμενικά όρια

Η εκδίκαση των διοικητικών διαφορών ουσίας ανήκει στα τακτικά
διοικητικά δικαστήρια, εκτός εκείνων που η εκδίκασή τους έχει ανατεθεί, με ειδική διάταξη νόμου, σε άλλα διοικητικά δικαστήρια.



Αρθρο 3

Έκταση

Κατά την εκδίκαση των διοικητικών διαφορών ουσίας, εφόσον ο νόμος που διέπει τη σχέση δεν ορίζει διαφορετικά, επιτρέπεται :

α) με την επιφύλαξη όσων ορίζονται στο άρθρο 5, να κριθούν
παρεμπιπτόντως ζητήματα της δικαιοδοσίας των πολιτικών δικαστηρίων, αν από τα ζητήματα αυτά εξαρτάται η επίλυση της ένδικης διαφοράς, ή

β) να ανασταλεί η πρόοδος της δίκης, εφόσον δεν υπάρχει άμεσος
κίνδυνος για τα συμφέροντα των διαδίκων, αν παρεμπίπτοντα ζητήματα
πρόκειται να κριθούν με δύναμη Δεδικασμένου σε δίκη, η οποία εκκρεμεί
στο κατά δικαιοδοσία Αρμόδιο δικαστήριο.


Αρθρο 4

Βαθμοί

1. Η δικαιοδοσία των δικαστηρίων, αν από τον Κώδικα δεν ορίζεται
διαφορετικά, ασκείται σε δύο βαθμούς.

2. Εισαγωγή υπόθεσης απευθείας στο δεύτερο βαθμό δεν επιτρέπεται.



Αρθρο 5

Δέσμευση από αποφάσεις άλλων δικαστηρίων

1. Τα δικαστήρια δεσμεύονται από τις αποφάσεις άλλων διοικητικών
δικαστηρίων, κατά το μέρος που αυτές αποτελούν Δεδικασμένο, σύμφωνα με όσα ορίζουν οι σχετικές διατάξεις.

2. Τα δικαστήρια δεσμεύονται, επίσης, από τις αποφάσεις των πολιτικών δικαστηρίων, οι οποίες, σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις, ισχύουν, έναντι όλων, καθώς και από τις αμετάκλητες καταδικαστικές αποφάσεις των ποινικών δικαστηρίων ως προς την ενοχή του δράστη.

*** ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ: Περί της ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ της διάταξης της παρ.2 του άρθρου 5 του παρόντος Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας βλέπε σχετικά στην υπ` αριθμ. 3182/2010 απόφαση ΣΤΕ.

3. Ως προς τις αποφάσεις των αλλοδαπών πολιτικών δικαστηρίων, έχουν
ανάλογη εφαρμογή όσα ορίζονται στην προηγούμενη παράγραφο, εφόοσν
συντρέχουν οι προϋποθέσεις του άρθρου 323 του Κώδικα Πολιτικής
Δικονομίας, όπως αυτό εκάστοτε ισχύει.

4. Το δικαστήριο λαμβάνει υπόψη το Δεδικασμένο και αυτεπαγγέλτως,
εφόσον τούτο προκύπτει από τα στοιχεία της δικογραφίας.



ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β`
ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΑ

Αρθρο 6

Καθ` ύλην

1. Η, σε πρώτο βαθμό, εκδίκαση των διοικητικών διαφορών ουσίας ανήκει στο τριμελές πρωτοδικείο.

"2. Κατ` εξαίρεση, η εκδίκαση:

α) των διαφορών από διοικητικές συμβάσεις ανήκει, σε πρώτο και τελευταίο βαθμό, στο εφετείο,

"β. Των φορολογικών και τελωνειακών εν γένει διαφορών, των οποίων το αντικείμενο δεν υπερβαίνει τις εκατόν πενήντα χιλιάδες (150.000) ευρώ, ανήκει σε πρώτο βαθμό στο μονομελές πρωτοδικείο. Εάν το αντικείμενο υπερβαίνει το ποσό των εκατόν πενήντα χιλιάδων (150.000)
ευρώ ανήκει στο πρώτο και τελευταίο βαθμό στο εφετείο.

γ. των χρηματικών διαφορών, των οποίων το αντικείμενο δεν υπερβαίνει το ποσό των εξήντα χιλιάδων (60.000) ευρώ, ανήκει στο μονομελές πρωτοδικείο."

***Οι περ. β` και γ` αντικαθίστανται από 2 Απριλίου 2012 με τα άρθρα 47 παρ. 1 και 113 του Ν.4055/2012 (ΦΕΚ Α 51 12.3.2012). Με το άρθρο 110 παρ.15 του ιδίου Νόμου ορίζεται ότι:
"15. Οι διατάξεις των άρθρων 47 και 67 του παρόντος εφαρμόζονται στις εκκρεμείς υποθέσεις, για τις οποίες δεν έχει ορισθεί δικάσιμος."


δ) των διαφορών που προκύπτουν από την εφαρμογή των άρθρων 13 και 14 του ν.
2523/1997 (ΦΕΚ 179 Α`), του άρθρου 153 του ν. 2960/2001 (ΦΕΚ 265 Α`) και των περιπτώσεων γ`, δ` και ε` της παραγράφου 4 του άρθρου 1 του ν. 1406/1983 (ΦΕΚ 182 Α`), η οποία προστέθηκε με την παράγραφο 1 του άρθρου 51 του ν. 3659/2008 (ΦΕΚ 77 Α`), ανήκει στον πρόεδρο πρωτοδικών του διοικητικού πρωτοδικείου, ο οποίος αποφαίνεται ανεκκλήτως.
«Οι διατάξεις της παραγράφου 9 του άρθρου 13 του ν. 2523/1997 (Α` 179), όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 51 του ν. 3900/2010 (A` 213), εφαρμόζονται για την εκδίκαση των προσφυγών αυτών.»

Αν πρόκειται για φορολογική ή τελωνειακή εν γένει διαφορά, για την εφαρμογή των παραπάνω περιπτώσεων β` και γ` η Αρμοδιότητα προσδιορίζεται με βάση το ποσό του κύριου φόρου, δασμού, τέλους ή προστίμου.

*** Το δεύτερο εδάφιο της περ. δ΄ αντικαταστάθηκε ως άνω με το άρθρο 65 παρ.1 Ν.3994/2011,ΦΕΚ Α 165/25.7.2011.
*** ΠΡΟΣΟΧΗ: Με το άρθρο 65 παρ.6 Ν.3994/2011,ΦΕΚ Α 165/25.7.2011,ορίζεται
ότι:
"6. Οι προηγούμενες παράγραφοι εφαρμόζονται και στις εκκρεμείς κατά την έναρξη της ισχύος του ν. 3900/2010 υποθέσεις.


3. Αν η κατά τις Περιπτώσεις β` και γ` της προηγούμενης παραγράφου,
χρηματική διαφορά έχει δημιουργηθεί από τον καταλογισμό ή την οποιασδήποτε άλλης φύσης βεβαίωση, με την ίδια πράξη, διάφορων ποσών κατά του ίδιου υπόχρεου, η Αρμοδιότητα καθορίζεται με βάση το μεγαλύτερο από τα ποσά αυτά.
Το καθ` ύλην Αρμόδιο δικαστήριο για την πράξη με το μεγαλύτερο ποσό
καθίσταται αρμόδιο και για τις υπόλοιπες συναφείς πράξεις."

«Αν στο πλαίσιο του ίδιου προσωρινού ή οριστικού φορολογικού ελέγχου έχουν καταλογιστεί για το ίδιο οικονομικό έτος ή διαχειριστική περίοδο με την ίδια ή περισσότερες πράξεις, διάφορα ποσά, κατά του ίδιου υπόχρεου, ανεξαρτήτως αν αυτά αφορούν διαφορετικά φορολογικά αντικείμενα, το εφετείο, εφόσον είναι αρμόδιο για κάποια από αυτές, καθίσταται αρμόδιο και για τις υπόλοιπες, ανεξαρτήτως ποσού.»

*** Το τελευταίο εδάφιο της παρ.3 προστέθηκε με την παρ.5 άρθρου 47
Ν.3943/2011,ΦΕΚ Α 66/31.3.2011, η οποία καταλαμβάνει και τις
εκκρεμείς κατά την έναρξη ισχύος του νόμου αυτού υποθέσεις.

*** Οι παρ.2 και 3 αντικαταστάθηκαν ως άνω με την παρ.1 άρθρου 13
Ν.3900/2010,ΦΕΚ Α 213/17.12.2010. Έναρξη ισχύος από 1.1.2011.
Με την παρ.4 του αυτού άρθρου και νόμου ορίζεται ότι:

"4. Οι διατάξεις των παραγράφων 1 και 2 καταλαμβάνουν και τις
εκκρεμείς κατά την έναρξη ισχύος του παρόντος υποθέσεις".

(4. Στην κατά την περ. β` της παρ. 2 εξαίρεση δεν υπάγονται οι
χρηματικές διαφορές που αναφύονται κατ` εφαρμογή των νομοθεσιών, στις
οποίες αναφέρεται η παρ. 1 του άρθρου 7 του ν. 702/1977).

*** Η παράγραφος 4 καταργείται από 1.1.2011 με την παρ.2 άρθρου 13
Ν.3900/2010,ΦΕΚ Α 213/17.12.2010. Με την παρ.4 του αυτού άρθρου
και νόμου ορίζεται ότι: "4. Οι διατάξεις των παραγράφων 1 και 2
καταλαμβάνουν και τις εκκρεμείς κατά την έναρξη ισχύος του
παρόντος υποθέσεις.



5. Το ποσό που ορίζεται στην περ. β` της παρ. 2 είναι δυνατόν να
μεταβάλλεται με προεδρικά διατάγματα, τα οποία εκδίδονται ύστερα από
πρόταση του Υπουργού Δικαιοσύνης.

6. Η σε δεύτερο βαθμό εκδίκαση των διοικητικών διαφορών ουσίας ανήκει στο τριμελές εφετείο.
(Κατ` εξαίρεση, στις Περιπτώσεις που η πρωτόδικη Απόφαση εκδίδεται από το μονομελές πρωτοδικείο, η σε δεύτερο βαθμό εκδίκαση της διαφοράς ανήκει στο τριμελές πρωτοδικείο).
*** Το δεύτερο εδάφιο της παραγράφου 6 ΚΑΤΑΡΓΗΘΗΚΕ με την παρ.2 άρθρου 1 Ν.3659/2008,ΦΕΚ Α 77/7.5.2008.ΠΡΟΣΟΧΗ: Εναρξη ισχύος από 8/6/2008.
Με την παρ.3 του αυτού άρθρου και νόμου ορίζεται ότι:
"3. Η διάταξη της προηγούμενης παραγράφου δεν καταλαμβάνει
τις εκκρεμείς κατά την έναρξη ισχύος του παρόντος υποθέσεις".
"Κατ` εξαίρεση, στις Περιπτώσεις που η πρωτόδικη Απόφαση εκδίδεται από το μονομελές πρωτοδικείο, η εκδίκαση της διαφοράς σε δεύτερο βαθμό ανήκει στο μονομελές εφετείο."

*** Το τελευταίο εδάφιο της παρ.6 προστέθηκε με την παρ.3 άρθρου 13
Ν.3900/2010,ΦΕΚ Α 213/17.12.2010.Έναρξη ισχύος από 1.1.2011.

Με την παρ.5 του αυτού άρθρου και νόμου ορίζεται ότι:
“5. Η διάταξη της παραγράφου 3 ισχύει για εφέσεις κατά αποφάσεων που θα δημοσιευθούν ένα έτος μετά τη δημοσίευση του παρόντος".



Αρθρο 7

Κατά τόπο

1. Αρμόδιο στον πρώτο, και τελευταίο, βαθμό είναι το δικαστήριο στην περιφέρεια του οποίου εδρεύει η αρχή από πράξη, παράλειψη ή υλική ενέργεια οργάνου της οποίας δημιουργήθηκε η διαφορά. Η Αρμοδιότητα αυτή διατηρείται και στις Περιπτώσεις που, κατά των πράξεων ή παραλείψεων τούτων, ασκείται οποιαδήποτε διοικητική προσφυγή.

2. Κατ` εξαίρεση, Αρμόδιο δικαστήριο είναι :

α) αν πρόκειται για διαφορές που αφορούν τα όρια των δήμων και
κοινοτήτων, εκείνο στην περιφέρεια του οποίου εδρεύουν οι διάδικοι
οργανισμοί, και αν αυτοί εδρεύουν σε περιφέρειες περισσότερων
δικαστηρίων, εκείνο στην περιφέρεια του οποίου εδρεύει ο
πολυπληθέστερος, κατά την τελευταία απογραφή, οργανισμός, ενώ

β) αν πρόκειται για διαφορές ανάμεσα στον Οργανισμό Γεωργικών
Ασφαλίσεων (Ο.Γ.Α.) και τους ασφαλισμένους του ή πρόσωπα που
δικαιούνται παροχές από αυτόν, εκείνο στην περιφέρεια του οποίου
εδρεύει το όργανο που, κατά τις οικείες διατάξεις, είναι αρμόδιο προς
παραλαβή της σχετικής αίτησης ή δήλωσης του ενδιαφερομένου για τη
χορήγηση παροχής, ή στην περιφέρεια του οποίου κατοικεί αυτός σε βάρος του οποίου έγινε καταλογισμός χρηματικού ποσού.

"γ) αν πρόκειται για διαφορές που αφορούν στις αποδοχές του προσωπικού εν γένει του Δημοσίου, των Ο.Τ.Α. και των Ν.Π.Δ.Δ., αρμόδιο είναι και το δικαστήριο του τόπου όπου υπηρετεί ο υπάλληλος".


*** Η περ. γ΄ προστέθηκε με την παρ.1 άρθρου 2 Ν.3659/2008,ΦΕΚ Α
77/7.5.2008.ΠΡΟΣΟΧΗ: Εναρξη ισχύος από 8/6/2008.

Με την παρ.2 του αυτού άρθρου και νόμου ορίζεται ότι:
"2. Η διάταξη της προηγούμενης παραγράφου δεν καταλαμβάνει
τις εκκρεμείς κατά την έναρξη ισχύος του παρόντος υποθέσεις.
***ΠΡΟΣΟΧΗ: Κατά την παρ.3 άρθρου 14 Ν.3900/2010,ΦΕΚ Α 213/17.12.2010"
"3. Η παράγραφος 1 του άρθρου 2 του ν. 3659/2008 καταλαμβάνει τις
εκκρεμείς στις 8 Ιουνίου 2008 υποθέσεις".

"3. Αν πρόκειται για αγωγή προς επιδίωξη αξίωσης που ερείδεται σε πράξεις, παραλείψεις ή υλικές ενέργειες οργάνων περισσοτέρων αρχών, η Αρμοδιότητα καθορίζεται από την έδρα οποιασδήποτε από τις αρχές αυτές, κατ` επιλογήν του ενάγοντος."

*** Η πιο πάνω νέα παρ.3 προστέθηκε με την παρ.1 άρθρου 14
Ν.3900/2010,ΦΕΚ Α 213/17.12.2010.

4 3. Όταν η αρχή εδρεύει στην αλλοδαπή, αρμόδια είναι τα δικαστήρια της Πρωτεύουσας.

5 4. Αρμόδιο στο δεύτερο βαθμό είναι το δικαστήριο στην περιφέρεια του οποίου υπάγεται εκείνο που εξέδωσε την προσβαλλόμενη Απόφαση.

*** Οι παρ.3 και 4 αναριθμήθηκαν σε 4 και 5 αντίστοιχα με την παρ.2 άρθρου 14 Ν.3900/2010,ΦΕΚ Α 213/17.12.2010.



Αρθρο 8

Διατήρηση

Το δικαστήριο που είναι αρμόδιο όταν ασκείται το ένδικο βοήθημα ή
μέσο διατηρεί την αρμοδιότητά του ως την περάτωση της δίκης, ακόμη και αν στο μεταξύ μεταβληθεί η αρμοδιότητά του.



Αρθρο 9

Απαγόρευση παρέκτασης

Δεν είναι δυνατή η παρέκταση κανενός είδους Αρμοδιότητας ακόμη και αν προς τούτο συμφωνούν ή δεν αντιλέγουν οι διάδικοι.



Αρθρο 10

Κανονισμός

1. Αν η ίδια υπόθεση εκκρεμεί σε περισσότερα από ένα δικαστήρια χωρίς να έχει χωρήσει η Συζήτηση της σε κανένα από αυτά, το αρμόδιο
δικαστήριο καθορίζεται, κατά τα οριζόμενα στην επόμενη παράγραφο, είτε ύστερα από αίτηση ενός από τους διαδίκους, η οποία πρέπει να
συνοδεύεται από έγγραφη βεβαίωση για την εκκρεμοδικία, είτε ύστερα από σχετική αναφορά του προέδρου του συμβουλίου ή του δικαστή, που
διευθύνει οποιοδήποτε από τα δικαστήρια αυτά. Η αίτηση ή η αναφορά
απευθύνεται στο κατά την επόμενη παράγραφο Αρμόδιο δικαστήριο, στο
οποίο και κατατίθεται. Κυρωμένο Αντίγραφο της αίτησης ή της αναφοράς
αυτής κοινοποιείται στα δικαστήρια, όπου εκκρεμεί η υπόθεση.

2. Η Αρμοδιότητα ανάμεσα σε πρωτοδικεία που υπάγονται στην περιφέρεια του ίδιου εφετείου κανονίζεται από το εφετείο, ενώ ανάμεσα σε πρωτοδικεία διάφορων εφετειακών περιφερειών ή ανάμεσα σε πρωτοδικείο και εφετείο ή ανάμεσα σε διάφορα εφετεία, κανονίζεται από το τμήμα του Συμβουλίου της Επικρατείας που είναι το αρμόδιο για την εκδίκαση της αντίστοιχης αίτησης αναίρεσης.

3. Στη σχετική Συζήτηση καλούνται όλοι οι διάδικοι, σύμφωνα με όσα
ορίζονται στην παρ. 2 του άρθρου 128.

4. Μετά την υποβολή της αίτησης ή της αναφοράς και ωσότου δημοσιευτεί η Απόφαση για τον κανονισμό της Αρμοδιότητας, τα κατά την παρ. 1 δικαστήρια δεν μπορούν να προβούν στη Συζήτηση της υπόθεσης.

5. Αν η Απόφαση με την οποία κανονίζεται η Αρμοδιότητα είναι του
εφετείου, αυτή δεν υπόκειται αυτοτελώς σε αναίρεση.



Αρθρο 11

Παραπομπή υπόθεσης

1. Αν για οποιονδήποτε λόγο δεν είναι δυνατή, ούτε με αναπλήρωση
δικαστών, η νόμιμη συγκρότηση του δικαστηρίου, ή αν, για σπουδαίο λόγο, καθίσταται αδύνατη η λειτουργία του, ο πρόεδρος του συμβουλίου ή ο δικαστής, που διευθύνει το δικαστήριο, ζητά, από το κατά την επόμενη παράγραφο Αρμόδιο δικαστήριο, την παραπομπή της υπόθεσης σε άλλο ισόβαθμο.

2. Η παραπομπή διατάσσεται, αν πρόκειται για πρωτοδικείο, με Απόφαση του εφετείου στην περιφέρεια του οποίου υπάγεται τούτο, ενώ, αν πρόκειται για εφετείο, με Απόφαση του τμήματος του Συμβουλίου της
Επικρατείας που είναι αρμόδιο για την εκδίκαση της αντίστοιχης αίτησης αναίρεσης.

3. Στη σχετική Συζήτηση καλούνται όλοι οι διάδικοι σύμφωνα με όσα
ορίζονται στην παρ. 2 του άρθρου 128.

4. Αν η παραπεμπτική Απόφαση είναι του εφετείου, αυτή δεν υπόκεινται αυτοτελώς σε αναίρεση.



ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ`

ΕΛΛΕΙΨΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑΣ Η ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΑΣ

Αρθρο 12

1. Το δικαστήριο εξετάζει και αυτεπαγγέλτως τη δικαιοδοσία και την
αρμοδιότητά του.

2. Αν το δικαστήριο διαπιστώσει ότι η υπόθεση υπάγεται στα πολιτικά
ποινικά δικαστήρια, απορρίπτει το σχετικό ένδικο βοήθημα ή μέσο, ενώ,
αν διαπιστώσει ότι αυτή υπάγεται στο Συμβούλιο της Επικρατείας, στο
Ελεγκτικό Συνέδριο ή σε άλλο τακτικό διοικητικό δικαστήριο, παραπέμπει το ένδικο βοήθημα ή μέσο στο Αρμόδιο δικαστήριο. Στην περίπτωση της παραπομπής, η Απόφαση είναι υποχρεωτική για το ισόβαθμο ή κατώτερο δικαστήριο.

*** ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ: Με την παρ.3 άρθρ.29 Ν.2915/2001,ΦΕΚ Α 109/29.5.2001
ορίζεται ότι:
3. Στις Περιπτώσεις στις οποίες κατά το άρθρο 12 παράγραφος 2 του
Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας προβλέπεται παραπομπή στο αρμόδιο
δικαστήριο, αν πριν από την έναρξη ισχύος της διάταξης αυτής
απορρίφθηκε ένδικο βοήθημα ή μέσο ως απαράδεκτο λόγω έλλειψης
δικαιοδοσίας ή Αρμοδιότητας του δικαστηρίου και στο μεταξύ είχε
παρέλθει η Προθεσμία προσφυγής στο Αρμόδιο δικαστήριο, παρέχεται
Προθεσμία έξι μηνών από τη δημοσίευση του παρόντος νόμου για την άσκηση
του ένδικου βοηθήματος ή μέσου ενώπιον του αρμόδιου δικαστηρίου.


3. Αν η Απόφαση για την παραπομπή είναι του πρωτοδικείου ή του
εφετείου, αυτή δεν υπόκειται αυτοτελώς σε ένδικο μέσο.

"4. Απόφαση δικαστηρίου δεν προσβάλλεται με ένδικο μέσο για το λόγο ότι η υπόθεση ανήκει στην Αρμοδιότητα του δικαστηρίου με ελάσσονα σύνθεση."

*** Η παρ.4 προστέθηκε με τo άρθρο 3 Ν.3659/2008,
ΦΕΚ Α 77/7.5.2008.ΠΡΟΣΟΧΗ: Εναρξη ισχύος από 8/6/2008.



ΚΕΦΑΛΑΙΟ Δ`

ΔΙΑΔΙΚΑΣΤΙΚΕΣ ΠΡΑΞΕΙΣ ΕΚΤΟΣ ΕΔΡΑΣ

Αρθρο 13

Το δικαστήριο, αν διαδικαστική πράξη δεν είναι δυνατόν να διενεργηθεί
στην έδρα του, μπορεί να ζητήσει τη διενέργειά της :

α) από ομοιόβαθμο ή κατώτερο διοικητικό ή πολιτικό δικαστήριο, που
εδρεύει στον τόπο όπου αυτή πρέπει να διενεργηθεί, ή

β) από τις ελληνικές προξενικές αρχές, ή

γ) από αλλοδαπή αρχή, ύστερα από μεσολάβηση του Υπουργείου
Δικαιοσύνης, εκτός αν κανόνες του διεθνούς δικαίου ορίζουν διαφορετικά.

Η διενέργεια της διαδικαστικής πράξης είναι έγκυρη αν γίνει σύμφωνα με τις διατάξεις είτε του ημεδαπού είτε του αλλοδαπού δικαίου.

ΤΡΙΤΟ ΤΜΗΜΑ
ΑΠΟΚΛΕΙΣΜΟΣ - ΑΠΟΧΗ - ΕΞΑΙΡΕΣΗ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α`

ΑΠΟΚΛΕΙΣΜΟΣ ΔΙΚΑΣΤΩΝ

Αρθρο 14

1. Ο δικαστής αποκλείεται από την άσκηση του λειτουργήματός του σε
δίκη :

α) από την έκβαση της οποίας έχει άμεσο ή έμμεσο προσωπικό συμφέρον,
ή
β) που αφορά υπόθεση στην οποία έχει αναμιχθεί με την ιδιότητα του
πληρεξουσίου, αντιπροσώπου, εκπροσώπου, συμβούλου, μάρτυρα ή
πραγματογνώμονα, ή
γ) που αφορά διοικητική πράξη ή δικαστική Απόφαση στην έκδοση των
οποίων έχει συμπράξει.

2. Ο κατά την περ. γ` της προηγούμενης παραγράφου λόγος αποκλεισμού
του δικαστή που είχε συμπράξει στην έκδοση της προσβαλλόμενης Απόφασης δεν ισχύει κατά την εκδίκαση της ανοικτής ερημοδικίας, της αίτησης αναθεώρησης, της τριτανακοπής και της αίτησης διόρθωσης ή ερμηνείας.

3. Αποκλείεται, επίσης, ο δικαστής από την άσκηση του λειτουργήματός του σε δίκη στην οποία είναι διάδικος :

α) σύζυγος ή μνηστήρας του, ή

β) πρόσωπο με το οποίο συνδέεται με συγγένεια αίματος ή αγχιστείας
έως και τρίτου βαθμού, ή

γ) πρόσωπο με το οποίο συνδέεται με υιοθεσία.



ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β`

ΑΠΟΧΗ ΔΙΚΑΣΤΩΝ

Αρθρο 15

Δήλωση

1. Ο δικαστής οφείλει να δηλώσει τους λόγους αποκλεισμού του, καθώς
και τυχόν λόγους ευπρέπειας, οι οποίοι επιβάλλουν την αποχή του.

2. Ο δικαστής έχει υποχρέωση να προβεί στη δήλωση αποχής ακόμη και αν αντιληφθεί ή πληροφορηθεί τους λόγους κατά ή μετά τη Συζήτηση, οπότε η υπόθεση ανασυζητείται. Κατά την αναζήτηση εφαρμόζονται αναλόγως οι διατάξεις των άρθρων 127 και 128.

3. Η δήλωση υποβάλλεται στον πρόεδρο του συμβουλίου ή στο δικαστή,
που διευθύνει το δικαστήριο, αν πρόκειται δε για δήλωση του προσώπου
τούτου, αυτή υποβάλλεται σε εκείνον που τον αναπληρώνει στη διεύθυνση
του δικαστηρίου.



Αρθρο 16

Αρμοδιότητα - Διαδικασία

1. Για τη δήλωση αποφαίνεται ως συμβούλιο το δικαστήριο, ή το τμήμα, στο οποίο υπηρετεί ο δικαστής, χωρίς τη συμμετοχή του.

2. Αν συμπέσει δήλωση αποχής του δικαστή και αίτηση εξαίρεσής του,
προηγείται η Απόφαση του δικαστηρίου ως συμβουλίου για τη δήλωση
αποχής. Αν η δήλωση αποχής γίνει δεκτή, η αίτηση εξαίρεσης παύει να
έχει αντικείμενο και σε περίπτωση που δεν έχει ακόμη προσδιοριστεί προς Συζήτηση, τίθεται στο αρχείο με πράξη του προέδρου του συμβουλίου ή του δικαστή, που διευθύνει το δικαστήριο, ή αν πρόκειται για δήλωση του ιδίου, με πράξη του αναπληρωτή του, ενώ, σε περίπτωση που έχει προσδιοριστεί προς Συζήτηση, η σχετική δίκη κηρύσσεται καταργημένη. Αν η δήλωση αποχής δεν γίνει δεκτή, προχωρεί η Διαδικασία εκδίκασης της αίτησης εξαίρεσης.

3. Η Απόφαση του δικαστηρίου ως συμβουλίου για τη δήλωση αποχής δεν
υπόκειται σε ένδικα μέσα.



ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ`

ΕΞΑΙΡΕΣΗ ΔΙΚΑΣΤΩΝ

Αρθρο 17

Αίτηση

1. Οι διάδικοι μπορούν να ζητήσουν την εξαίρεση του δικαστή για τον
οποίο συντρέχει λόγος αποκλεισμού ή στο πρόσωπο του οποίου συντρέχουν
συγκεκριμένοι πραγματικοί Λόγοι που δικαιολογούν τη δημιουργία
αμφιβολίας ως προς την αντικειμενική άσκηση των καθηκόντων του, με
έγγραφη αίτηση, που υποβάλλεται στη γραμματεία του δικαστηρίου ή στο
ακροατήριο ως το τέλος της Συζήτησης. Αν ζητείται η εξαίρεση ολόκληρου του δικαστηρίου, η αίτηση υποβάλλεται οκτώ ( τουλάχιστον ημέρες πριν από τη Συζήτηση.

2. Οι διάδικοι, με την ίδια αίτηση, μπορούν επίσης να ζητήσουν να
κριθεί και η νομιμότητα διαδικαστικών πράξεων που έχει ενεργήσει ο
δικαστής του οποίου ζητείται η εξαίρεση ή που έχουν ενεργηθεί με τη
σύμπραξή του πριν από την υποβολή της αίτησης.

3. Η αίτηση υποβάλλεται είτε από το διάδικο αυτοπροσώπως είτε από
πληρεξούσιο με ειδική πληρεξουσιότητα, πρέπει δε να περιέχει, κατά
τρόπο σαφή και ορισμένο, τους λόγους της εξαίρεσης και τα στοιχεία από τα οποία αυτοί αποδεικνύονται.



Αρθρο 18

Αρμοδιότητα - Διαδικασία

1. Η αίτηση εκδικάζεται από τριμελή σύνθεση του δικαστηρίου, ή του
τμήματος, στο οποίο ανήκει ο δικαστής, χωρίς τη συμμετοχή του.

2. Η αίτηση ανακοινώνεται στον ενδιαφερόμενο δικαστή, ο οποίος και
δικαιούται να εκθέσει τις απόψεις του. Αν, όμως, αυτός υποβάλλει στη
συνέχεια δήλωση αποχής εφαρμόζονται τα οριζόμενα στην παρ. 2 του άρθρου 16.

3. Για τον ορισμό της δικασίμου και την κλήτευση των διαδίκων
εφαρμόζονται αναλόγως οι διατάξεις που διέπουν την κύρια δίκη.

4. Η Προαπόδειξη είναι υποχρεωτική για τον αιτούντα.

5. Παραίτηση από αίτηση εξαίρεσης δεν επιτρέπεται.

6. Αν η αίτηση υποβάλλεται στο ακροατήριο και παρίστανται όλοι οι
διάδικοι, μπορεί, κατ` απόκλιση από τα οριζόμενα στην παράγραφο 3, να
ακολουθήσει αμέσως η Συζήτηση.



Αρθρο 19

Απόφαση

1. Η αίτηση είναι απαράδεκτη αν δεν τηρηθούν όσα ορίζονται στο άρθρο 17.

2. Αν κάποιος από τους λόγους εξαίρεσης κριθεί βάσιμος, το δικαστήριο με την απόφασή του διατάζει την αποχή του δικαστή από τα καθήκοντά του στη συγκεκριμένη δίκη και απαγγέλλει, εφόσον ζητηθεί, την ακυρότητα των πράξεων της παρ. 2 του άρθρου 17.

3. Αν κανείς από τους λόγους εξαίρεσης δεν κριθεί βάσιμος, η αίτηση
απορρίπτεται. Με την απορριπτική Απόφαση το δικαστήριο, αν κρίνει ότι
οι Λόγοι εξαίρεσης είναι προδήλως αβάσιμοι, επιβάλλει σε εκείνον που
υπέβαλλε την αίτηση και τις κυρώσεις της παρ. 2 του άρθρου 42.

4. Η απορριπτική Απόφαση δεν υπόκειται αυτοτελώς σε ένδικα μέσα.



ΚΕΦΑΛΑΙΟ Δ`

ΚΟΙΝΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ

Αρθρο 20

Αποχή από διαδικαστικές πράξεις

1. Η κύρια υπόθεση δεν συζητείται πριν να εκδοθεί η Απόφαση για τη
δήλωση αποχής ή την αίτηση εξαίρεσης.

2. Από την υποβολή της δήλωσης αποχής ή από την ανακοίνωση σε αυτόν
της υποβολής αίτησης εξαίρεσης, ο δικαστής οφείλει να απέχει από κάθε
διαδικαστική πράξη σχετική με τη συγκεκριμένη υπόθεση. Μόνη η έκδοση
Απόφασης από τον ίδιο ή η σύμπραξή του στην έκδοση Απόφασης για την
αναβολή της Συζήτησης, ώστε να αντιμετωπιστεί το ζήτημα της αποχής ή
της εξαίρεσής του, δεν συνιστά ανεπίτρεπτη ανάμιξη του στην εκδίκαση
της υπόθεσης.



Αρθρο 21

Αδυναμία συγκρότησης του δικαστηρίου

Αν ανακύψει Αδυναμία συγκρότησης του δικαστηρίου προς κρίση της
δήλωσης αποχής δικαστή ή της αίτησης εξαίρεσής του, εφαρμόζονται
αναλόγως οι διατάξεις του άρθρου 11.



ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ε`

ΔΙΚΑΣΤΙΚΟΙ ΥΠΑΛΛΗΛΟΙ

Αρθρο 22

Οι διατάξεις των άρθρων 14-21 εφαρμόζονται αναλόγως και στους
υπαλλήλους της γραμματείας οι οποίοι μετέχουν στη σύνθεση του
δικαστηρίου ή στη διενέργεια διαδικαστικών πράξεων.



ΤΕΤΑΡΤΟ ΤΜΗΜΑ

ΔΙΑΔΙΚΟΙ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α`

ΙΚΑΝΟΤΗΤΑ ΔΙΑΔΙΚΟΥ

Αρθρο 23

Ικανότητα να είναι διάδικοι έχουν, εκτός από τα φυσικά και τα νομικά
πρόσωπα, οι ενώσεις προσώπων, καθώς και οι ομάδες περιουσίας.



ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β`

ΔΙΚΑΝΙΚΗ ΙΚΑΝΟΤΗΤΑ

Αρθρο 24

Φυσικά πρόσωπα

1. Ικανότητα να αποφασίζει για τη διενέργεια διαδικαστικών πράξεων
έχει το φυσικό πρόσωπο το οποίο :

α) έχει πλήρη δικαιοπρακτική ικανότητα, ή

β) έχει περιορισμένη δικαιοπρακτική ικανότητα, αλλά μόνο ως προς τις διαδικαστικές πράξεις που αφορούν τη ρύθμιση σχέσεων για τις οποίες θεωρείται ικανό.

2. Ο αλλοδαπός έχει δικανική ικανότητα εφόσον είναι δικαιοπρακτικώς
ικανός είτε κατά το δίκαιο της ιθαγένειάς του είτε κατά το ελληνικό
δίκαιο.

3. Αν το πρόσωπο δεν έχει δικανική ικανότητα για τη διενέργεια
διαδικαστικών πράξεων αποφασίζει ο νόμιμος αντιπρόσωπός του.

4. Κατ` εξαίρεση, για να αποτραπεί τυχόν επικείμενος κίνδυνος,
επιτρέπεται και σε μη ικανό πρόσωπο να αποφασίζει για τη διενέργεια
διαδικαστικών πράξεων ύστερα από άδεια του προέδρου του συμβουλίου, ή
του δικαστή, που διευθύνει το δικαστήριο ενώπιον του οποίου πρόκειται
να εισαχθεί ή εκκρεμεί η υπόθεση.



Αρθρο 25

Νομικά πρόσωπα - Ενώσεις προσώπων -
Ομάδες περιουσίας

1. Το Δημόσιο εκπροσωπείται στη δίκη από τον Υπουργό Οικονομικών.

Κατ` εξαίρεση, τούτο εκπροσωπείται κατά την εκδίκαση :

α) των φορολογικών εν γένει διαφορών, από την αρχή που εξέδωσε τη
σχετική πράξη ή που παρά το νόμο παρέλειψε την έκδοσή της, ενώ

β) των διαφορών που αφορούν τα σήματα, από τον Υπουργό Ανάπτυξης.

2. Τα νομικά πρόσωπα δημοσίου και ιδιωτικού δικαίου εκπροσωπούνται
από τους νόμιμους εκπροσώπους τους, ενώ οι ενώσεις προσώπων και οι
ομάδες περιουσίας από τα πρόσωπα στα οποία έχει ανατεθεί η διαχείριση
των υποθέσεών τους.

3. Η εκπροσώπηση των αλλοδαπών νομικών προσώπων, εφόσον ειδική
διάταξη δεν ορίζει διαφορετικά, διέπεται από το δίκαιο της έδρας τους.

4. Με προεδρικά διατάγματα, που εκδίδονται ύστερα από πρόταση των
Υπουργών Οικονομικών, Δικαιοσύνης και του αρμόδιου κατά περίπτωση
Υπουργού, επιτρέπεται να ορίζονται και άλλες αρχές που θα μπορούν να
εκπροσωπούν στη δίκη το Δημόσιο.



Αρθρο 26

Νομιμοποίηση νόμιμων αντιπροσώπων
και εκπροσώπων

Τα στοιχεία νομιμοποίησης των νόμιμων αντιπροσώπων και των εκπροσώπων
των διαδίκων υποβάλλονται στο δικαστήριο ως την πρώτη Συζήτηση. Οι
διατάξεις των παρ. 2, 3 και 4 του άρθρου 28 εφαρμόζονται αναλόγως και
ως προς τους νόμιμους αντιπροσώπους και τους εκπροσώπους των διαδίκων.



ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ`

ΔΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΙΚΑΝΟΤΗΤΑ

Αρθρο 27

Διενέργεια διαδικαστικών πράξεων

1. Οι διάδικοι, οι νόμιμοι αντιπρόσωποι και εκπρόσωποί τους
διενεργούν τις διαδικαστικές πράξεις και παρίστανται κατά τη Συζήτηση
με δικαστικούς πληρεξούσιους.

2. Κατ` εξαίρεση, οι ιδιώτες διάδικοι ή οι νόμιμοι αντιπρόσωποι ή οι εκπρόσωποί τους μπορούν να διενεργούν διαδικαστικές πράξεις και να
παρίστανται κατά τη Συζήτηση χωρίς δικαστικό πληρεξούσιο :

α) κατά την εκδίκαση χρηματικών διαφορών όταν το αντικείμενό της δεν υπερβαίνει το ποσό των διακοσίων χιλιάδων (200.000) δραχμών, αν
πρόκειται δε για φορολογική εν γένει διαφορά που αφορά κύριο και
πρόσθετο φόρο, όταν ο κύριος φόρος δεν υπερβαίνει το ποσό αυτό,

β) κατά την εκδίκαση των διαφορών που αναφύονται κατ` εφαρμογή των
νομοθεσιών στις οποίες αναφέρεται η παρ. 1 του άρθρου 7 του ν. 702/1977
και
γ) κατά τη Διαδικασία Λήψης ασφαλιστικών μέτρων σύμφωνα με τις
διατάξεις των άρθρων 200 έως και 215.

3. Κατά την εκδίκαση των φορολογικών εν γένει διαφορών, οι εκπρόσωποι του Δημοσίου και των άλλων νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου μπορούν να διενεργούν διαδικαστικές πράξεις και χωρίς δικαστικό πληρεξούσιο.

*** ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ: Με την παρ. 3 άρθρ.20 Ν.3144/2003,ΦΕΚ Α 111/8.5.2003,
ορίζεται ότι:
"3. Οι διατάξεις της παραγράφου 3 του άρθρου 27 και του δεύτερου εδαφίου της παραγράφου 5 του άρθρου 45 του Ν. 2717/1999 εφαρμόζονται αναλόγως και στο Ι.Κ.Α. για την εκδίκαση των κοινωνικοασφαλιστικών διαφορών της παραγράφου 1 του άρθρου 7 του Ν.702/1977, όπως αυτό ισχύει κάθε φορά.
Η διάταξη του προηγούμενου εδαφίου καταλαμβάνει και τις εκκρεμείς υποθέσεις,
ενώπιον οποιουδήποτε δικαστηρίου, εφόσον δεν έχει εκδοθεί γι` αυτές
αμετάκλητη δικαστική Απόφαση".

"4. Η παράγραφος 3 έχει εφαρμογή, εφόσον το αντικείμενο της φορολογικής διαφοράς που εισάγεται προς επίλυση δεν υπερβαίνει το ποσό των εκατόν πενήντα χιλιάδων ευρώ."

*** Η παρ.4 προστέθηκε με την παρ.1 άρθρου 15 Ν.3900/2010,ΦΕΚ Α 213/17.12.2010.`Εναρξη ισχύος από 1.1.2011.
Με την παρ.2 του αυτού άρθρου και νόμου ορίζεται ότι:
"2. Η διάταξη της προηγούμενης παραγράφου δεν καταλαμβάνει τις εκκρεμείς κατά την έναρξη ισχύος του παρόντος υποθέσεις."



Αρθρο 28

Νομιμοποίηση δικαστικών πληρεξουσίων

1. Για τις πράξεις της Προδικασίας θεωρείται ότι υπάρχει η
πληρεξουσιότητα, εφόσον είτε επακολουθήσει η νομιμοποίηση δικαστικού
πληρεξουσίου είτε εμφανιστεί στο ακροατήριο ο διάδικος ή ο νόμιμος
αντιπρόσωπος ή ο εκπρόσωπός του και δηλώνει ότι εγκρίνει τη διενέργειά τους.

2. Αν, ως την πρώτη Συζήτηση, δεν έχουν υποβληθεί τα στοιχεία της
νομιμοποίησης ή αυτά που έχουν υποβληθεί δεν είναι πλήρη, το
δικαστήριο, ύστερα από αίτηση του διαδίκου ή του νόμιμου αντιπροσώπου ή του εκπροσώπου ή του εμφανιζόμενου ως δικαστικού πληρεξουσίου του, είτε αναβάλλει τη Συζήτηση είτε προχωρεί σε αυτή χορηγώντας εύλογη Προθεσμία για την υποβολή τους.

3. Αν, κατά τη διάσκεψη, διαπιστωθεί ότι τα κατά νόμο στοιχεία της
νομιμοποίησης έχουν μεν υποβληθεί όλα, είτε εξαρχής είτε ύστερα από τη χορήγηση της κατά την προηγούμενη παράγραφο Προθεσμίας, πλην αυτά
παρουσιάζουν ελλείψεις, ο πρόεδρος του δικαστηρίου ή του οικείου
τμήματος, με πράξη του, καλεί τον εμφανιζόμενο ως δικαστικό πληρεξούσιο να τα συμπληρώσει, μέσα σε τασσόμενη από αυτόν ανατρεπτική Προθεσμία.

4. Τα στοιχεία της νομιμοποίησης που υποβάλλονται σύμφωνα με τις
προηγούμενες παραγράφους μπορούν να είναι και μεταγενέστερα από την
ημερομηνία της Συζήτησης.

5. Αν ο δικαστής πληρεξούσιος του διαδίκου τελικώς δεν νομιμοποιηθεί, οι διαδικαστικές πράξεις που διενεργήθηκαν από αυτόν είναι αυτοδικαίως άκυρες και το σχετικό ένδικο βοήθημα ή μέσο απορρίπτεται.

6. Αν, ωσότου υποβληθούν τα στοιχεία της νομιμοποίησης, υπάρξει
κίνδυνος για τα συμφέρονται διαδίκου, ο πρόεδρος του δικαστηρίου ή του οικείου τμήματος μπορεί, με πράξη του, να επιτρέψει τη διενέργεια των διαδικαστικών πράξεων που είναι απαραίτητες για την αποτροπή του
κινδύνου.



Αρθρο 29

Δικαστικοί πληρεξούσιοι του Δημοσίου
και των άλλων Ν.Π.Δ.Δ.

1. Οι διατάξεις που ισχύουν για τους δικαστικούς πληρεξουσίους του
Δημοσίου και των άλλων νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου έχουν εφαρμογή
και στις δίκες που διέπονται από τον παρόντα Κώδικα.

2."Ειδικώς, στις φορολογικές εν γένει διαφορές με αντικείμενο που δεν υπερβαίνει το ποσό των εκατόν πενήντα χιλιάδων ευρώ, εκτός από τους δικαστικούς πληρεξουσίους της προηγούμενης παραγράφου, οι εκπρόσωποι του Δημοσίου και των άλλων νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου μπορούν να διορίζουν ως δικαστικούς πληρεξουσίους και υπαλλήλους των υπηρεσιών τους, με πράξη, στην οποία και καθορίζεται η έκταση της εξουσίας τους."

Ο Διορισμός αυτός μπορεί να γίνεται είτε για ορισμένες δίκεες είτε για ορισμένο χρονικό διάστημα. Η σχετική πράξη του διορισμού κατατίθεται στη γραμματεία του δικαστηρίου και καταχωρείται, σε ειδικό βιβλίο, κατά φορολογική αρχή ή νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου. Στο ίδιο βιβλίο καταχωρείται και η πράξη με την οποία παύει η πληρεξουσιότητα αυτή.

*** Το πρώτο εδάφιο της παρ.2 αντικαταστάθηκε ως άνω με την παρ.1 άρθρου 16 Ν.3900/2010,ΦΕΚ Α 213/17.12.2010.`Εναρξη ισχύος από 1.1.2011.
Με την παρ.2 του αυτού άρθρου και νόμου ορίζεται ότι:
" 2. Η προηγούμενη παράγραφος δεν καταλαμβάνει τις εκκρεμείς κατά την
έναρξη ισχύος του παρόντος υποθέσεις".



Αρθρο 30

Δικαστικοί πληρεξούσιοι των λοιπών διαδίκων

1. Δικαστικοί πληρεξούσιοι των λοιπών, πλην του Δημοσίου και των
άλλων νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου, διαδίκων ορίζονται δικηγόροι, σύμφωνα με το Δικηγορικό Κώδικα. Κατ` εξαίρεση, στις Περιπτώσεις της παρ. 2 του άρθρου 27, δικαστικοί πληρεξούσιοί τους μπορούν να οριστούν και ο ή η σύζυγος ή πρόσωπο που συνδέεται με αυτούς με συγγένεια αίματος ή αγχιστείας έως και του δεύτερου βαθμού ή ομόδικός τους.

2. Η, κατά την προηγούμενη παράγραφο, δικαστική πληρεξουσιότητα
παρέχεται :

α) με προφορική δήλωση του διαδίκου ή του νόμιμου αντιπροσώπου ή του εκπροσώπου του, στο ακροατήριο, η οποία και καταχωρείται στα Πρακτικά,
ή
β) με συμβολαιογραφική πράξη ή με ιδιωτικό έγγραφο, οπότε όμως
απαιτείται η βεβαίωση του γνησίου της υπογραφής του διαδίκου ή του
νόμιμου αντιπροσώπου ή του εκπροσώπου του, από οποιαδήποτε δημόσια,
δημοτική ή κοινοτική αρχή. Αν, στην τελευταία περίπτωση, τα πρόσωπα
αυτά δεν μπορούν να υπογράψουν το ιδιωτικό έγγραφο, τούτο υπογράφεται
από δύο (2) Μάρτυρες, των οποίων βεβαιώνεται η γνησιότητα της υπογραφής κατά τον πιο πάνω τρόπο.

3. Η δικαστική πληρεξουσιότητα προς τους κατά την πρώτη περίοδο της
παρ. 1 δικαστικούς πληρεξουσίους θεωρείται ότι έχει παρασχεθεί με μόνη τη συνυπογραφή, από το διάδικο ή το νόμιμο αντιπρόσωπο ή τον εκπρόσωπό του, κατά περίπτωση, του δικογράφου του ένδικου βοηθήματος ή μέσου.
Στην περίπτωση αυτή η συνυπογραφή του δικηγόρου θεωρείται ως βεβαίωση
της γνησιότητας της υπογραφής των πιο πάνω προσώπων. Η διάταξη αυτή δεν έχει εφαρμογή στις Περιπτώσεις που, σύμφωνα με την παρ. 6, απαιτείται ειδική πληρεξουσιότητα.

4. Αν η πράξη με την οποία παρέχεται η πληρεξουσιότητα έχει
καταρτιστεί από αλλοδαπή αρχή, διέπεται από το δίκαιο του τόπου της
κατάρτισής της.

5. Η χρονική διάρκεια και η έκταση της εξουσίας του δικαστικού
πληρεξουσίου προσδιορίζεται με το πληρεξούσιο έγγραφο. Το γενικό
πληρεξούσιο, αν δεν ορίζεται διαφορετικά, παρέχει την εξουσία για τη
διενέργεια διαδικαστικών πράξεων, την άσκηση ένδικων βοηθημάτων και
μέσων, καθώς και το διορισμό άλλων δικαστικών πληρεξουσίων.

6. Κατ` εξαίρεση, απαιτείται ειδική δικαστική πληρεξουσιότητα :

α) για το δικαστικό συμβιβασμό,

β) για την Παραίτηση από ένδικο βοήθημα ή μέσο που έχει ασκηθεί,

γ) για την προσβολή εγγράφου ως πλαστού,

δ) όπου αλλού προβλέπεται τούτο ρητώς από ειδικές διατάξεις.

7. Ο δικαστικός πληρεξούσιος, αν η κατοικία του ή ο χώρος της
εργασίας του βρίσκεται στην έδρα του δικαστηρίόυ, είναι και αντίκλητος
του διαδίκου.



Αρθρο 31

Λήξη της δικαστικής πληρεξουσιότητας

Αν δεν ορίζεται διαφορετικά στο γενικό πληρεξούσιο, η δικαστική
πληρεξουσιότητα λήγει με την πάροδο πενταετίας από τη χρονολογία
κατάρτισης του σχετικού εγγράφου. Αν όμως η δίκη έχει αρχίσει πριν από τη λήξη της πενταετίας ή της Προθεσμίας που τυχόν έχει οριστεί, η
πληρεξουσιότητα ισχύει έως και την επίδοση της οριστικής Απόφασης.



Αρθρο 32

Παύση της δικαστικής πληρεξουσιότητας

1. Η δικαστική πληρεξουσιότητα παύει :

α) με την Κατάργηση της δίκης ή την περάτωση της διαδικαστικής
πράξης, για την οποία αυτή είχε δοθεί, ή

β) με το θάνατο του πληρεξουσίου ή την απώλεια της ικανότητας του να ενεργεί ως πληρεξούσιος, ή

γ) με την ανάκληση της πληρεξουσιότητας ή την Παραίτηση του
πληρεξουσίου από αυτήν, ή

δ) με την Παραίτηση, την παύση ή την έκπτωση του πληρεξούσιου
δικηγόρου από το δικηγορικό λειτούργημα.

2. Η ανάκληση της πληρεξουσιότητας, καθώς και η Παραίτηση του
δικαστικού πληρεξουσίου από αυτήν, γίνονται είτε με προφορική δήλωση
στο ακροατήριο, που καταχωρείται στα Πρακτικά και ισχύει έναντι όλων,
είτε με έγγραφη δήλωση, η οποία κοινοποιείται, με δικαστικό επιμελητή, στον πληρεξούσιο ή στον εντολέα, κατά περίπτωση, καθώς και σε όλους τους διαδίκους, και στη συνέχεια κατατίθεται στη γραμματεία του δικαστηρίου μαζί με τα αποδεικτικά των κοινοποιήσεων, από τότε δε και ισχύει έναντι όλων.

3. Ο δικαστικός πληρεξούσιος οφείλει, και μετά την κατά την
προηγούμενη παράγραφο παραίτησή του, εφόσον δεν διορίστηκε άλλος, να
προβαίνει, για χρονικό διάστημα τουλάχιστον τριάντα (30) ημερών, στη
διενέργεια των διαδικαστικών πράξεων που είναι απαραίτητες προς
αποτροπή επικείμενου κινδύνου για τα συμφέροντα του εντολέα του.

4. Η πληρεξουσιότητα δεν παύει με το θάνατο ή τη μεταβολή της
προσωπικής κατάστασης εκείνου που την έδωσε ή του νόμιμου αντιπροσώπου του, αλλά εξακολουθεί και παύει μόνον όταν διακοπεί η δίκη για έναν από τους λόγους αυτούς.

ΠΕΜΠΤΟ ΤΜΗΜΑ

ΘΕΜΕΛΙΩΔΕΙΣ ΔΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ

Αρθρο 33

Μέριμνα για την πρόοδο της δίκης

Το δικαστήριο μεριμνά για την πρόοδο της δίκης. Προς το σκοπό αυτόν
διατάζει τη διενέργεια οποιασδήποτε απαραίτητης διαδικαστικής πράξεις
και λαμβάνει όλα τα κατά την κρίση του πρόσφορα μέτρα για τη διακρίβωση της αλήθειας και την ταχύτερη έκδοση της Απόφασης.



Αρθρο 34

Απουσία του διαδίκου

Η απουσία διαδίκου που έχει κλητευτεί νομίμως δεν παρακωλύει την
πρόοδο της Διαδικασίας, ούτε δημιουργεί τεκμήριο Ομολογίας.



Αρθρο 35

Ελεγχος των διαδικαστικών προϋποθέσεων

Το δικαστήριο ελέγχει και αυτεπαγγέλτως τη συνδρομή των διαδικαστικών προϋποθέσεων.



Αρθρο 36

Εγγραφη και προφορική Διαδικασία

1. Η Προδικασία και η εκτός ακροατηρίου Διαδικασία διεξάγονται
εγγράφως, εκτός από τις Περιπτώσεις που ο Κώδικας ορίζει διαφορετικά.

2. Η Διαδικασία στο ακροατήριο διεξάγεται προφορικά και στηρίζεται
στην προβλεπόμενη από τις κείμενες διατάξεις Προδικασία.



Αρθρο 37

Δημοσιότητα των συνεδριάσεων

1. Οι συνεδριάσεις του δικαστηρίου είναι δημόσιες. Το δικαστήριο
μπορεί να αποφασίσει το αντίθετο, αν συντρέχουν οι προϋποθέσεις των
διατάξεων της παρ. 2 του άρθρου 93 του Συντάγματος.

2. Η Προδικασία και η εκτός ακροατηρίου Διαδικασία δεν διεξάγονται
δημοσίως.



Αρθρο 38

Μυστικότητα των διασκέψεων

Η διάσκεψη για την έκδοση Απόφασης είναι μυστική και το αποτέλεσμά
της είναι απόρρητο ως τη δημοσίευση της Απόφασης.





Αρθρο 39

Αιτιολογία-Δημοσίευση των αποφάσεων

1. Η δικαστική Απόφαση πρέπει να είναι ειδικώς και εμπεριστατωμένως
αιτιολογημένη και να απαγγέλλεται σε δημόσια συνεδρίαση.

2. Η γνώμη και τα ονόματα των τυχόν μειοψηφούντων μελών καταχωρούνται στην Απόφαση.



Αρθρο 40

Ισότητα των διαδίκων

Οι διάδικοι είναι ίσοι ενώπιον των δικαστηρίων και έχουν τα ίδια
δικονομικά δικαιώματα και τις ίδιες δικονομικές υποχρεώσεις.



Αρθρο 41

Δικαίωμα παράτασης και ακρόασης

Το δικαστήριο οφείλει να καλεί τους διαδίκους, ώστε αυτοί να
παρίστανται και να ακούγονται κατά τη διενέργεια των διαδικαστικών
πράξεων.



Αρθρο 42

Καλόπιστη Διεξαγωγή της δίκης

1. Οι διάδικοι, οι νόμιμοι αντιπρόσωποι, οι εκπρόσωποι και οι
δικαστικοί πληρεξούσιοι οφείλουν να ενεργούν σύμφωνα με τους κανόνες
της καλής πίστης και των χρηστών ηθών, να τηρούν το καθήκον της
αλήθειας και να αποφεύγουν ενέργειες που προδήλως παρελκύουν τη δίκη.

2. Αν ο ιδιώτης διάδικος ή ο νόμιμος αντιπρόσωπος ή ο εκπρόσωπος ή ο δικαστικός πληρεξούσιός του υποπέσει σε παράβαση των κανόνων της
προηγούμενης παραγράφου, το δικαστήριο, με την οριστική του Απόφαση,
επιβάλλει σε αυτόν χρηματική ποινή έως πεντακοσίων χιλιάδων (500.000)
δραχμών. Προς τούτο, αν, κατά τη Συζήτηση ή τη διάσκεψη της υπόθεσης,
διαπιστωθεί ότι συντρέχει ενδεχομένως περίπτωση επιβολής της κατά την
προηγούμενη περίοδο ποινής, ο πρόεδρος του δικαστηρίου ή του οικείου
τμήματος, με πράξη του, καλεί το συγκεκριμένο πρόσωπο να εκθέσει
εγγράφως τις απόψεις του μέσα σε τασσόμενη από αυτόν ανατρεπτική
Προθεσμία.

3. Αν από τη Διεξαγωγή της δίκης προκύψει ότι συντρέχει περίπτωση
πειθαρχικής δίωξης διοικητικού οργάνου, επειδή αυτό, εν γνώσει του,
έχει εκδηλώσει πράξη ή έχει προβεί σε υλική ενέργεια, προδήλως
παράνομη, ή, εν γνώσει του, κατά πρόδηλη παράβαση του νόμου, έχει
παραλείψει οφειλόμενη ενέργεια, το δικαστήριο, με ειδική απόφασή του
που εκδίδει ως συμβούλιο, παραπέμπει το ζήτημα στη Διοίκηση. Στην
περίπτωση αυτή, η έγερση της πειθαρχικής δίκης ανακοινώνεται στο
δικαστήριο. Το ίδιο ισχύει αν συντρέχει περίπτωση πειθαρχικής δίωξης
των εκπροσώπων του Δημοσίου ή άλλου νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου
για παράβαση των κανόνων της παραγράφου 1.


"4. Αν από την έρευνα του φακέλου της υπόθεσης προκύψουν υπόνοιες για
παράνομη ενέργεια ή παράλειψη διοικητικού οργάνου, η οποία μπορεί να επισύρει κατά νόμο τον προσωπικό καταλογισμό του ή διαπιστωθούν πλημμέλειες ή κενά της διοικητικής Διαδικασίας αποστέλλεται, με πρωτοβουλία του εισηγητή δικαστή, Αντίγραφο της δικαστικής Απόφασης, από την οποία προκύπτει η σχετική ενέργεια, παράλειψη ή πλημμέλεια, με ειδική επισήμανση αυτής στο οικείο διαβιβαστικό έγγραφο, στον Γενικό Επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης, προκειμένου ο τελευταίος, ύστερα από σχετική έρευνα, να ενημερώσει το αρμόδιο για την
υποβολή της αίτησης καταλογισμού όργανο και να προβεί σε κάθε άλλη
απαιτούμενη ενέργεια της Αρμοδιότητας του."

*** Η παρ.4 προστέθηκε με το άρθρο 17 Ν.3900/2010, ΦΕΚ Α 213/17.12.2010.`Εναρξη ισχύος από 1.1.2011.



Αρθρο 43

Ευπρεπής διατύπωση των δικογράφων
και των υπομνημάτων

1. Τα Δικόγραφα και τα Υπομνήματα πρέπει να είναι διατυπωμένα
ευπρεπώς.

2. Το δικαστήριο, ύστερα από αίτηση διαδίκου ή και αυτεπαγγέλτως,
μπορεί, με την απόφασή του, να διατάξει τη διαγραφή ανάρμοστων φράσεων από δικόγραφο ή υπόμνημα.


ΕΚΤΟ ΤΜΗΜΑ

ΓΕΝΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΤΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α`

ΕΚΘΕΣΕΙΣ

Αρθρο 44

1. Για κάθε πράξη της Διαδικασίας, που διενεργεί δικαστής, δικαστικός υπάλληλος ή άλλο αρμόδιο όργανο, μόνος ή κατά σύμπραξη, συντάσσεται έκθεση, εφόσον ο Κώδικας δεν ορίζει διαφορετικά.

2. Η έκθεση συντάσσεται αμέσως μετά τη διενέργεια της πράξης. Κατά τη σύνταξή της πρέπει να παρευρίσκονται όλοι όσοι συνέπραξαν ή
παραστάθηκαν κατά τη διενέργεια της πράξης.

3. Με την επιφύλαξη όσων ορίζουν ειδικότερες διατάξεις, η έκθεση
πρέπει να μνημονεύει :

α) τον τόπο και το χρόνο που διενεργήθηκε η πράξη και

β) το ονοματεπώνυμο και την ιδιότητα του οργάνου που διενέργησε την
πράξη, εκείνων που συνέπραξαν ή παραστάθηκαν κατά τη διενέργειά της,
καθώς και εκείνου που συνέταξε την έκθεση.

4. Αν ο τόπος ή ο χρόνος σύνταξης της έκθεσης διαφέρει από εκείνον
της διενέργειας της πράξης, γίνεται γι` αυτό μνεία στην έκθεση.

5. Η έκθεση, αφού αναγνωστεί, υπογράφεται από αυτόν που τη συνέταξε, καθώς και από τα πρόσωπα που διενέργησαν τη διαδικαστική πράξη ή που συνέπραξαν ή παραστάθηκαν κατά τη διενέργειά της. Η τυχόν άρνηση ή αδυναμία υπογραφής μνημονεύεται ρητώς.



ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β`

ΔΙΚΟΓΡΑΦΙΑ

Αρθρο 45

Απαραίτητα στοιχεία

1. Το δικόγραφο, εκτός από τα στοιχεία που απαιτούν ειδικότερες
διατάξεις, πρέπει να προσδιορίζει σαφώς το είδος και το αντικείμενό του
και να αναφέρει :

α) το δικαστήριο στο οποίο απευθύνεται,

β) τον τόπο και το χρόνο της σύνταξής του και

γ) αν υποβάλλεται μεν από φυσικό πρόσωπο, το όνομα, το επώνυμο,
πατρώνυμο και την ακριβή διεύθυνση της κατοικίας και του χώρου εργασίας του ίδιου, του νόμιμου αντιπροσώπου του και, αν υπάρχουν, του δικαστικού πληρεξουσίου και του αντικλήτου του, αν υποβάλλεται δε από νομικό πρόσωπο, ένωση προσώπων ή ομάδα περιουσίας, την επωνυμία και την έδρα τους, καθώς και το όνομα, επώνυμο, πατρώνυμο και την ακριβή διεύθυνση της κατοικίας και του χώρου εργασίας του εκπροσώπου τους και, αν υπάρχουν, του δικαστικού πληρεξουσίου και του αντικλήτου τους, ενώ, αν υποβάλλεται από το Δημόσιο, τον τίτλο της δημόσιας υπηρεσίας και το όργανο που το εκπροσωπεί.

"δ. Αν το δικόγραφο υπογράφεται από δικηγόρο, αναγράφεται η ηλεκτρονική του διεύθυνση. Στο δικόγραφο περιέχεται και συνοπτική έκθεση των τιθέμενων νομικών ζητημάτων, η οποία δεν
υπερβαίνει τις 200 λέξεις. Το περιεχόμενο της έκθεσης μπορεί να καθορίζεται με απόφαση του
Γενικού Επιτρόπου της Επικράτειας των τακτικών διοικητικών δικαστηρίων, η οποία αναρτάται σε πίνακες ανακοινώσεων ή στην ιστοσελίδα των τακτικών διοικητικών δικαστηρίων. Η υποχρέωση
για σύνταξη συνοπτικής έκθεσης δεν αφορά την αίτηση αναστολής."


***Η παρ. δ` προστίθεται από 2 Απριλίου 2012 με τα άρθρα 48 παρ. 1 και 113 του Ν.4055/2012 (ΦΕΚ Α 51 12.3.2012).


2. Οι διευθύνσεις των κατά την προηγούμενη παράγραφο προσώπων πρέπει να γνωστοποιούνται στο δικαστήριο με το πρώτο δικόγραφο που απευθύνεται σε αυτό. Αν η γνωστοποίηση γίνεται, το πρώτο, με άλλο δικόγραφο, υπόμνημα ή έγγραφο, αυτό πρέπει να κατατίθεται στο Αρμόδιο δικαστήριο και να επιδίδεται, από τα ίδια αυτά πρόσωπα, στους λοιπούς διαδίκους.
"Αν το δικόγραφο υπογράφεται από δικηγόρο, αναγράφεται η ηλεκτρονική του διεύθυνση."


***Το εντος "" εδάφιο προστίθεται από 2 Απριλίου 2012 με τα άρθρα 48 παρ. 2 και 113 του Ν.4055/2012 (ΦΕΚ Α 51 12.3.2012).


3. Κάθε μεταβολή στη διεύθυνση ή στην ιδιότητα των κατά τις
προηγούμενες παραγράφους προσώπων, η οποία επήλθε κατά το χρονικό
διάστημα από την άσκηση του ένδικου βοηθήματος έως και τη λήξη της
τελικής εκκρεμοδικίας στο δεύτερο βαθμό, πρέπει να γνωστοποιείται κατά τη Διαδικασία της διάταξης της δεύτερης περιόδου της παρ. 2, η οποία και εφαρμόζεται αναλόγως. Αλλιώς, οι επιδόσεις γίνονται εγκύρως στη διεύθυνση που έχει δηλωθεί ή ωσάν να μην είχε επέλθει η μεταβολή, κατά περίπτωση.

*** ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ: Περί της ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ της διάταξης της παρ.3 του άρθρου 45 του παρόντος Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας βλέπε σχετικά στην υπ` αριθμ. 1757/2009 Απόφαση ΣΤΕ.

4. Αν δεν δηλωθεί καμία διεύθυνση, σύμφωνα με τα οριζόμενα στην παρ. 2, η επίδοση γίνεται με παράδοση του επιδοτέου εγγράφου στο γραμματέα του οικείου δικαστηρίου.

5. Τα Δικόγραφα και τα Υπομνήματα υπογράφονται από τους δικαστικούς
πληρεξουσίους των διαδίκων. Κατ` εξαίρεση, στις Περιπτώσεις των παρ. 2 και 3 του άρθρου 27, τα Δικόγραφα και τα Υπομνήματα μπορούν να
υπογράφονται, κατά περίπτωση, από τους ίδιους τους διαδίκους ή τους
νόμιμους αντιπροσώπους ή τους εκπροσώπους τους.

*** ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ: Με την παρ.3 άρθρ.20 Ν.3144/2003,ΦΕΚ Α 111/8.5.2003,
ορίζεται ότι:
"3. Οι διατάξεις της παραγράφου 3 του άρθρου 27 και του δεύτερου εδαφίου της παραγράφου 5 του άρθρου 45 του Ν. 2717/1999 εφαρμόζονται αναλόγως και στο Ι.Κ.Α. για την εκδίκαση των κοινωνικοασφαλιστικών διαφορών της παραγράφου 1 του άρθρου 7 του Ν.702/1977, όπως αυτό ισχύει κάθε φορά.
Η διάταξη του προηγούμενου εδαφίου καταλαμβάνει και τις εκκρεμείς υποθέσεις, ενώπιον οποιουδήποτε δικαστηρίου, εφόσον δεν έχει εκδοθεί γι` αυτές αμετάκλητη δικαστική Απόφαση".

*** ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ: Περί της ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ της διάταξης των άρθρων 45 και 46 του παρόντος ΚΔΔ βλέπε σχετικά στην υπ` αριθμ. 1032/2009 Απόφαση ΣΤΕ.



Αρθρο 46

Ελλείψεις

Δικόγραφο, που δεν περιέχει τα προβλεπόμενα από τις παρ. 1 και 5 του προηγούμενου άρθρου στοιχεία, είναι άκυρο, εκτός αν αυτά προκύπτουν από την εκτίμηση του όλου περιεχομένου του.
"Εάν ελλείπει η έκθεση της περίπτωσης δ` της παραγράφου 1 του άρθρου 45, το δικαστήριο μπορεί να επιβάλει στον διάδικο, ο οποίος δεν τήρησε την ως άνω υποχρέωση και ηττήθηκε, αυξημένα στο τριπλάσιο δικαστικά έξοδα που υπολογίζονται με βάση την αμοιβή του πληρεξουσίου
δικηγόρου και την παράσταση του στη συζήτηση, κατά τα οριζόμενα στην περίπτωση γ` της παραγράφου 4 του άρθρου 275. Αν ο διάδικος νικήσει, μπορεί να μην επιδικάσει δικαστική δαπάνη υπέρ αυτού."


***Το εντος "" δεύτερο εδάφιο προστίθεται από 2 Απριλίου 2012 με τα άρθρα 49 παρ. 1 και 113 του Ν.4055/2012 (ΦΕΚ Α 51 12.3.2012).


*** ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ: Περί της ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ της διάταξης των άρθρων 45 και 46 του παρόντος ΚΔΔ βλέπε σχετικά στην υπ` αριθμ. 1032/2009 Απόφαση ΣΤΕ.



ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ`

ΕΠΙΔΟΣΕΙΣ

Αρθρο 47

Γενικές διατάξεις

1. Με την επιφύλαξη των οριζομένων στην παρ. 3, η επίδοση επιτρέπεται οπουδήποτε και οποτεδήποτε βρεθεί το πρόσωπο προς το οποίο αυτή μπορεί να γίνει. Αν η επίδοση διενεργηθεί σε τόπο ή χρόνο άλλο από εκείνον που προβλέπεται για κάθε περίπτωση, είναι άκυρη μόνο αν δεν συναινεί το πρόσωπο προς το οποίο αυτή γίνεται. Το ίδιο ισχύει και όταν η επίδοση διενεργείται σε ημέρα αργίας ή κατά τη διάρκεια της νύκτας, η οποία και θεωρείται ότι διαρκεί από τις επτά (7) το βράδυ ως τις επτά (7) το πρωί. Σε όλες αυτές τις Περιπτώσεις, η συναίνεση πρέπει να μνημονεύεται στην έκθεση.

2. Άρνηση παραλαβής του επιδοτέου εγγράφου δεν επιτρέπεται σε
κανέναν, όταν η επίδοση γίνεται στο κατάστημα της αρχής που εξέδωσε την προσβαλλόμενη πράξη ή που παρά το νόμο παρέλειψε την έκδοσή της ή στο κατάστημα του δικαστηρίου στο οποίο εκκρεμεί η εκδίκαση της σχετικής υπόθεσης. Σε περίπτωση άρνησης παραλαβής, το όργανο της επίδοσης βεβαιώνει την άρνηση στην έκθεση, την οποία, μαζί με το επιδοτέο έγγραφο, διαβιβάζει στη γραμματεία του οικείου δικαστηρίου.

3. Επίδοση σε χώρους λατρείας κατά τις ώρες των ιεροτελεστιών, των
θρησκευτικών τελετών ή των προσευχών, καθώς και σε αίθουσα δικαστηρίου όταν συνεδριάζει, είναι άκυρη ακόμη και αν υπάρχει συναίνεση του προσώπου προς το οποίο αυτή διενεργείται.

4. Δικόγραφο που αφορά περισσότερους διαδίκους, επιδίδεται χωριστά
στον καθέναν, εκτός αν η επίδοση γίνεται σε κοινό αντίκλητο ή κοινό
δικαστικό πληρεξούσιο, οπότε αρκεί η επίδοση ενός μόνο αντιγράφου. Σε
κοινό νόμιμο αντιπρόσωπο περισσότερων ανίκανων διαδίκων αρκεί η επίδοση ενός μόνο αντιγράφου.

5. Σε περίπτωση περισσότερων νόμιμων αντιπροσώπων, εκπροσώπων,
δικαστικών πληρεξουσίων ή αντικλήτων διαδίκου, αρκεί η επίδοση προς
έναν από αυτούς, ακόμη και όταν, από το νόμο, το καταστατικό ή την
πράξη διορισμού τους, προβλέπεται ότι αυτοί ενεργούνα από κοινού.


Αρθρο 48

Όργανα - Παραγγελία

1. Οι επιδόσεις από μέρους των ιδιωτών διαδίκων γίνονται με δικαστικό επιμελητή.

2. Οι επιδόσεις από μέρους του Δημοσίου και των άλλων νομικών
προσώπων δημοσίου δικαίου γίνονται είτε με δικαστικό επιμελητή είτε με υπάλληλο των υπηρεσιών τους. Οργανα της αστυνομίας ή της αγροφυλακής ή υπάλληλοι των δήμων ή κοινοτήτων μπορούν, μέσα στα όρια των εδαφικών τους περιφερειών, να διενεργούν τις επιδόσεις αυτές.

"3. Οι επιδόσεις από μέρους του δικαστηρίου γίνονται με δικαστικούς
υπαλλήλους ή επιμελητές των δικαστηρίων ή με οποιοδήποτε από τα όργανα ή τους υπαλλήλους που αναφέρονται στην προηγούμενη παράγραφο ή με υπάλληλο Ν.Π.Δ.Δ..

Στις Περιπτώσεις που προβλέπεται επίδοση από μέρους του ιδιώτη διαδίκου, η επίδοση μπορεί να γίνει και με φροντίδα της γραμματείας του δικαστηρίου, εκτός από τις επιδόσεις των δικογράφων των προσθέτων λόγων και της Παρέμβασης."

*** Η παρ.3 αντικαταστάθηκε ως άνω με τo άρθρο 4 Ν.3659/2008,
ΦΕΚ Α 77/7.5.2008.ΠΡΟΣΟΧΗ: Έναρξη ισχύος από 8/6/2008.


4. Οι επιδόσεις γίνονται ύστερα από έγγραφη παραγγελία του διαδίκου, του νόμιμου αντιπροσώπου, του εκπροσώπου ή του δικαστικού πληρεξουσίου του. Αν συντρέχουν οι προϋποθέσεις της παρ. 4 του άρθρου 24 και της παρ. 6 του άρθρου 28, εφαρμόζονται, και στην περίπτωση αυτή, αναλόγως οι διατάξεις αυτές.

5. Την παραγγελία για τις επιδόσεις που γίνονται από μέρους του
δικαστηρίου δίνει εγγράφως ο γραμματέας του δικαστηρίου ή του οικείου
τμήματος.

"6. Οι προβλεπόμενες από τις ανωτέρω παραγράφους επιδόσεις μπορούν να γίνονται και με ηλεκτρονικά μέσα, εφόσον τα προς επίδοση έγγραφα φέρουν προηγμένη ηλεκτρονική υπογραφή, κατά την έννοια του άρθρου 3 παρ. 1 του π.δ. 150/2001 (Α` 125). Τα προς επίδοση έγγραφα που
υποβλήθηκαν με ηλεκτρονικά μέσα θεωρείται ότι επιδόθηκαν, εφόσον επιστραφεί στο δικαστήριο από τον παραλήπτη ηλεκτρονική απόδειξη, που φέρει προηγμένη ηλεκτρονική υπογραφή, κατά την ως άνω έννοια, και ισχύει ως έκθεση επίδοσης."


***Η παρ.6 προστίθεται από 2 Απριλίου 2012 με τα άρθρα 49 παρ. 1 και 113 του Ν.4055/2012 (ΦΕΚ Α 51 12.3.2012). Με τη παρ.11 του άρθρου 110 του ιδίου νόμου ορίζεται ότι:
"11. Με προεδρικό διάταγμα, που εκδίδεται με πρόταση του Υπουργού Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, καθορίζονται οι όροι, οι προϋποθέσεις, οι τεχνικές λεπτομέρειες, καθώς και κάθε άλλο σχετικό θέμα με την εφαρμογή των άρθρων 42, 49 και 74 του παρόντος."



Αρθρο 49

Προς το Δημόσιο και τα άλλα Ν.Π.Δ.Δ.

1. Οι επιδόσεις δικογράφων προς το Δημόσιο γίνονται στον Υπουργό
Οικονομικών. Τα Δικόγραφα αυτά παραδίδονται : αν απευθύνονται ενώπιον
δικαστηρίων της Αθήνας ή του Πειραιά, στην Κεντρική Υπηρεσία του
Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, ενώ αν απευθύνονται ενώπιον άλλων
δικαστηρίων της Χώρας, είτε στην Κεντρική Υπηρεσία του Νομικού
Συμβουλίου του Κράτους είτε στο κατά τόπο αρμόδιο Γραφείο Νομικού
Συμβούλου ή Δικαστικό Γραφείο του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους.

2. Κατ` εξαίρεση, στις φορολογικές εν γένει διαφορές οι επιδόσεις
προς το Δημόσιο γίνονται προς την αρχή που εξέδωσε τη σχετική πράξη ή
που παρά το νόμο παρέλειψε την έκδοσή της.

3. Οι επιδόσεις προς τα λοιπά νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου
γίνονται στους νόμιμους εκπροσώπους τους ή σε υπαλλήλους που έχουν
εξουσιοδοτηθεί από αυτούς ή στους δικαστικούς τους πληρεξουσίους.

4. Οι κατά τις προηγούμενες παραγράφους επιδόσεις γίνονται στο
κατάστημα που εδρεύουν οι οικείες υπηρεσίες και κατά τις εργάσιμες
ημέρες και ώρες.



Αρθρο 50

Προς ιδιώτες

1. Οι επιδόσεις προς τους ιδιώτες διενεργούνται στην κατοικία ή στο
χώρο της εργασίας, κατά περίπτωση, προσωπικώς στους ίδιους ή στους
νόμιμους αντιπροσώπους ή στους εκπροσώπους ή στους δικαστικούς
πληρεξουσίους ή στους αντικλήτους τους, σύμφωνα με τα οριζόμενα στις
ειδικότερες αντίστοιχες διατάξεις.


2. Για την εφαρμογή των διατάξεων του Κώδικα, νοείται, ως κατοικία, η οικία, το διαμέρισμα και γενικώς ο στεγασμένος χώρος που προορίζεται για διημέρευση και διανυκτέρευση, ενώ, ως χώρος εργασίας, ο χώρος άσκησης της επαγγελματικής δραστηριότητας. Η τυχόν προσωρινή μη χρησιμοποίηση των χώρων αυτών για το σκοπό που προορίζονται δεν ασκεί επιρροή.



Αρθρο 51

Στην κατοικία

1. Αν τα πρόσωπα που αναφέρονται στην παρ. 1 του άρθρου 50
απουσιάζουν από την κατοικία τους, το έγγραφο παραδίδεται στο σύζυγο ή σε οποιονδήποτε από τους συγγενείς ή σε μέλος του προσωπικού, εφόσον τα πρόσωπα αυτά συνοικούν μαζί τους και, σε περίπτωση μη ανεύρεσης κανενός από τα παραπάνω πρόσωπα, σε οποιονδήποτε από τους λοιπούς συνοίκους.


2. Σύνοικοι θεωρούνται και οι θυρωροί των πολυκατοικιών, καθώς και οι διευθυντές ξενοδοχείων ή οικοτροφείων. Οι ένοικοι άλλων διαμερισμάτων δεν θεωρούνται σύνοικοι.

3. Η επίδοση στα πρόσωπα που προβλέπουν οι προηγούμενες παράγραφοι
επιτρέπεται εφόσον, κατά την κρίση του οργάνου που ενεργεί την επίδοση, αυτά έχουν συνείδηση των πράξεών τους.



Αρθρο 52

Στο χώρο εργασίας

1. Αν τα πρόσωπα που αναφέρονται στην παρ. 1 του άρθρου 50
απουσιάζουν από το κατάστημα, το γραφείο ή το εργαστήριο όπου
εργάζονται, το έγγραφο παραδίδεται σε συνεταίρο ή συνεργάτη ή υπάλληλο, που εργάζεται στον ίδιο χώρο. Αν τα πρόσωπα αυτά είναι δημόσιοι υπάλληλοι ή υπάλληλοι άλλων νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου, το έγγραφο παραδίδεται στο διευθυντή της υπηρεσίας ή στον προϊστάμενο του τμήματος στο οποίο αυτά εργάζονται.

2. Η διάταξη της παρ. 3 του άρθρου 51 εφαρμόζεται και στις επιδόσεις του άρθρου αυτού.



Αρθρο 53

Ειδικές Περιπτώσεις

1. Ειδικώς, η επίδοση σε ιδιώτες :

α) αν αυτοί νοσηλεύονται σε νοσοκομείο ή κρατούνται σε φυλακή,
γίνεται με παράδοση του επιδοτέου εγγράφου στο διευθυντή του
νοσοκομείου ή της φυλακής εφόσον, σύμφωνα με βεβαίωση του νοσοκομείου ή της φυλακής, η οποία και μνημονεύεται στην έκθεση επίδοσης, η
επικοινωνία μαζί τους δεν είναι δυνατή,

β) αν πρόκειται για αξιωματικούς, υπαξιωματικούς, οπλίτες ή όργανα
των ενόπλων δυνάμεων, των σωμάτων ασφαλείας ή του λιμενικού ή
πυροσβεστικού σώματος, γίνεται με παράδοση του επιδοτέου εγγράφου στο
διοικητή της μονάδας ή στον προϊστάμενο της υπηρεσίας τους εφόσον,
σύμφωνα με βεβαίωση της υπηρεσίας, η οποία μνημονεύεται στην έκθεση
επίδοσης, η επίδοση στους ίδιους δεν είναι δυνατή, ενώ

γ) αν πρόκειται για πρόσωπα που ανήκουν στην υπηρεσία φάρων, φανών,
σηματοφόρων ή υπηρετούν σε εμπορικό πλοίο που βρίσκεται σε ελληνικό
λιμένα, γίνεται με παράδοση του επιδοτέου εγγράφου στον κατά τόπο
αρμόδιο λιμενάρχη, εφόσον, σύμφωνα με βεβαίωση του λιμεναρχείου, η
οποία και μνημονεύεται στην έκθεση επίδοσης, η επίδοση στους ίδιους δεν είναι δυνατή.

2. Οι διατάξεις των περιπτώσεων β` και γ` της προηγούμενης παραγράφου δεν εφαρμόζονται αν τα πρόσωπα τα οποία αφορά η επίδοση τελούν σε άδεια, διαθεσιμότητα ή αργία.

3. Τα πρόσωπα στα οποία παραδίδεται, σύμφωνα με τα οριζόμενα στις
προηγούμενες παραγράφους, το έγγραφο οφείλουν να το παραδώσουν, χωρίς
υπαίτια καθυστέρηση, σε αυτόν που αφορά η επίδοση, με έγγραφη απόδειξη, την οποία και υποχρεούνται να διαβιβάσουν στη γραμματεία του οικείου δικαστηρίου.



Αρθρο 54

"Σε πρόσωπα γνωστής διεύθυνσης στην αλλοδαπή και σε πρόσωπα άγνωστης διαμονής".

*** Ο τίτλος του άρθρου 54 αντικαταστάθηκε ως άνω με τo άρθρο 5 Ν.3659/2008, ΦΕΚ Α 77/7.5.2008. ΠΡΟΣΟΧΗ: Έναρξη ισχύος από 8/6/2008.


Αν η διεύθυνση της κατοικίας και του χώρου εργασίας εκείνου τον οποίο αφορά η επίδοση, του νόμιμου αντιπροσώπου και του δικαστικού
πληρεξουσίου του, η οποία έχει δηλωθεί, βρίσκεται στην αλλοδαπή, η
επίδοση προς αυτούς, αν δεν υπάρχει αντίκλητος, γίνεται με παράδοση του επιδοτέου εγγράφου στον Υπουργό Εξωτερικών ή στον εξουσιοδοτημένο από αυτόν υπάλληλο, ο οποίος οφείλει να το παραδώσει, χωρίς υπαίτια
καθυστέρηση, σε εκείνον που αφορά η επίδοση, με έγγραφη απόδειξη, την
οποία και υποχρεούνται να διαβιβάσει στη γραμματεία του οικείου
δικαστηρίου.

"2. Αν εκείνος στον οποίο πρόκειται να γίνει η επίδοση είναι, κατά το χρόνο της επίδοσης, άγνωστης διαμονής, τότε αυτή γίνεται, όταν δεν υπάρχει αντίκλητος, στον δήμαρχο ή τον πρόεδρο της κοινότητας της τελευταίας γνωστής κατοικίας ή διαμονής του, ενώ, αν δεν υπάρχει γνωστή κατοικία ή διαμονή, στον δήμαρχο ή τον πρόεδρο της κοινότητας της έδρας της αρχής που εξέδωσε την πράξη."

*** Το κείμενο του άρθρου 54 αριθμήθηκε ως παράγραφος 1 και η παρ.2
προστέθηκε ως άνω με τo άρθρο 5 Ν.3659/2008,ΦΕΚ Α 77/7.5.2008.
ΠΡΟΣΟΧΗ: Εναρξη ισχύος από 8/6/2008.



Αρθρο 55

Θυροκόλληση

1. Η επίδοση γίνεται με Θυροκόλληση :


"α) αν τα πρόσωπα προς τα οποία προβλέπεται ότι διενεργείται η παράδοση του εγγράφου, δεν βρίσκονται στην κατοικία ή στο χώρο της εργασίας τους ή αρνούνται την παραλαβή του ή την υπογραφή της έκθεσης ή δεν μπορούν να υπογράψουν την έκθεση, ή".

*** Η περ. α΄ αντικαταστάθηκε ως άνω με τo άρθρο 6 Ν.3659/2008,
ΦΕΚ Α 77/7.5.2008.ΠΡΟΣΟΧΗ: Έναρξη ισχύος από 8/6/2008.



β) αν τα υπηρεσιακά όργανα, στα οποία παραδίδεται το έγγραφο, σύμφωνα με τα οριζόμενα στα άρθρα 49, 52, 53 και 54, αρνούνται την παραλαβή ή την υπογραφή της έκθεσης.

" 2. Η θυροκόλληση συνίσταται στην επικόλληση του επιδοτέου εγγράφου εντός σφραγισμένου και αδιαφανούς φακέλου, επί του οποίου αναγράφονται μόνο τα στοιχεία της επιδίδουσας υπηρεσίας
και του προς η κοινοποίηση προσώπου από μέρους του οργάνου της επίδοσης, με την παρουσία ενός μάρτυρα, στη θύρα της κατοικίας ή του χώρου εργασίας ή του υπηρεσιακού καταστήματος όπου κατοικεί ή εργάζεται, κατά περίπτωση, το πρόσωπο προς το οποίο έπρεπε να διενεργηθεί η παράδοση του εγγράφου."


***Η παρ.2 αντικαθίσταται από 2 Απριλίου 2012 με τα άρθρα 49 παρ. 4 και 113 του Ν.4055/2012 (ΦΕΚ Α 51 12.3.2012). Με τη παρ.11 του άρθρου 110 του ιδίου νόμου ορίζεται ότι:
"11. Με προεδρικό διάταγμα, που εκδίδεται με πρόταση του Υπουργού Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, καθορίζονται οι όροι, οι προϋποθέσεις, οι τεχνικές λεπτομέρειες,
καθώς και κάθε άλλο σχετικό θέμα με την εφαρμογή των άρθρων 42, 49 και 74 του παρόντος."



***ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ:Βλ.σχετικά ΥΠΟΙΚ 1025532/309/0015/18.3.2003
περί οδηγιών για την επίδοση των εκθέσεων κατάσχεσης, κατά
την επανάληψη της Διαδικασίας.




Αρθρο 56

Εκθεση

1. Για κάθε επίδοση, το όργανο που τη διενεργεί συντάσσει έκθεση.

2. Η έκθεση, εκτός από τα στοιχεία που ορίζονται στην παρ. 3 του
άρθρου 44, πρέπει να μνημονεύει :

α) την παραγγελία προς επίδοση,

β) σαφή προσδιορισμό του επιδοτέου εγγράφου και των προσώπων τα οποία αφορά,

γ) την ημέρα και την ώρα της επίδοσης,

δ) το πρόσωπο στο οποίο παραδόθηκε το έγγραφο και την ιδιότητα με την οποία το παρέλαβε, καθώς και

ε) τους λόγους που προκάλεσαν τη Θυροκόλληση.

3. Η έκθεση υπογράφεται από το όργανο της επίδοσης, καθώς και από το πρόσωπο στο οποίο παραδόθηκε το έγγραφο. Σε περίπτωση Θυροκόλλησης, η έκθεση υπογράφεται από το όργανο και το μάρτυρα.

4. Το όργανο της επίδοσης οφείλει να σημειώνει, στο έγγραφο, και να
βεβαιώνει την ημέρα και την ώρα της παράδοσης ή της Θυροκόλλησης. Σε
περίπτωση διαφοράς ανάμεσα στην έκθεση και στη σημείωση, επικρατεί η
ημέρα και ώρα που μνημονεύονται στην έκθεση.


***ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ: Βλ. σχετικά ΥΠΟΙΚ 1025532/309/0015/18.3.2003
περί οδηγιών για την επίδοση των εκθέσεων κατάσχεσης, κατά
την επανάληψη της Διαδικασίας.


Αρθρο 57

Συντέλεση

1. Η επίδοση συντελείται, κατά περίπτωση, από το χρόνο της παράδοσης ή της Θυροκόλλησης του επιδοτέου εγγράφου, ο οποίος και προκύπτει από την έκθεση.

2. Η επίδοση θεωρείται ότι συντελέστηκε :

α) στην περίπτωση της παρ. 4 του άρθρου 45, από το χρόνο παράδοσης
του εγγράφου στο γραμματέα,

β) στην περίπτωση της παρ. 2 του άρθρου 47, από το χρόνο που, σύμφωνα με την έκθεση, εκδηλώθηκε η άρνηση παραλαβής του εγγράφου στο κατάστημα της αρχής ή του δικαστηρίου,

γ) στην περίπτωση της παρ. 1 του άρθρου 53, από το χρόνο της
παράδοσης του εγγράφου στα πρόσωπα που αναφέρονται στην παράγραφο αυτή, ενώ

δ) στην περίπτωση του άρθρου 54, από το χρόνο της παράδοσης του
εγγράφου στο Υπουργείο Εξωτερικών.



ΚΕΦΑΛΑΙΟ Δ`

ΑΝΤΙΚΛΗΤΟΣ

Αρθρο 58

Διορισμός

1. Ο ιδιώτης, που δεν έχει ο ίδιος ή ο νόμιμος αντιπρόσωπος ή ο
εκπρόσωπος ή ο δικαστικός πληρεξούσιός του την κατοικία ή το χώρο της
εργασίας του στην έδρα του δικαστηρίου, οφείλει να διορίζει, ως
αντίκλητο, πρόσωπο που έχει την κατοικία ή το χώρο της εργασίας του
στην έδρα αυτήν. Δικαίωμα να διορίσει αντίκλητο έχει ο διάδικος σε κάθε άλλη περίπτωση.

2. Ο Διορισμός γίνεται με το πρώτο δικόγραφο που απευθύνεται στο
δικαστήριο, μπορεί όμως να γίνει και με νεότερο έγγραφο του διαδίκου,
το οποίο πρέπει να κατατίθεται στη γραμματεία του δικαστηρίου και να
επιδίδεται από αυτόν στους άλλους διαδίκους. Ο Διορισμός ισχύει, ως
προς το δικαστήριο, από την κατάθεση ενώ, ως προς τους άλλους
διαδίκους, από την προς αυτούς επίδοση του σχετικού εγγράφου.

3. Η πράξη του διορισμού πρέπει να περιέχει το όνομα, επώνυμο και
πατρώνυμο, το επάγγελμα και τις διευθύνσεις της κατοικίας και του χώρου εργασίας του αντικλήτου. Σε περίπτωση μεταβολής των διευθύνσεων, εφαρμόζονται αναλόγως όσα ορίζονται στην παρ. 3 του άρθρου 45.

4. Ολες οι επιδόσεις μπορούν να γίνουν στον αντίκλητο του διαδίκου,
ακόμη και όταν ο διάδικος κατοικεί ή εργάζεται στην έδρα του
δικαστηρίου.


Αρθρο 59

Διάρκεια εξουσίας

1. Ως προς τη διάρκεια της εξουσίας του αντικλήτου, την παραίτησή του ή την ανάκληση του διορισμού του, εφαρμόζονται αναλόγως οι αντίστοιχες διατάξεις που αφορούν τους δικαστικούς πληρεξουσίους.


2. Σε κάθε περίπτωση που έπαυσε η εξουσία του αντικλήτου, ο διάδικος οφείλει να διορίσει άλλον.




ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ε`

ΠΡΟΘΕΣΜΙΕΣ

Αρθρο 60

Έναρξη - Λήξη - Υπολογισμός

1. Οι Προθεσμίες που ορίζονται από το νόμο ή από τα δικαστήρια
αρχίζουν την επόμενη ημέρα από εκείνη κατά την οποία συντελέστηκε το
γεγονός που αποτέλεσε την αφετηρία τους και λήγουν στις επτά (7) το
βράδυ της τελευταίας ημέρας, αν δε αυτή είναι αργία, την ίδια ώρα της
αμέσως επόμενης εργάσιμης ημέρας. Κατ` εξαίρεση, για τη συμπλήρωση της ενηλικίωσης προσώπου υπολογίζεται και η ημέρα της γέννησης.

2. Προθεσμία που προσδιορίζεται σε έτη λήγει όταν περάσει η
αντίστοιχη ημερομηνία του τελευταίου έτους.

3. Προθεσμία που προσδιορίζεται σε μήνες λήγει όταν περάσει η ημέρα
του τελευταίου μήνα, η οποία αντιστοιχεί αριθμητικά στην ημέρα έναρξης, αν δε δεν υπάρχει αντίστοιχη αριθμητικά ημέρα, ως τέτοια θεωρείται η τελευταία ημέρα του τελευταίου μήνα.

4. Προθεσμία που προσδιορίζεται σε εβδομάδες λήγει όταν περάσει η
αντίστοιχη ομώνυμη ημέρα της τελευταίας εβδομάδας.

5. Προθεσμία μισού έτους ισχύει ως Προθεσμία έξι (6) μηνών, ενώ
Προθεσμία μισού μήνα ισχύει ως Προθεσμία δεκαπέντε (15) ημερών.

6. Αν η Προθεσμία που έχει προσδιοριστεί αποτελείται από μήνες και
ημέρες, υπολογίζονται πρώτα οι μήνες και κατόπιν προστίθενται οι
ημέρες.

7. Για τον υπολογισμό των προθεσμιών, ως αρχή του μήνα νοείται η
πρώτη, ως μέσον η δέκατη πέμπτη και ως τέλος η τελευταία ημέρα του.



Αρθρο 61

Διαδρομή - Παράταση - Διακοπή -

Αναστολή - Εξέταση τήρησης

1. Οι Προθεσμίες που αρχίζουν με την επίδοση εγγράφου τρέχουν και
εναντίον εκείνου με παραγγελία του οποίου έγινε η επίδοση.

2. Σε περίπτωση παράτασης Προθεσμίας που χορηγείται από το νόμο ή από το δικαστήριο, η νέα Προθεσμία αρχίζει αφότου περάσει η πρώτη.

3. Η Διακοπή της δίκης συνεπάγεται και διακοπή των προθεσμιών που δεν έχουν εκπνεύσει, οι οποίες αρχίζουν εκ νέου από την επανάληψη της
δίκης.

4. Κατά τη διάρκεια των δικαστικών διακοπών αναστέλλονται οι
Προθεσμίες που έχουν ταχθεί για τη Διεξαγωγή αποδείξεων. Η αναστολή δεν ισχύει όταν πρόκειται για Συντηρητική απόδειξη ή για υποθέσεις που εκδικάζονται από τα τμήματα διακοπών. Οι Προθεσμίες για την άσκηση ένδικων βοηθημάτων ή μέσων αναστέλλονται για το διάστημα από 1 έως 31 Αυγούστου.

5. Οι Προθεσμίες της παρ. 1, εφόσον δεν ορίζεται διαφορετικά, έχουν
ανατρεπτικό χαρακτήρα, η δε τήρησή τους εξετάζεται από το δικαστήριο
και αυτεπαγγέλτως.

6. Η μη τήρηση Προθεσμίας, που αφορά αποκλειστικά τις σχέσεις μεταξύ των διαδίκων, εξετάζεται από το δικαστήριο μόνο αν τούτο προβληθεί από το διάδικο υπέρ του οποίου αυτή έχει ταχθεί.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΣΤ`

ΔΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΑΚΥΡΟΤΗΤΕΣ

Αρθρο 62

1. Το δικαστήριο απαγγέλει την ακυρότητα των διαδικαστικών πράξεων οι οποίες διενεργήθηκαν, από το ίδιο ή από διάδικο, κατά παράβαση των
διατάξεων που τις ρυθμίζουν.

2. Η κατά την προηγούμενη παράγραφο ακυρότητα απαγγέλλεται από το
δικαστήριο :

α) αυτεπαγγέλτως, αν τούτο προβλέπεται ρητώς από το νόμο, ή αν η
διαδικαστική πράξη προέρχεται από αναρμόδιο όργανο, ή αν αυτή έγινε
κατά παράβαση ουσιώδους τύπου και Διαδικασίας,

β) ύστερα από αίτηση του διαδίκου σε κάθε άλλη περίπτωση και εφόσον
κριθεί ότι η παράβαση προκάλεσε σε αυτόν βλάβη, ή οποία δεν είναι
δυνατόν να αποκατασταθεί με άλλον τρόπο.

3. Η αίτηση του διαδίκου στην περ. β` της προηγούμενης παραγράφου,
είναι απαράδεκτη :

α) αν δεν υποβληθεί κατά την πρώτη, μετά την παράβαση, Συζήτηση,

β) αν υποβληθεί από διάδικο που έχει προκαλέσει την παράβαση ή που
έχει συντελέσει σε αυτήν ή που έχει παραιτηθεί ρητώς ή σιωπηρώς, μετά
τη διενέργεια της διαδικαστικής πράξης, από την υποβολή αίτησης.

4. Μετά την απαγγελία της ακυρότητας, το δικαστήριο διατάζει να
επαναληφθεί η πράξη, εκτός αν έχει ήδη επέλθει απώλεια του σχετικού
δικαιώματος ή η επανάληψη αποκλείεται για άλλον λόγο.




ΕΒΔΟΜΟ ΤΜΗΜΑ

ΕΝΔΙΚΑ ΒΟΗΘΗΜΑΤΑ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α`

ΠΡΟΣΦΥΓΗ

Αρθρο 63

Προσβαλλόμενες πράξεις και παραλείψεις

1. Με την επιφύλαξη όσων ορίζονται σε ειδικές διατάξεις του Κώδικα,
οι εκτελεστές ατομικές διοικητικές πράξεις ή παραλείψεις, από τις
οποίες δημιουργούνται κατά νόμο διοικητικές διαφορές ουσίας, υπόκεινται σε προσφυγή.

2. Παράλειψη υπάρχει όταν η διοικητική αρχή, αν και υποχρεούται κατά νόμο, δεν εκδίδει εκτελεστή ατομική διοικητική πράξη για να ρυθμίσει ορισμένη έννομη σχέση. Η παράλειψη συντελείται με την πάροδο άπρακτης της Προθεσμίας που τυχόν τάσσει ο νόμος για την έκδοση, είτε
αυτεπαγγέλτως είτε ύστερα από αίτηση του ενδιαφερομένου, της πράξης
αυτής. Στην τελευταία αυτήν περίπτωση (σιωπηρή άρνηση), αν από το νόμο δεν τάσσεται τέτοια Προθεσμία, η παράλειψη συντελείται με την πάροδο άπρακτου τριμήνου από την υποβολή της σχετικής αίτησης στη Διοίκηση. Η κατά τις προηγούμενες περιόδους παράλειψη συντελείται, επίσης, με την έκδοση θετικής διοικητικής πράξης από την οποία συνεπάγεται εμμέσως η βούληση της Διοίκησης να μην προβεί στη ρύθμιση ορισμένης έννομης σχέσης.

3. Στις Περιπτώσεις που από το νόμο προβλέπεται, κατά της πράξης ή
της παράλειψης, διοικητική προσφυγή, η οποία ασκείται, μέσα σε ορισμένη Προθεσμία, ενώπιον του ίδιου ή ιεραρχικώς προϊσταμένου ή άλλου ειδικώς κατεστημένου, οργάνου, και συνεπάγεται τον έλεγχο της πράξης ή της παράλειψης κατά το νόμο και την ουσία (ενδικοφανής προσφυγή), το ένδικο βοήθημα της προσφυγής ασκείται παραδεκτώς μόνο κατά της πράξης που εκδίδεται για την ενδικοφανή προσφυγή. Αν κατά της πράξης ή της παράλειψης προβλέπονται από το νόμό περισσότερες από μια διαδοχικές ενδικοφανείς προσφυγές, το ένδικο βοήθημα της προσφυγής ασκείται παραδεκτώς μόνο κατά της πράξης που εκδίδεται για την τελευταία ενδικοφανή προσφυγή. Το κατά τις προηγούμενες περιόδους απαράδεκτο του ένδικου βοηθήματος της προσφυγής κατά πράξης ή παράλειψης κατά της οποίας προβλέπεται από το νόμο η άσκηση ενδικοφανούς προσφυγής, δεν ισχύει αν η αρμόδια διοικητική αρχή παρέλειψε να ενημερώσει πλήρως, κατά οποιονδήποτε τρόπο, τον ενδιαφερόμενο, τόσο για την υποχρέωση, όσο και για τους όρους, άσκησης της ενδικοφανούς προσφυγής.

4. Αν παρέλθει η Προθεσμία που τάσσει τυχόν ειδικώς ο νόμος προς
έκδοση Απόφασης για την ενδικοφανή προσφυγή ή, σε περίπτωση που δεν
τάσσεται τέτοια Προθεσμία, αν παρέλθει άπρακτο τρίμηνο από την άσκησή
της, το ένδικο βοήθημα της προσφυγής ασκείται κατά της, τεκμαιρόμενης
από τη πάροδο της Προθεσμίας, απόρριψης της ενδικοφανούς προσφυγής.

5. Η προσφυγή ασκείται παραδεκτώς και πριν από τη συντέλεση της
παράλειψης ή της τεκμαιρόμενης απόρριψης της ενδικοφανούς προσφυγής,
εφόσον όμως η συντέλεση αυτή έχει επέλθει κατά την πρώτη Συζήτηση του
ένδικου βοηθήματος της προσφυγής.

6. Ρητή πράξη η οποία εκδόθηκε μετά τη συντέλεση της παράλειψης ή της τεκμαιρόμενης απόρριψης ενδικοφανούς προσφυγής, και ως την πρώτη
Συζήτηση του ένδικου βοηθήματος της προσφυγής, λογίζεται ως
συμπροσβαλλόμενη. Μπορεί όμως και να προσβληθεί αυτοτελώς.

7. Με το ένδικο βοήθημα της προσφυγής λογίζονται ως συμπροσβαλλόμενες και όλες οι μεταγενέστερες και συναφείς προς την προσβαλλόμενη, πράξεις ή παραλείψεις, εφόσον έχουν εκδοθεί ή συντελεστεί, αντιστοίχως, ως την πρώτη Συζήτηση. Στην περίπτωση αυτήν, η αναβολή της Συζήτησης για την υποβολή πρόσθετων λόγων, εφόσον ζητηθεί, είναι υποχρεωτική. Οι πράξεις ή οι παραλείψεις αυτές μπορούν πάντως να προσβληθούν και αυτοτελώς.

8. Η διοικητική αρχή οφείλει, σε κάθε περίπτωση, να χορηγεί ατελώς
στον ενδιαφερόμενο βεβαίωση για την ημερομηνία υποβολής της κατά την
παρ. 2 αίτησης ή για την ημερομηνία άσκησης της κατά την παρ. 4
ενδικοφανούς προσφυγής.



Αρθρο 64

Ενεργητική νομιμοποίηση

1. Προσφυγή μπορεί να ασκήσει εκείνος :

α) ο οποίος έχει άμεσο, προσωπικό και ενεστώς έννομο συμφέρον, ή

β) στον οποίο αναγνωρίζεται τέτοιο δικαίωμα από ειδική διάταξη νόμου.



"2. Προσφυγή μπορεί επίσης να ασκήσει ο Υπουργός Οικονομικών, καθώς και τα όργανα, στα οποία έχει μεταβιβαστεί η Αρμοδιότητα αυτή με Απόφαση του, υπέρ του Δημοσίου κατά των πράξεων των φορολογικών οργάνων του τελευταίου, οι οποίες εκδίδονται κατ` εφαρμογή της φορολογικής εν γένει νομοθεσίας."

*** Η παρ.2 αντικαταστάθηκε ως άνω με την παρ.1 άρθρου 18
Ν.3900/2010,ΦΕΚ Α 213/17.12.2010.`Εναρξη ισχύος από 1.1.2011.



Αρθρο 65

Παθητική νομιμοποίηση

1. Στη δίκη που δημιουργείται ύστερα από άσκηση προσφυγής, παθητικώς νομιμοποιείται το Δημόσιο ή το νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου, στο οποίο ανήκει το όργανο που εξέδωσε την πράξη ή που παρά το νόμο παρέλειψε την έκδοσή της.

2. Αν η κατά την προηγούμενη παράγραφο πράξη ή παράλειψη έχει
ενσωματωθεί σε μεταγενέστερη πράξη ή παράλειψη του Δημοσίου ή άλλου
νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου, στη δίκη που δημιουργείται ύστερα
από άσκηση προσφυγής κατά της τελευταίας αυτής πράξης ή παράλειψης
νομιμοποιείται παθητικώς και το νομικό πρόσωπο, όργανο του οποίου
εξέδωσε ή παρέλειψε να εκδώσει την πράξη που ενσωματώθηκε.



Αρθρο 66

Προθεσμία

1. Η προσφυγή ασκείται μέσα σε Προθεσμία εξήντα (60) ημερών, η οποία αρχίζει :

Α. Σε περίπτωση ρητής πράξης :

α) Για εκείνους τους οποίους αφορά :

i. από την κατά νόμο επίδοσή της σε αυτούς, ή

ii. σε κάθε άλλη περίπτωση, από τότε που αυτοί έλαβαν αποδεδειγμένως πλήρη γνώση του περιεχομένου της.

β) Για τους τρίτους :

i. από τη δημοσίευσή της, αν δεν προβλέπεται από το νόμο άλλος
ειδικότερος τρόπος γνωστοποίησής της, ή

ii. σε κάθε άλλη περίπτωση, από τότε που αυτοί έλαβαν αποδεδειγμένως πλήρη γνώση του περιεχομένου της.

Β. Σε περίπτωση παράλειψης, από τη συντέλεσή της.

2. Ειδικώς, στις Περιπτώσεις της παρ. 2 του άρθρου 64, η Προθεσμία
είναι ενενήντα (90) ημερών από την έκδοση ή την κατά νόμο δημοσίευση
της πράξης ή τη συντέλεση της παράλειψης.

3. Η προσφυγή μπορεί να ασκηθεί και πριν από την επίδοση της πράξης.

4. Αν, κατά τη διάρκεια της Προθεσμίας, αποβιώσει ο νομιμοποιούμενος χωρίς να έχει ασκήσει προσφυγή, αυτή είναι δυνατόν να ασκηθεί, από τους κάθε είδους γενικούς ή ειδικούς διαδόχους του, εφόσον έχουν έννομο συμφέρον, μέσα σε νέα ισόχρονη Προθεσμία, η οποία και αρχίζει από τότε που αυτοί έλαβαν αποδεδειγμένως πλήρη γνώση της πράξης ή από τότε που τυχόν αυτή τους κοινοποιήθηκε ή από τότε που τυχόν αυτή τους κοινοποιήθηκε ή από τότε που αποδεδειγμένως αντιλήφθηκαν τη συντέλεση της παράλειψης. Αν εκκρεμεί η αποδοχή της κληρονομίας, η Προθεσμία δεν αρχίζει πριν από την αποδοχή.

5. Οι διατάξεις της πρώτη περιόδου της προηγούμενης παραγράφου
εφαρμόζονται αναλόγως και στην περίπτωση που έπαυσε να υπάρχει το
νομικό πρόσωπο.

6. Αν ο νομιμοποιούμενος προς άσκηση προσφυγής διαμένει στην
αλλοδαπή, οι αντίστοιχες Προθεσμίες ορίζονται σε ενενήντα (90) ημέρες.


Αρθρο 67

Διακοπή της Προθεσμίας

1. Η Προθεσμία για την άσκηση προσφυγής διακόπτεται, για μια μόνο
φορά, με την άσκηση κάθε διοικητικής προσφυγής, πλην εκείνης που
προβλέπεται από τη διάταξη της παρ. 3 του άρθρου 63. Το κατά την
προηγούμενη περίοδο αποτέλεσμα επέρχεται ακόμη και αν η διοικητική
προσφυγή έχει απευθυνθεί σε αναρμόδιο διοικητικό όργανο. Η διάταξη της παραγράφου αυτής δεν έχει εφαρμογή κατά την εκδίκαση των φορολογικών εν γένει διαφορών.

2. Η Προθεσμία, η οποία διακόπτεται κατά την προηγούμενη παράγραφο,
κινείται εξαρχής από την πάροδο άπρακτης της Προθεσμίας που τυχόν
τάσσει ο νόμος για απάντηση, αλλιώς από την πάροδο άπρακτων τριάντα
(30) ημερών από την υποβολή της σχετικής αίτησης ή από την τυχόν
επίδοση, πριν περάσουν οι προηγούμενες Προθεσμίες, της απάντησης για
την απλή ή την ειδική διοικητική προσφυγή.




Αρθρο 68

Περιεχόμενο του δικογράφου

1. Το δικόγραφο της προσφυγής, εκτός από τα στοιχεία που προβλέπουν
οι διατάξεις του άρθρου 45, πρέπει ακόμη :

α) να μνημονεύει με ακρίβεια :

i. την προσβαλλόμενη πράξη ή παράλειψη,

ii. την αρχή που εξέδωσε την πράξη αυτήν ή που παρέλειψε την έκδοσή
της,

iii. τους λόγους, οι οποίοι θεμελιώνουν το αίτημα και

β) να περιέχει σαφώς καθορισμένο αίτημα.

2. Αίτημα της προσφυγής μπορεί να είναι :

α) η ολική ή μερική ακύρωση της προσβαλλόμενης πράξης ή παράλειψης, ή

β) η τροποποίηση της προσβαλλόμενης πράξης.

3. Αν η προσβαλλόμενη πράξη ή παράλειψη αφορά τρίτους, στο δικόγραφο πρέπει να μνημονεύονται σαφώς οι διευθύνσεις της κατοικίας και του χώρου εργασίας ή της έδρας των τρίτων.

4. Η αόριστη μνεία στο δικόγραφο ότι προσβάλλεται και κάθε συναφής
πράξη ή παράλειψη δεν υποχρεώνει το δικαστήριο, εφόσον δεν συντρέχει η περίπτωση της παρ. 7 του άρθρου 63, να ερευνήσει και ως προς τούτο την υπόθεση.



Αρθρο 69

Ανασταλτικό αποτέλεσμα

1. Η Προθεσμία για την άσκηση της προσφυγής και η άσκησή της δεν
αναστέλλουν την εκτέλεση της προσβαλλόμενης πράξης.

2. Κατ` εξαίρεση, αν με την πράξη καταλογίζονται χρηματικά ποσά που
αναφέρονται σε φορολογικές εν γένει απαιτήσεις του Δημοσίου ή άλλου
νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου, ή αυτοτελείς χρηματικές κυρώσεις για παράβαση της φορολογικής νομοθεσίας, η Προθεσμία για την άσκηση της προσφυγής, καθώς και η άσκησή της αναστέλλουν την εκτέλεση της πράξης.
Ειδικές διατάξεις, οι οποίες αποκλείουν την αναστολή ή θεσπίζουν την
κατά ορισμένο μόνο ποσοστό αναστολή των πράξεων τούτων, διατηρούνται σε ισχύ.

3. Κατά τα λοιπά, σε κάθε περίπτωση, έχουν εφαρμογή οι διατάξεις των
άρθρων 200 έως και 205.




Αρθρο 70

Απαράδεκτο άσκησης δεύτερης

1. Είναι απαράδεκτη η άσκηση δεύτερης προσφυγής από τον ίδιο
προσφεύγοντα κατά της αυτής πράξης ή παράλειψης.

2. Προσφυγή, από το δικόγραφο της οποίας παραιτήθηκε ο προσφεύγων,
θεωρείται ότι δεν ασκήθηκε.



ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β`

ΑΓΩΓΗ

Αρθρο 71

Ενεργητική νομιμοποίηση

1. Αγωγή μπορεί να ασκήσει εκείνος ο οποίος έχει, κατά του Δημοσίου ή άλλου νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου, χρηματική αξίωση από έννομη σχέση δημοσίου δικαίου.

2. Σε άσκηση της κατά την προηγούμενη παράγραφο αγωγής
νομιμοποιούνται και οι κάθε είδους καθολικοί ή ειδικοί διάδοχοι.

3. Αγωγή μπορούν να ασκήσουν και οι δανειστές των, κατά τις
προηγούμενες παραγράφους, δικαιούχων εφόσον οι τελευταίοι δεν την
ασκούν, εκτός αν πρόκειται για προσωποπαγείς αξιώσεις (πλαγιαστική
αγωγή).

4. Η κατά τις προηγούμενες παραγράφους αγωγή είναι απαράδεκτη αν
πρόκειται για αξίωση φορολογικού εν γένει περιεχομένου.

("5. Η ευθεία αγωγή είναι απαράδεκτη στην περίπτωση κατά την οποία, για την ικανοποίηση της σχετικής αξιώσεως υπάρχει, σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις, αρμόδιο να αποφανθεί όργανο της Διοίκησης με την έκδοση διοικητικής πράξης."
Στις Περιπτώσεις αυτές, αν μετά την τελεσίδικη απόρριψη της αγωγής ως απαράδεκτης, ο ενδιαφερόμενος προσφύγει στη Διοίκηση προς ικανοποίηση της αξίωσής του, θεωρείται, ως προς όλες τις έννομες συνέπειες, σαν να είχε προσφύγει κατά το χρόνο άσκησης της αγωγής).

*** Η παρ.5,όπως είχε τροποποιηθεί με τo άρθρο 7 Ν.3659/2008
ΦΕΚ Α 77/7.5.2008,ΚΑΤΑΡΓΕΙΤΑΙ από 1ης Ιανουαρίου 2011
με το άρθρο 69 περ.γ΄Ν.3900/2010, ΦΕΚ Α 213/17.12.2010.



Αρθρο 72

Παθητική νομιμοποίηση

Η αγωγή ασκείται κατά του Δημοσίου ή του νομικού προσώπου δημοσίου
δικαίου, που είναι υπόχρεο προς ικανοποίηση της κατά την παρ. 1 του
προηγούμενου άρθρου αξίωσης.



Αρθρο 73

Περιεχόμενο δικογράφου

1. Το δικόγραφο της αγωγής, εκτός από τα στοιχεία που προβλέπει το
άρθρο 45, πρέπει να περιέχει και :

α) καθορισμό της έννομης σχέσης από την οποία απορρέει η αξίωση,

β) σαφή έκθεση των πραγματικών περιστατικών, καθώς και τους λόγους
που θεμελιώνουν κατά νόμο την αξίωση και

γ) σαφώς καθορισμένο αίτημα.

2. Αίτημα της αγωγής μπορεί να είναι :

α) η καταψήφιση της αξιούμενης παροχής, ή

β) η αναγνώριση της αντίστοιχης αξίωσης.


Αρθρο 74

Ασκηση υπό αίρεση - Επικουρικές βάσεις

1. Ασκηση αγωγής υπό αίρεση δεν επιτρέπεται.

2. Η αγωγή μπορεί να έχει, εκτός από την κύρια, και μία ή
περισσότερες επικουρικές πραγματικές ή νομικές βάσεις.



Αρθρο 75

Συνέπειες κατάθεσης και επίδοσης

1. Η εκκρεμοδικία αρχίζει με την κατάθεση της αγωγής και λήγει με τη δημοσίευση της οριστικής Απόφασης ή την Κατάργηση της δίκης.

"2. Τα κατά το ουσιαστικό δίκαιο έννομα αποτελέσματα της άσκησης της αγωγής επέρχονται, ως προς τον εναγόμενο, από την επίδοση της σε αυτόν από τον ενάγοντα. Η παραγραφή, η οποία σύμφωνα με το προηγούμενο εδάφιο διακόπηκε, αρχίζει πάλι μόνο από την τελεσιδικία της Απόφασης ή την κατάργηση της δίκης."

*** Η παρ.2 αντικαταστάθηκε ως άνω με το άρθρο 19 Ν.3900/2010, ΦΕΚ Α 213/17.12.2010.`Εναρξη ισχύος από 1.1.2011.


3. Μεταβολή του αιτήματος της αγωγής είναι απαράδεκτη. Κατ` εξαίρεση, ο ενάγων μπορεί, ως το τέλος της πρώτη Συζήτησης, να περιορίσει το αίτημα της αγωγής ή να το μετατρέψει από καταψηφιστικό σε αναγνωριστικό ή από αναγνωριστικό σε καταψηφιστικό.







Αρθρο 76

Απαράδεκτο άσκησης δεύτερης

1. Είναι απαράδεκτη η άσκηση δεύτερης αγωγής, με το αυτό αντικείμενο, από τον ίδιο ενάγοντα.

*** ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ: Περί της ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ της διάταξης της παρ.1 του άρθρου 76 του παρόντος νόμου βλέπε σχετικά στην υπ` αριθμ. 3840/2009 Απόφαση ΣΤΕ (ΟΛΟΜ) καθώς και στις υπ` αριθμ. 1306/2010, 3013/2010 αποφάσεις ΣΤΕ

"2. Κατ` εξαίρεση επιτρέπεται η άσκηση δεύτερης αγωγής όταν η πρώτη έχει απορριφθεί τελεσιδίκως για λόγους τυπικούς. Η αγωγή αυτή ασκείται εντός Προθεσμίας εξήντα (60) ημερών από την κοινοποίηση της τελεσίδικης Απόφασης και τα αποτελέσματα της άσκησης της ανατρέχουν στο χρόνο άσκησης της πρώτης."


3 (2). Αγωγή, από το δικόγραφο της οποίας παραιτήθηκε ο ενάγων, θεωρείται ότι δεν ασκήθηκε.

*** Η άνω παρ.2 προστέθηκε και η παράγραφος 2 αναριθμήθηκε σε παράγραφο 3 ως άνω με την παρ.1 άρθρου 8 Ν.3659/2008,ΦΕΚ Α 77/7.5.2008.ΠΡΟΣΟΧΗ: Έναρξη ισχύος από 8/6/2008.
Με την παρ.2 του αυτού άρθρου και νόμου ορίζεται ότι:
"2. Οι διατάξεις της προηγούμενης παραγράφου καταλαμβάνουν και τις εκκρεμείς κατά την έναρξη ισχύος του παρόντος υποθέσεις".



Αρθρο 77

Παρεμπίπτουσα

1. Με Παρεμπίπτουσα αγωγή είναι δυνατόν να ζητηθούν :

α) τα παρεπόμενα του κύριου αντικειμένου της δίκης, ή

β) συμπληρωματική της αρχικής παροχή, αν μετά την άσκηση της αγωγής,
διευρύνθηκε κατά οποιονδήποτε τρόπο η αρχική αξίωση του ενάγοντος.

2. Ως προς την άσκηση της Παρεμπίπτουσας αγωγής εφαρμόζονται αναλόγως
οι διατάξεις της παρ. 2 του άρθρου 114.



Αρθρο 78

Σχέση προς άλλα ένδικα βοηθήματα

Με την επιφύλαξη όσων ορίζονται στην παρ. 4 του άρθρου 71 ή σε τυχόν
άλλες ειδικές διατάξεις, αγωγή για αξίωση που θεμελιώνεται στο παράνομο
εκτελεστής διοικητικής πράξης ή παράλειψης δεν είναι απαράδεκτη αν,
κατά της πράξης ή της παράλειψης αυτής, δεν ασκήθηκε το από τις
κείμενες διατάξεις προβλεπόμενο ένδικο βοήθημα. Στην περίπτωση αυτήν,
κατά την εκδίκαση της αγωγής έχουν εφαρμογή τα οριζόμενα στην παρ. 2
του άρθρου 80.



ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ`

ΕΞΟΥΣΙΑ ΤΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ

Αρθρο 79

Σε περίπτωση προσφυγής

1. Το δικαστήριο ελέγχει την προσβαλλόμενη πράξη ή παράλειψη κατά το
νόμο και την ουσία, μέσα στα όρια της προσφυγής, τα οποία
προσδιορίζονται από τους λόγους και το αίτημά της. Κατ` εξαίρεση, ο
κατά το νόμο έλεγχος της προσβαλλόμενης πράξης ή παράλειψης, κατά
περίπτωση, χωρεί και αυτεπαγγέλτως, εκτεινόμενος στο σύνολό της,
προκειμένου να διακριθεί :

α) αν συντρέχουν οι Λόγοι της περ. α` της παρ. 3 ή

β) αν η πράξη είναι πλημμελής κατά τη νόμιμη βάση της, ή

γ) αν υπάρχει παράβαση Δεδικασμένου.

2. Αν η προσφυγή στρέφεται κατά ρητής πράξης, το δικαστήριο, κατά την
επίλυση της διαφοράς, είτε δέχεται την προσφυγή εν όλω ή εν μέρει και
ακυρώνει ολικώς ή μερικώς την πράξη ή την τροποποιεί, είτε απορρίπτει
την προσφυγή.

3. Το δικαστήριο ακυρώνει την πράξη και αναπέμπει την υπόθεση στη
Διοίκηση για να ενεργήσει τα νόμιμα :

α) αν η πράξη έχει εκδοθεί από αναρμόδιο όργανο ή από συλλογικό
όργανο που δεν έχει νόμιμη συγκρότηση ή σύνθεση, ή

β) αν συντρέχει παράβαση ουσιώδους τύπου της Διαδικασίας, που έχει
ταχθεί για την έκδοση της πράξης, ή

γ) αν η Διοίκηση δεν έχει ασκήσει τη διακριτική της εξουσία.

4. Αν η προσφυγή στρέφεται κατά παράλειψης οφειλόμενης νόμιμης
ενέργειας, το δικαστήριο, κατά την επίλυση της διαφοράς, είτε ακυρώνει
εν όλω ή εν μέρει την παράλειψη και αναπέμπει την υπόθεση στη Διοίκηση
για να προβεί στην οφειλόμενη ενέργεια, είτε απορρίπτει την προσφυγή.


"5. Σε περίπτωση προσφυγής κατά πράξης ή παράλειψης φορολογικής ή
τελωνειακής αρχής:

α) Το δικαστήριο ελέγχει την προσβαλλόμενη πράξη ή παράλειψη κατά το νόμο
και την ουσία, μέσα στα όρια της προσφυγής, τα οποία προσδιορίζονται από τους
λόγους και το αίτημα της. Κατ` εξαίρεση, ο κατά το νόμο έλεγχος της
προσβαλλόμενης πράξης ή παράλειψης, χωρεί αυτεπαγγέλτως, προκειμένου να
"διακριβωθεί" αν υπάρχει παράβαση Δεδικασμένου.

*** Το ρήμα «διακριθεί» της περ.α` αντικαταστάθηκε με το ρήμα
«διακριβωθεί»,ως άνω,με το άρθρο 65 παρ.3 Ν.3994/2011,ΦΕΚ Α 165/25.7.2011.

β) Η πράξη ακυρώνεται για παράβαση διάταξης που ρυθμίζει τον τύπο ή τη
Διαδικασία έκδοσης της πράξης, μόνον αν ο προσφεύγων επικαλείται και
αποδεικνύει βλάβη, η οποία δεν μπορεί να αποκατασταθεί διαφορετικά παρά μόνο
με την ακύρωση της πράξης.

γ) Οταν κατά την επιβολή ορισμένης κύρωσης η αρχή διαθέτει εξουσία
επιμέτρησης την οποία, παρά το νόμο, είτε δεν άσκησε καθόλου είτε άσκησε
πλημμελώς, το δικαστήριο, ελέγχοντας κατά τα ανωτέρω, τη σχετική πράξη, ασκεί
το ίδιο την εξουσία αυτή, επιβάλλοντας την προσήκουσα κύρωση και
μεταρρυθμίζοντας αντιστοίχως την πράξη.

δ) Αν η προσφυγή στρέφεται κατά παράλειψης οφειλόμενης νόμιμης ενέργειας, το
δικαστήριο, κατά την επίλυση της διαφοράς, δικάζει κατά πλήρη δικαιοδοσία
και, είτε ακυρώνει εν όλω ή εν μέρει την παράλειψη, αποφαινόμενο αυτό για την
ύπαρξη και την έκταση του δικαιώματος ή της υποχρέωσης, είτε απορρίπτει την
προσφυγή."

*** Η παρ.5 προστέθηκε με την παρ.1 άρθρου 20
Ν.3900/2010,ΦΕΚ Α 213/17.12.2010.`Εναρξη ισχύος από 1.1.2011.
Με την παρ.2 του αυτού άρθρου και νόμου ορίζεται ότι:
"2. Με την επιφύλαξη του επόμενου εδαφίου, οι διατάξεις της παραγράφου 5
του άρθρου 79 ΚΔΔ, όπως το άρθρο αυτό συμπληρώνεται με την προηγούμενη
παράγραφο, εφαρμόζονται και επί των εκκρεμών φορολογικών και τελωνειακών εν
γένει υποθέσεων, των οποίων η πρώτη Συζήτηση σε πρώτο βαθμό διεξάγεται
ενενήντα ημέρες μετά την έναρξη ισχύος του παρόντος.
Δεν εφαρμόζεται επί των εκκρεμών υποθέσεων η διάταξη της περίπτωσης β` της
ανωτέρω παραγράφου 5".

6 (5). Το δικαστήριο δεν μπορεί, με την απόφασή του, να καταστήσει
χειρότερη τη θέση του προσφεύγοντος, εκτός αν συντρέχει κάποια από τις
Περιπτώσεις της δεύτερης περιόδου της παρ. 1. Η χειροτέρευση της θέσης
του προσφεύγοντος διαπιστώνεται από τη συνολική έκβαση της δίκης.

*** Η αρχική παράγραφος 5 αναριθμήθηκε σε παρ.6 ως άνω με το άρθρο 65 παρ.2
Ν.3994/2011,ΦΕΚ Α 165/25.7.2011.

Αρθρο 80

Σε περίπτωση αγωγής

1. Το δικαστήριο, κατά την επίλυση της διαφοράς, είτε δέχεται την
αγωγή εν όλω ή εν μέρει και, ανάλογα με το αίτημά της, επιδικάζει την
παροχή ή απλώς αναγνωρίζει τη σχετική αξίωση, είτε απορρίπτει την
αγωγή.

2. Με την επιφύλαξη των οριζομένων στην παρ. 4 του άρθρου 71 ή σε
τυχόν άλλες ειδικές διατάξεις, αν η αξίωση θεμελιώνεται στο παράνομο
εκτελεστής διοικητικής πράξης ή παράλειψης, το δικαστήριο, εφόσον δεν
υπάρχει Δεδικασμένο, κρίνει παρεμπιπτόντως τη νομιμότητα της πράξης ή
της παράλειψης αυτής.

"3. Το πρωτοβάθμιο δικαστήριο μπορεί, ύστερα από αίτηση διαδίκου που
υποβάλλεται με το αρχικό δικόγραφο ή με δικόγραφο προσθέτων λόγων, να κηρύξει
την Απόφαση του εν όλω ή εν μέρει προσωρινώς εκτελεστή, αν υπάρχει αδυναμία ή
ιδιαίτερη δυσχέρεια του αιτούντος προς αντιμετώπιση των άμεσων αναγκών
διαβίωσης του ιδίου και της οικογένειας του ή αν συντρέχουν εξαιρετικοί Λόγοι
που συνηγορούν προς τούτο. Στις προσωρινώς εκτελεστές αποφάσεις, η Προθεσμία,
καθώς και η άσκηση της έφεσης δεν αναστέλλουν την εκτέλεση, εκτός αν αυτή
πρόκειται να γίνει κατά τρίτου. Το δευτεροβάθμιο δικαστήριο μπορεί να κηρύξει
για πρώτη φορά την Απόφαση, κατά της οποίας ασκήθηκε έφεση, προσωρινώς
εκτελεστή εν όλω ή εν μέρει, ή να διατάξει την άρση της προσωρινής εκτέλεσης
της Απόφασης, με ανάλογη εφαρμογή των διατάξεων των άρθρων 212 - 215."

*** Η παρ.3 αντικαταστάθηκε ως άνω με το άρθρο 9 Ν.3659/2008,
ΦΕΚ Α 77/7.5.2008.ΠΡΟΣΟΧΗ: Εναρξη ισχύος από 8/6/2008.



ΟΓΔΟΟ ΤΜΗΜΑ

ΕΝΔΙΚΑ ΜΕΣΑ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α`

ΓΕΝΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ

Αρθρο 81

Τα ένδικα μέσα

1. Ενδικα μέσα, τα οποία ασκούνται ενώπιον των τακτικών διοικητικών
δικαστηρίων, είναι η ανακοπή ερημοδικίας, η έφεση, η αίτηση
αναθεώρησης, η τριτανακοπή και η αίτηση διόρθωσης ή ερμηνείας.

2. Ως προς την αίτηση αναίρεσης έχουν εφαρμογή οι εκάστοτε ισχύουσες,
σχετικές με αυτήν, διατάξεις της νομοθεσίας που αφορά το Συμβούλιο της
Επικρατείας.



Αρθρο 82

Αρμοδιότητα εκδίκασης

1. Τα ένδικα μέσα της ανακοπής ερημοδικίας, της αίτησης αναθεώρησης,
της τριτανακοπής, και της αίτησης διόρθωσης ή ερμηνείας εκδικάζονται
από το δικαστήριο που εξέδωσε την προσβαλλόμενη Απόφαση.

2. Το ένδικο μέσο της έφεσης εκδικάζεται από το αρμόδιο δευτεροβάθμιο
δικαστήριο.



Αρθρο 83

Προσβαλλόμενες αποφάσεις

1. Σε ένδικα μέσα υπόκεινται μόνο οι οριστικές αποφάσεις. Με την
προσβολή τους θεωρείται ότι συμπροσβάλλονται και όλες οι μη οριστικές.
Κατ` εξαίρεση, σε ανακοπή ερημοδικίας και σε αίτηση διόρθωσης ή
ερμηνείας υπόκεινται και οι μη οριστικές αποφάσεις.

2. Το παραδεκτό των ένδικων μέσων κρίνεται σύμφωνα με το νόμο ο
οποίος ίσχυε κατά το χρόνο που δημοσιεύτηκε η προσβαλλόμενη Απόφαση.



Αρθρο 84

Νομιμοποίηση διαδίκων

1. Η ενεργητική νομιμοποίηση καθορίζεται από τις διατάξεις που
ρυθμίζουν το κάθε ένδικο μέσο. Παθητικώς νομιμοποιούνται όσοι
διατέλεσαν αντίδικοι εκείνου που ασκεί το ένδικο μέσο στη δίκη κατά την
οποία εκδόθηκε η προσβαλλόμενη Απόφαση.

2. Νομιμοποιούνται επίσης ενεργητικώς ή παθητικώς οι καθολικοί ή
οινεί καθολικοί διάδοχοι και όσοι έγιναν ειδικοί διάδοχοι μετά την
άσκηση του ένδικου βοηθήματος για το οποίο εκδόθηκε η προσβαλλόμενη
Απόφαση.



Αρθρο 85

Επανάσκηση

1. Με την επιφύλαξη όσων ορίζονται στην παρ. 2 του άρθρου 102, δεν
επιτρέπεται να ασκηθεί, από το αυτό πρόσωπο, για δεύτερη φορά το ίδιο
ένδικο μέσο κατά της αυτής Απόφασης, ως προς το ίδιο ή άλλο κεφάλαιο.

2. Ενδικο μέσο από το οποίο παραιτήθηκε εκείνος που το άσκησε
θεωρείται ότι δεν ασκήθηκε.



Αρθρο 86

Προθεσμίες

1. Οι Προθεσμίες, μέσα στις οποίες ασκούνται Τα ένδικα μέσα σύμφωνα
με τις ειδικές γι` αυτά διατάξεις, παρεκτείνονται κατά εξήντα (60)
ημέρες στις Περιπτώσεις που οι νομιμοποιούμενοι να τα ασκήσουν
διαμένουν στην αλλοδαπή.

2. Τα ένδικα μέσα ασκούνται παραδεκτώς και πριν από την επίδοση της
προσβαλλόμενης Απόφασης.

3. Αν ο νομιμοποιούμενος να ασκήσει το ένδικο μέσο αποβιώσει κατά τη
διάρκεια της Προθεσμίας χωρίς να το ασκήσει, αυτό είναι δυνατόν να
ασκηθεί από τα πρόσωπα της παρ. 2 του άρθρου 84, μέσα σε νέα ισόχρονη
Προθεσμία, η οποία και αρχίζει από τότε που αυτά έλαβαν αποδεδειγμένως
γνώση της Απόφασης ή από τότε που τυχόν αυτή τους κοινοποιήθηκε. Αν η
νομιμοποίηση των τελευταίων συνδέεται με την άσκηση κληρονομικού
δικαιώματος, η νέα αυτή Προθεσμία αρχίζει από την αποδοχή της
κληρονομίας.

4. Οι διατάξεις της πρώτης περιόδου της προηγούμενης παραγράφου
εφαρμόζονται αναλόγως και στην περίπτωση που έπαυσε να υπάρχει το
νομικό πρόσωπο.



Αρθρο 87

Δικόγραφα

Τα Δικόγραφα των ένδικων μέσων, εκτός από τα στοιχεία που προβλέπουν
οι διατάξεις του άρθρου 45, πρέπει να περιέχουν και :

α) μνεία της προσβαλλόμενης Απόφασης,

β) τους ειδικούς για κάθε ένδικο μέσο λόγους και

γ) σαφώς καθορισμένο αίτημα.



Αρθρο 88

Αναστολή εκτέλεσης

Εφόσον στον Κώδικα δεν ορίζεται ειδικώς διαφορετικά, οι Προθεσμίες
των ένδικων μέσων, καθώς και η άσκησή τους, δεν έχουν ανασταλτικό
αποτέλεσμα. Είναι όμως δυνατόν να χορηγηθεί, κατά περίπτωση, αναστολή
εκτέλεσης της πράξης ή της Απόφασης, σύμφωνα με τα οριζόμενα στις
διατάξεις των άρθρων 200 έως και 209.

"Οι Προθεσμίες άσκησης ένδικων μέσων, περιλαμβανομένης και της
αναιρέσεως, κατά αποφάσεων που διατάσσουν την επιστροφή, καθώς και η
άσκησή τους έχουν Ανασταλτικό αποτέλεσμα."


*** Το τελευταίο εδάφιο προστέθηκε με την παρ.3
άρθρ.19 Ν.2873/2000,ΦΕΚ Α 285/28.12.2000,
εφαρμόζεται δε και στις υποθέσεις που εκκρεμούν
κατά το χρόνο έναρξης της ισχύος τους ενώπιον
των φορολογικών αρχών και των διοικητικών δικαστηρίων,
καθώς και του Συμβουλίου της Επικρατείας.


ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β`

ΑΝΑΚΟΠΗ ΕΡΗΜΟΔΙΚΙΑΣ

Αρθρο 89

Δικαίωμα άσκησης

Ο διάδικος, που δεν παραστάθηκε κατά τη Συζήτηση ένδικου βοηθήματος ή
μέσου επειδή δεν κλητεύτηκε ή δεν κλητεύτηκε νόμιμα, ή επειδή, αν και
κλητεύτηκε νόμιμα, δεν μπόρεσε, λόγω ανώτερης βίας, να παρασταθεί, έχει
δικαίωμα να ασκήσει, για τους λόγους αυτούς, κατά της σχετικής
Απόφασης, ανακοπή.



Αρθρο 90

Προθεσμία

1. Η Προθεσμία για την άσκηση της ανακοπής είναι εξήντα (60) ημερών
και αρχίζει από την επίδοση της προσβαλλόμενης Απόφασης ή την πλήρη
γνώση της.

2. Σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να ασκηθεί ανακοπή αν έχουν περάσει
τρία (3) χρόνια από τη δημοσίευση της Απόφασης.



Αρθρο 91

Απόφαση

Αν ο λόγος της ανακοπής κριθεί βάσιμος, το δικαστήριο εξαφανίζει την
Απόφαση και προχωρεί στην εκδίκαση της διαφοράς.



ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ`

ΕΦΕΣΗ

Αρθρο 92

Προσβαλλόμενες αποφάσεις

1. Σε έφεση υπόκεινται οι αποφάσεις που εκδίκονται σε πρώτο βαθμό.

2."Δεν υπόκεινται σε έφεση αποφάσεις που αφορούν σε χρηματικές διαφορές, αν
το αντικείμενο τους δεν υπερβαίνει το ποσό των πέντε χιλιάδων (5.000) ευρώ.
Προκειμένου για απαιτήσεις αμέσως ή εμμέσως ασφαλισμένων κατά των οργανισμών
κοινωνικής ασφάλισης, καθώς και για απαιτήσεις για κάθε είδους αποδοχές του
προσωπικού γενικώς του Δημοσίου, των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης πρώτης
και δεύτερης βαθμίδας και των λοιπών νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου, το
ανωτέρω όριο ορίζεται στο ποσό των τριών χιλιάδων (3.000) ευρώ."
Το αντικείμενο της διαφοράς προσδιορίζεται από το
ποσό, το οποίο καθορίζεται με την πρωτόδικη Απόφαση. Αν αντικείμενο της
διαφοράς είναι περισσότερα αυτοτελή και διακεκριμένα μεταξύ τους ποσά,
το εκκλητό κρίνεται χωριστά ως προς καθένα από τα ποσά αυτά. Σε
περίπτωση αντικειμενικής σώρευσης ένδικων βοηθημάτων, Συνάφειας
προσβαλλόμενων πράξεων ή παραλείψεων ή ομοδικίας, το αντικείμενο της
διαφοράς κρίνεται χωριστά ως προς κάθε ένδικο βοήθημα, συναφή πράξη ή
παράλειψη ή ομόδικο, εκτός αν, στην τελευταία περίπτωση, υπάρχει ενοχή
σε ολόκληρο.

*** Το πρώτο εδάφιο της παρ.2 αντικαταστάθηκε ως άνω με το άρθρο 10
Ν.3659/2008,ΦΕΚ Α 77/7.5.2008.ΠΡΟΣΟΧΗ: Εναρξη ισχύος από 8/6/2008.


3. Ειδικώς, στις χρηματικού περιεχομένου φορολογικές εν γένει
διαφορές, όταν από το νόμο προβλέπεται η από μέρους του φορολογουμένου
υποβολή δήλωσης πριν από την έκδοση της σχετικής πράξης, ως αντικείμενο
της διαφοράς θεωρείται, για μεν τη Διοίκηση η διαφορά του κύριου φόρου
που προκύπτει ανάμεσα σε εκείνον που ορίστηκε με την πράξη και σε αυτόν
που καθορίστηκε με την Απόφαση του πρωτοβάθμιου δικαστηρίου, για δε το
φορολογούμενο η διαφορά του κύριου φόρου που προκύπτει ανάμεσα σε
εκείνον που αντιστοιχεί στη δήλωση και σε αυτόν που καθορίστηκε με την
Απόφαση του πρωτοβάθμιου δικαστηρίου, για δε το φορολογούμενο η διαφορά
του κύριου φόρου που προκύπτει ανάμεσα σε εκείνον που αντιστοιχεί στη
δήλωση και σε αυτόν που καθορίστηκε με την Απόφαση.

4. Επιτρέπεται πάντοτε να ασκηθεί έφεση :

α) για έλλειψη δικαιοδοσίας ή Αρμοδιότητας του δικαστηρίου που
εξέδωσε την Απόφαση, ή

β) για μη νόμιμη συγκρότηση ή σύνθεσή του, ή

γ) αν η διαφορά έχει ως αντικείμενο περιοδική παροχή, ή



"δ) αν πρόκειται για φορολογική διαφορά με αντικείμενο την αναγνώριση
ζημίας, η οποία δεν καλύπτεται με συμψηφισμό του συνολικού εισοδήματος που
προσδιορίστηκε με την πρωτόδικη Απόφαση, αλλά είναι εκπεστέα, σύμφωνα με τις
εκάστοτε ισχύουσες διατάξεις, από το φορολογητέο εισόδημα επόμενων οικονομικά
ετών, εφόσον το ποσό της εκπεστέας κατά τον τρόπο αυτόν ζημίας υπερβαίνει το
ποσό των δεκαπέντε χιλιάδων ευρώ."

*** Η περ.δ΄ αντικαταστάθηκε ως άνω με το άρθρο 19
Ν.3900/2010,ΦΕΚ Α 213/17.12.2010.`Εναρξη ισχύος από 1.1.2011.

"ε) αν πρόκειται για την επιβολή προστίμων για παράβαση διατάξεων του Κώδικα
Βιβλίων και Στοιχείων, εφόσον προβάλλεται από τον διάδικο και προκύπτει, κατά
τρόπο συγκεκριμένο, ότι η επίλυση της διαφοράς έχει για αυτόν ευρύτερες
οικονομικές επιπτώσεις".

*** Η περ.ε΄προστέθηκε με το άρθρο 10 Ν.3659/2008,ΦΕΚ Α 77/7.5.2008.
ΠΡΟΣΟΧΗ: Εναρξη ισχύος από 8/6/2008.

5. Τα ποσά που αναφέρονται στην παρ. 2 μπορούν να αναπροσαρμόζονται
με προεδρικά διατάγματα, τα οποία εκδίδονται ύστερα από πρόταση του
Υπουργού Δικαιοσύνης.



Αρθρο 93

Δικαίωμα άσκησης

1. Δικαίωμα να ασκήσουν έφεση έχουν οι κατά την πρωτόδικη δίκη
διάδικοι, εφόσον έχουν έννομο προς τούτο συμφέρον.

2. Διάδικος που έχει ασκήσει ανακοπή ερημοδικίας δεν μπορεί να
ασκήσει και έφεση κατά της ίδιας Απόφασης. Με την έφεση όμως, η οποία
ασκείται κατά της Απόφασης που απορρίπτει την ανακοπή ερημοδικίας,
μπορούν να προβληθούν και Λόγοι οι οποίοι αφορούν την ανακοπτόμενη
Απόφαση. Αν κατά της ίδιας Απόφασης έχει ασκηθεί ανακοπή ερημοδικίας ή
τριτανακοπή από άλλο διάδικο, η πρόοδος της δίκης για την έφεση
αναστέλλεται ωσότου εκδοθεί Απόφαση για την ανακοπή ερημοδικίας ή την
τριτανακοπή.

"3. Προκειμένου για χρηματικού αντικειμένου φορολογικές και τελωνειακές εν
γένει διαφορές, ο εκκαλών οφείλει να καταβάλει μέχρι την ημερομηνία της
αρχικής δικασίμου, με ποινή απαραδέκτου της έφεσης, ποσοστό 50% του
οφειλόμενου, σύμφωνα με την πρωτόδικη Απόφαση, κύριου φόρου, δασμού, ή τέλους
εν γένει, εκτός αν έχει χορηγηθεί αναστολή σύμφωνα με το άρθρο 209Α. Το
καταβλητέο ποσό υπολογίζεται από την αρμόδια φορολογική ή τελωνειακή αρχή, η
οποία συντάσσει ατελώς, μετά από αίτηση του εκκαλούντος, ειδικό σημείωμα, με
το οποίο βεβαιώνεται και η καταβολή του."

*** Η παρ.3 προστέθηκε με το άρθρο 22 Ν.3900/2010,
ΦΕΚ Α 213/17.12.2010.`Εναρξη ισχύος από 1.1.2011.



Αρθρο 94

Προθεσμία

1. Η Προθεσμία για την άσκηση έφεσης είναι εξήντα (60) ημερών και
αρχίζει από την επίδοση της προσβαλλόμενης Απόφασης.

2. Σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να ασκηθεί έφεση αν έχουν περάσει
τρία (3) χρόνια από τη δημοσίευση της Απόφασης.



Αρθρο 95

Λόγοι

Λόγο έφεσης μπορεί να θεμελιώσει κάθε νομικό ή πραγματικό σφάλμα της
Απόφασης και κάθε παράλειψη του πρωτοβάθμιου δικαστηρίου να ερευνήσει
αυτεπαγγέλτως όσα είχε υποχρέωση.



Αρθρο 96

Μεταβολή του αντικειμένου - Νέοι ισχυρισμοί
και αποδείξεις

1. Δεν επιτρέπεται η μεταβολή του αντικειμένου της διαφοράς στο
δεύτερο βαθμό. Επιτρέπεται όμως να προβληθεί, το πρώτο, αίτημα για
παρεπόμενες απαιτήσεις, οι οποίες δημιουργήθηκαν μετά την τελευταία
Συζήτηση ύστερα από την οποία και εκδόθηκε η εκκαλούμενη Απόφαση.

2. Επιτρέπεται η προβολή, στην κατ` έφεση δίκη, νέων πραγματικών
ισχυρισμών, εφόσον αφορούν κεφάλαια τα οποία είχαν αμφισβητηθεί στην
πρωτόδικη δίκη και η μη προβολή τους κατ` αυτήν κρίνεται
δικαιολογημένη.

3. Για τα αιτήματα και τους πραγματικούς ισχυρισμούς οι οποίοι
προβάλλονται παραδεκτώς σύμφωνα με τις προηγούμενες παραγράφους,
μπορούν οι διάδικοι να προσκομίσουν και να επικαλεστούν νέα αποδεικτικά
στοιχεία, αλλά και το δικαστήριο να διατάξει Συμπληρωματική απόδειξη.



Αρθρο 97

Μεταβιβαστικό αποτέλεσμα

1. Το δευτεροβάθμιο δικαστήριο περιορίζεται να κρίνει την υπόθεση
μέσα στα όρια των αιτιάσεων που προβάλλονται κατά της πρωτόδικης
Απόφασης. Μέσα στα όρια αυτά, το δικαστήριο εξετάζει και αυτεπαγγέλτως
όσα το πρωτοβάθμιο έπρεπε να εξετάσει, σύμφωνα με τα οριζόμενα στη
δεύτερη περίοδο της παρ. 1 του άρθρου 79, αλλά δεν τα εξέτασε.

2. Η έλλειψη δικαιοδοσίας, η ανΑρμοδιότητα και η νόμιμη συγκρότηση ή
σύνθεση του πρωτοβάθμιου δικαστηρίου εξετάζεται από το δευτεροβάθμιο
δικαστήριο και αυτεπαγγέλτως.



Αρθρο 98

Απόφαση - Εφαρμοστέο δίκαιο -
Μη χειροτέρευση θέσης εκκαλούντος

1. Αν η έφεση κριθεί βάσιμη, το δικαστήριο, κατά περίπτωση, είτε
εξαφανίζει εν όλω ή εν μέρει την πρωτόδικη Απόφαση και δικάζει, κατά το
μέρος που εξαφανίζει την Απόφαση, το ένδικο βοήθημα, είτε τη
μεταρρυθμίζει.

2. Αν η Απόφαση εξαφανιστεί για έλλειψη Αρμοδιότητας του πρωτοβάθμιου
δικαστηρίου, η υπόθεση παραπέμπεται στο Αρμόδιο δικαστήριο μόνο αν
τούτο δεν υπάγεται στην περιφέρεια του δικαστηρίου που δίκασε την
έφεση. Σε κάθε άλλη περίπτωση, η υπόθεση διακρατείται και εκδικάζεται
από το εφετείο.

3. Το δευτεροβάθμιο δικαστήριο, αν ρητώς δεν ορίζεται στο νόμο
διαφορετικά, εφαρμόζει το νόμο που ίσχυε όταν δημοσιεύτηκε η
εκκαλούμενη Απόφαση.

4. Αν κριθεί ορθό το διατακτικό αλλά εσφαλμένο το αιτιολογικό της
πρωτόδικης Απόφασης, το δευτεροβάθμιο δικαστήριο αντικαθιστά ή
συμπληρώνει το αιτιολογικό και απορρίπτει την έφεση.

5. Με την Απόφαση του δευτεροβάθμιου δικαστηρίου δεν μπορεί να
καταστεί χειρότερη, σε σχέση με το διατακτικό της εκκαλουμένης, η θέση
του εκκαλούντος, εκτός αν συντρέχει η περίπτωση της δεύτερης περιόδου
της παρ. 1 του προηγούμενου άρθρου.



Αρθρο 99

Αναστολή εκτέλεσης

1. Η Προθεσμία, καθώς και η άσκηση της έφεσης κατ` Απόφασης που
εκδόθηκε ύστερα από άσκηση αγωγής αναστέλλει την εκτέλεση της Απόφασης.

2. Το Ανασταλτικό αποτέλεσμα, αν ειδικώς δεν ορίζεται αλλιώς, διαρκεί
ωσότου δημοσιευτεί η οριστική Απόφαση για την έφεση ή καταργηθεί κατά
οποιονδήποτε τρόπο η κατ` έφεση δίκη.



Αρθρο 100

Αντέφεση

1. Αν ασκηθεί έφεση, ο εφεσίβλητος μπορεί, και μετά την πάροδο της
Προθεσμίας της έφεσης, να ασκήσει Αντέφεση, ακόμη και αν έχει αποδεχτεί
την Απόφαση ή παραιτηθεί από το δικόγραφο της έφεσης.

2. Με την Αντέφεση μπορούν να προβληθούν όλοι οι Λόγοι, οι οποίοι
μπορούν να προβληθούν και με την έφεση, μόνο όμως μέσα στα όρια του
μεταβιβαστικού αποτελέσματος της έφεσης.

3. Η Αντέφεση ασκείται με δικόγραφο, το οποίο κατατίθεται στη
γραμματεία του εφετείου. Κατά τα λοιπά εφαρμόζονται αναλόγως όσα
ισχύουν για την άσκηση της έφεσης. Ειδικώς, ως προς την επίδοση του
δικογράφου στον αντίδικο, εφαρμόζονται αναλόγως όσα ορίζονται στην παρ.
2 του άρθρου 114.

4. Αν η έφεση απορριφθεί ως απαράδεκτη ή αν εκείνος που άσκησε την
έφεση παραιτηθεί από αυτήν, απορρίπτεται και η Αντέφεση. Στις
Περιπτώσεις αυτές, αν η Αντέφεση έχει ασκηθεί μέσα στην προβλεπόμενη
για τον αντεκαλούντα Προθεσμία για άσκηση έφεσης, ισχύει ως αυτοτελές
έφεση. Το παραδεκτό της Αντέφεσης δεν επηρεάζεται αν η έφεση απορριφθεί
για ουσιστικούς λόγους.



ΚΕΦΑΛΑΙΟ Δ`

ΑΙΤΗΣΗ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗΣ

Αρθρο 101

Προσβαλλόμενες αποφάσεις

Σε αναθεώρηση υπόκεινται μόνο τελεσίδικες ή ανέκλητες αποφάσεις.



Αρθρο 102

Δικαίωμα άσκησης

1. Δικαίωμα να ασκήσουν αίτηση αναθεώρησης έχουν όσοι διατέλεσαν
διάδικοι στη δίκη κατά την οποία εκδόθηκε η προσβαλλόμενη Απόφαση έχουν
έννομο προς τούτο συμφέρον.

2. Η άσκηση από το ίδιο πρόσωπο νέας αίτησης αναθεώρησης επιτρέπεται
μόνο για λόγο που προέκυψε μεταγενεστέρως, έστω και αν αφορά το ίδιο
κεφάλαιο της Απόφασης.



Αρθρο 103

Λόγοι

1. Η αναθεώρηση επιτρέπεται μόνο αν :

α) η προσβαλλόμενη Απόφαση στηρίζεται σε ψευδή κατάθεση μάρτυρα ή
δήλωση διαδίκου, σε ψευδή έκθεση πραγματογνώμονα ή σε πλαστά ή
νοθευμένα έγγραφα και τα περιστατικά αυτά προκύπτουν από αμετάκλητη
Απόφαση ποινική δικαστηρίου, ή

β) μετά την έκδοση της Απόφασης περιήλθαν σε γνώση του διαδίκου που
ζητά την αναθεώρηση κρίσιμα έγγραφα, τα οποία υπήρχαν πριν από τη δίκη,
αλλά δεν γνώριζε την ύπαρξή τους, ή

γ) η προσβαλλόμενη Απόφαση στηρίζεται σε Απόφαση πολιτικού, ποινικού
ή διοικητικού δικαστηρίου, η οποία ανατράπηκε αμετακλήτως μετά την
τελευταία Συζήτηση.

2. Λόγος αναθεώρησης, που μπορούσε να προβληθεί με έφεση, απαραδέκτως
προβάλλεται με αίτηση αναθεώρησης.

Αρθρο 104

Προθεσμία

1. Η Προθεσμία για την άσκηση αίτησης αναθεώρησης είναι εξήντα (60)
ημερών και αρχίζει :

α) στις Περιπτώσεις α` και γ` της παρ. 1 του προηγούμενου άρθρου,
αφότου καταστεί αμετάκλητη η σχετική δικαστική Απόφαση, ενώ

β) στην περίπτωση β` των ίδιων παραγράφου και άρθρου, αφότου τα
κρίσιμα έγγραφα περιήλθαν στην κατοχή εκείνου που ζητά την αναθεώρηση.

2. Αν τα γεγονότα της προηγούμενης παραγράφου συντελέστηκαν πριν από
την επίδοση της προσβαλλόμενης Απόφασης, η Προθεσμία της αίτησης
αναθεώρησης αρχίζει από την επίδοση της Απόφασης.



Αρθρο 105

Απόφαση και ένδικα μέσα

1. Αν γίνει δεκτός λόγος αναθεώρησης, η προσβαλλόμενη Απόφαση
εξαφανίζεται και επακολουθεί νέα εξέταση της υπόθεσης μέσα στα όρια του
λόγου αυτού.

2. Η Απόφαση που εκδίδεται κατ` αναθεώρηση υπόκειται στα ίδια ένδικα
μέσα στα οποία υπόκειται και η Απόφαση που αναθεωρήθηκε.



"Αρθρο 105Α

Αίτηση επανάληψης της Διαδικασίας
1. Δικαστική Απόφαση, για την οποία κρίθηκε με Απόφαση του Ευρωπαϊκού
Δικαστηρίου των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου ότι εκδόθηκε κατά παραβίαση
δικαιώματος που αφορά το δίκαιο χαρακτήρα της Διαδικασίας που τηρήθηκε ή
διάταξης ουσιαστικού δικαίου της Σύμβασης, υπόκειται σε αίτηση επανάληψης της
Διαδικασίας ενώπιον του δικαστηρίου που την εξέδωσε.

2. Δικαίωμα να ασκήσουν την κατά την προηγούμενη παράγραφο αίτηση έχουν όσοι
διατέλεσαν διάδικοι στη δίκη ενώπιον του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου των
Δικαιωμάτων του Ανθρώπου ή οι κάθε είδους καθολικοίή ειδικοί διάδοχοί τους,
εφόσον έχουν έννομο συμφέρον.

3. Η αίτηση ασκείται μέσα σε Προθεσμία ενενήντα ημερών, που αρχίζει από τη
δημοσίευση της οριστικής Απόφασης του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου των Δικαιωμάτων
του Ανθρώπου, σύμφωνα με τις διακρίσεις του άρθρου 44 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης
Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, τηρούμενης κατά τα λοιπά της ισχύουσας για το
οικείο δικαστήριο Διαδικασίας.

Αν κατά τη διάρκεια της παραπάνω Προθεσμίας υπάρξει διαδοχή του ενώπιον του
Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου διαδίκου, η Προθεσμία για
το διάδοχο αρχίζει από τότε που επήλθε η διαδοχή. Ειδικώς στην περίπτωση
κληρονομικής διαδοχής, η Προθεσμία για τον κληρονόμο αρχίζει από τη λήξη της
Προθεσμίας για την αποποίηση της κληρονομίας."

*** Το άρθρο 105Α προστέθηκε με το άρθρο 23 Ν.3900/2010,
ΦΕΚ Α 213/17.12.2010.`Εναρξη ισχύος από 1.1.2011.



ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ε`

ΤΡΙΤΑΝΑΚΟΠΗ

Αρθρο 106

Δικαίωμα άσκησης

1. Τρίτος, ο οποίος βλάπτεται από Απόφαση που εκδόθηκε σε δίκη μεταξύ
άλλων, και ο οποίος δεν είχε ασκήσει Παρέμβαση, μπορεί, εφόσον
συντρέχει το έννομο συμφέρον που θα δικαιολογούσε την παρέμβασή του στη
δίκη αυτήν, να ανακόψει την Απόφαση.

2. Στερείται το δικαίωμα να ασκήσει τριτανακοπή ο τρίτος στον οποίο
κοινοποιήθηκε, σύμφωνα με τα οριζόμενα στην παρ. 1 του άρθρου 114, το
εισαγωγικό της δίκης δικόγραφο, με γνωστοποίηση της σχετικής δικασίμου.

3. Η τριτανακοπή στρέφεται κατά όλων των διαδίκων ανάμεσα στους
οποίους εκδόθηκε η προσβαλλόμενη Απόφαση.



Αρθρο 107

Προθεσμία

1. Η τριτανακοπή ασκείται μέσα σε Προθεσμία εξήντα (60) ημερών, που
αρχίζει είτε από την κοινοποίηση είτε από την πλήρη γνώση της
προσβαλλόμενης Απόφασης.

2. Σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να ασκηθεί τριτανακοπή όταν έχουν
περάσει τρία (3) χρόνια από τη δημοσίευση της Απόφασης.



Αρθρο 108

Απόφαση

Οσα ορίζονται στο άρθρο 91 εφαρμόζονται αναλόγως και στην περίπτωση
της τριτανακοπής.




ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΣΤ`

ΑΙΤΗΣΗ ΔΙΟΡΘΩΣΗΣ Η ΕΡΜΗΝΕΙΑΣ

Αρθρο 109

Δικαίωμα άσκησης

1. Εκείνος που διατέλεσε διάδικος στη δίκη μπορεί, με αίτησή του προς
το δικαστήριο, να ζητήσει :

α) τη διόρθωση της Απόφασης που εκδόθηκε, αν σε αυτήν έχουν
παρεισφρήσει λογιστικά ή γραφικά λάθη ή το δικαστικό της διατυπώθηκε
ελλιπώς ή ανακριβώς, ή

β) την ερμηνεία της, αν η διατύπωσή της είναι ασαφής και δημιουργεί
αμφιβολίες.

2. Στην κατά την προηγούμενη παράγραφο διόρθωση μπορεί να προβεί το
δικαστήριο και αυτεπαγγέλτως.



Αρθρο 110

Διαδικασία

1. Η αίτηση του διαδίκου πρέπει να αναφέρει με σαφήνεια τα λάθη για
τα οποία ζητείται η διόρθωση ή τα αμφίβολα σημεία και τις ασάφειες για
τις οποίες ζητείται η ερμηνεία.

2. Η αίτηση ασκείται με κατάθεση στη γραμματεία του δικαστηρίου, μέσα
σε Προθεσμία εξήντα (60) ημερών, η οποία αρχίζει από την επίδοση της
Απόφασης. Σε καμία, πάντως, περίπτωση δεν μπορεί να ασκηθεί αν έχουν
περάσει τρία (3) χρόνια από τη δημοσίευση της Απόφασης.

"3. Η Διαδικασία της αυτεπάγγελτης διόρθωσης δεν υπόκειται σε Προθεσμία και
κινείται με πράξη του προέδρου του συμβουλίου ή του δικαστή που διευθύνει το
δικαστήριο, με την οποία προσδιορίζονται τα λάθη και ορίζεται η δικάσιμος."

*** Η παρ.3 αντικαταστάθηκε ως άνω με το άρθρο 24 Ν.3900/2010,
ΦΕΚ Α 213/17.12.2010.`Εναρξη ισχύος από 1.1.2011.

4. Κατά τα λοιπά, εφαρμόζονται αναλόγως οι διατάξεις που ρυθμίζουν
την εκδίκαση του ένδικου βοηθήματος ή μέσου, το οποίο προκάλεσε την
έκδοση της Απόφασης.



Αρθρο 111

Συζήτηση και Απόφαση

1. Ως προς τη Συζήτηση στο ακροατήριο ισχύουν οι Κοινές διατάξεις.

2. Η Απόφαση με την οποία γίνεται η διόρθωση ή η ερμηνεία
μνημονεύεται στο πρωτότυπο της αρχικής Απόφασης και σημειώνεται στο
βιβλίο δημοσίευσης των αποφάσεων, υπόκειται δε σΤα ένδικα μέσα που
προβλέπονται για τη διορθούμενη ή ερμηνευόμενη.

3. Στα αντίγραφα ή στα αποσπάσματα της διορθούμενης ή ερμηνευόμενης
Απόφασης πρέπει απαραιτήτως να σημειώνονται ο αριθμός και η χρονολογία
δημοσίευσης της Απόφασης που τη διορθώνει ή την ερμηνεύει.



ΕΝΑΤΟ ΤΜΗΜΑ

ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ

Αρθρο 112

Κύρια Παρέμβαση

1. Αν τρίτος διεκδικεί ολικώς ή μερικώς το αντικείμενο της δίκης που
εκκρεμεί ύστερα από άσκηση αγωγής, μπορεί να ασκήσει Κύρια Παρέμβαση.

2. Η άσκηση κύριας Παρέμβασης έχει τα έννομα αποτελέσματα που έχει η
άσκηση αγωγής.



Αρθρο 113

Πρόσθετη Παρέμβαση

1. Σε δίκη που εκκρεμεί ύστερα από άσκηση προσφυγής ή αγωγής, μπορεί
να παρέμβει τρίτος, προς υποστήριξη του διαδίκου υπέρ του οποίου έχει
έννομο συμφέρον να αποβεί η δίκη.

2. Ο παρεμβαίνων επιχειρεί όλες τις διαδικαστικές πράξεις που
προβλέπει ο νόμος εφόσον δεν αντιτίθενται στο συμφέρον και τις πράξεις
του διαδίκου υπέρ του οποίου παρεμβαίνει, έχει δε δικαίωμα να ασκήσει
όλα Τα ένδικα μέσα.

3. Παρέμβαση μπορεί να ασκηθεί το πρώτο και στην κατ` έφεση δίκη.



Αρθρο 114

Κοινές διατάξεις


"1. Στα πρόσωπα που, κατά τα προηγούμενα άρθρα, νομιμοποιούνται να ασκήσουν
Παρέμβαση, ανακοινώνεται η δίκη, με κοινοποίηση του εισαγωγικού δικογράφου
και γνωστοποίηση της δικασίμου είκοσι (20) τουλάχιστον πλήρεις ημέρες πριν
από αυτήν, από οποιονδήποτε διάδικο."

*** Η παρ.1 αντικαταστάθηκε ως άνω με το άρθρο 11 Ν.3659/2008,ΦΕΚ Α
77/7.5.2008.ΠΡΟΣΟΧΗ: Εναρξη ισχύος από 8/6/2008.


2."Η Παρέμβαση ασκείται με ιδιαίτερο έγγραφο, το οποίο κατατίθεται στη
γραμματεία του δικαστηρίου στο οποίο εκκρεμεί το σχετικό ένδικο βοήθημα ή
μέσο και, με τη φροντίδα του παρεμβαίνοντος, επιδίδεται, με την ποινή του
απαραδέκτου, σε κυρωμένο Αντίγραφο στους διαδίκους τουλάχιστον έξι (6)
πλήρεις ημέρες πριν από τη Συζήτηση."
Κατά τα λοιπά εφαρμόζονται αναλόγως όσα ορίζονται στην παρ. 3 του άρθρου 126.
Η παράλειψη της πιο πάνω επίδοσης καλύπτεται αν εκείνος προς τον οποίο
αυτή έπρεπε να γίνει παρίσταται στο ακροατήριο και δεν αντιλέγει.

*** Το πρώτο εδάφιο της παρ.2 αντικαταστάθηκε ως άνω με το άρθρο 11
Ν.3659/2008,ΦΕΚ Α 77/7.5.2008.ΠΡΟΣΟΧΗ: Εναρξη ισχύος από 8/6/2008.

3. Οι διατάξεις για την ομοδικία, τη Συνάφεια και το χωρισμό
δικογράφων εφαρμόζονται αναλόγως και στην Παρέμβαση.

4. Αποφάσεις, πράξεις και Δικόγραφα που προβλέπεται ότι επιδίδονται
στους διαδίκους, μετά την άσκηση της Παρέμβασης επιδίδονται και στους
παραμβαίνοντες.



ΔΕΚΑΤΟ ΤΜΗΜΑ

ΟΜΟΔΙΚΙΑ - ΣΥΝΑΦΕΙΑ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α`

ΟΜΟΔΙΚΙΑ

Αρθρο 115

Δυνητική

"1. Περισσότεροι μπορούν, με το ίδιο δικόγραφο, να ασκήσουν κοινή προσφυγή
κατά της ίδιας πράξης ή παράλειψης, εφόσον οι Λόγοι που προβάλλουν
στηρίζονται σε όμοια κατά τα ουσιώδη στοιχεία νομική και πραγματική βάση, ή
κοινή αγωγή, εφόσον συνδέονται με κοινό δικαίωμα ή τα δικαιώματά τους
στηρίζονται σε όμοια κατά τα ουσιώδη στοιχεία νομική και πραγματική βάση."

***Η παρ.1 αντικαταστάθηκε ως άνω με την παρ.1 άρθρ.22
Ν.3226/2004,ΦΕΚ Α 24/4.2.2004.


2. Κατά περισσότερων νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου μπορεί να
ασκηθεί κοινή προσφυγή, εφόσον η πράξη ή η παράλειψη του ενός έχει
ενσωματωθεί στην πράξη ή την παράλειψη του άλλου ή κοινή αγωγή, εφόσον
τα πρόσωπα αυτά συνδέονται με κοινή υποχρέωση ή οι υποχρεώσεις τους
πηγάζουν από την ίδια νομική και πραγματική αιτία.

"3. Προκειμένου περί απαιτήσεων για κάθε είδους αποδοχές του
προσωπικού γενικώς του Δημοσίου, των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης
πρώτης και δεύτερης βαθμίδας και των λοιπών νομικών προσώπων δημόσιου
δικαίου, έστω και αν βασίζονται σε παράνομες πράξεις ή στις περί
αδικαιολογήτου πλουτισμού διατάξεις, εφαρμόζονται οι διατάξεις των δύο
προηγούμενων παραγράφων και όταν αντικείμενο της διαφοράς είναι
ομοειδείς, έστω και μη ισόποσες, απαιτήσεις ή υποχρεώσεις που
στηρίζονται σε όμοια κατά τα ουσιώδη στοιχεία νομική (και πραγματική)
βάση.

*** Η φράση "και πραγματική" του πρώτου εδαφίου της παρ.1 διαγράφτηκε
με την παρ.2 άρθρ.22 Ν.3226/2004,ΦΕΚ Α 24/4.2.2004.

Ομοδικία συντρέχει και όταν για τους προσφεύγοντες ή ενάγοντες
έχει εκδοθεί μία πράξη με ξεχωριστά για τον καθένα κεφάλαια ή
περισσότερες αυτοτελείς για τον καθένα πράξεις. Στην περίπτωση αυτή δεν
απαιτείται η συνδρομή και των προϋποθέσεων της Συνάφειας, εκτός από την
προϋπόθεση της Κατά τόπο Αρμοδιότητας του δικαστηρίου ως προς όλες τις
πράξεις.

"Σε περίπτωση ομοδικίας κατά την παρούσα παράγραφο, ο αριθμός των ομοδίκων
σε κάθε δικόγραφο δεν μπορεί να υπερβαίνει τους πενήντα."

*** Το τελευταίο εδάφιο της παρ.3 αντικαταστάθηκε ως άνω με το άρθρο 25
Ν.3900/2010,ΦΕΚ Α 213/17.12.2010.`Εναρξη ισχύος από 1.1.2011.


*** Η άνω παρ.3 προστέθηκε και οι παρ.3 και 4 αναριθμήθηκαν
σε 4 και 5 με την παρ.1 του άρθρου 11 του Ν.2944/2001,
ΦΕΚ Α 222/8.10.2001.
Με την παρ.2 του αυτού άρθρου και νόμου ορίζεται ότι:
" 2. Οι διατάξεις που προστίθενται με την προηγούμενη παράγραφο
εφαρμόζονται και σε εκκρεμείς κατά τη δημοσίευση του παρόντος νόμου
υποθέσεις, εφόσον δεν έχει εκδοθεί τελεσίδικη Απόφαση. Προσφυγές ή
αγωγές που ασκήθηκαν μετά την έναρξη ισχύος του Κώδικα Διοικητικής
Δικονομίας και απορρίφθηκαν ως απαράδεκτες για έλλειψη ομοδικίας ή
Συνάφειας, εφόσον πληρούν τις προϋποθέσεις που θεσπίζονται με τις
διατάξεις της προηγούμενης παραγράφου, μπορούν να ασκηθούν εκ νέου μέσα
σε Προθεσμία έξι μηνών από τη δημοσίευση του παρόντος."

4 (3). Η Δυνητική Ομοδικία δεν επηρεάζει τις ουσιαστικές έννομες
σχέσεις
των ομοδίκων. Οι διαδικαστικές πράξεις του ενός δεν ωφελούν ούτε
βλάπτουν τους άλλους.

5 (4). Κάθε ομόδικος έχει δικαίωμα, κατά χωρισμό του κοινού δικογράφου
ως την πρώτη Συζήτηση, να ασκήσει νέο ένδικο βοήθημα, οπότε ως χρονολογία
άσκησής του θεωρείται εκείνη του κοινού δικογράφου.



Αρθρο 116

Αναγκαστική

1. Περισσότεροι ομοδικούν αναγκαστικώς, εφόσον :

α) η διαφορά από τη φύση της επιδέχεται μόνο ενιαία ρύθμιση, ή

β) η ισχύς της Απόφασης που θα εκδοθεί εκτείνεται, σύμφωνα με το
νόμο, σε όλους τους ομοδίκους ή

γ) κατά το νόμο, συγκεκριμένο ένδικο βοήθημα μόνο από κοινού μπορεί
να ασκηθεί από αυτούς ή κατ` αυτών, ή

δ) λόγω των συνθηκών της συγκεκριμένης διαφοράς, δεν είναι δυνατόν να
υπάρξουν αντίθετες αποφάσεις.

2. Οι διαδικαστικές πράξεις κάθε αναγκαστικώς ομοδίκου, εφόσον ο
νόμος που διέπει τη σχέση δεν ορίζει διαφορετικά, δεσμεύουν και τους
λοιπούς αναγκαστικώς ομοδίκους. Για το κύρος όμως των πράξεων
συμβιβασμού, αναγνώρισης, Παραίτησης και συμφωνίας για διαιτησία,
απαιτείται ομοφωνία όλων των αναγκαστικών ομοδίκων.

3. Το δικαστήριο εκτιμά ελευθέρως τους τυχόν αντιφατικούς ισχυρισμούς
των αναγκαστικώς ομοδίκων.



Αρθρο 117

Προσέπικληση των αναγκαστικώς ομοδίκων

Αν ορισμένοι, ως προς τους οποίους συντρέχουν οι προϋποθέσεις της
αναγκαστικής ομοδικίας, δεν περιλαμβάνονται στο κοινό δικόγραφο,
προσεπικαλούνται στη δίκη, με κοινοποίηση του εισαγωγικού δικογράφου
και γνωστοποίηση της δικασίμου, από οποιονδήποτε ομόδικο, δεκαπέντε
(15) τουλάχιστον ημέρες πριν από τη Συζήτηση.


Αρθρο 118

Συμμετοχή στη δίκη των αναγκαστικώς ομοδίκων

Ο κατά το προηγούμενο άρθρο προσεπικαλούμενος μετέχει στη δίκη με
ειδικό δικόγραφο, το οποίο κατατίθεται στη γραμματεία του δικαστηρίου
και επιδίδεται, σε κυρωμένο Αντίγραφο, με τη φροντίδα του, στους άλλους
διαδίκους, ως την προτεραία της Συζήτησης.



Αρθρο 119

Συνέπειες μη συμμετοχής στη δίκη
των αναγκαστικώς ομοδίκων

Ο αναγκαστικός ομόδικος ο οποίος, αν και προσεπικλήθηκε σύμφωνα με τα
οριζόμενα στο άρθρο 117, δεν μετέσχε στη δίκη, θεωρείται ότι
αντιπροσωπεύεται, κατά τη διάρκειά της, από όλους από κοινού τους
λοιπούς αναγκαστικώς ομοδίκους που μετέχουν σε αυτήν. Αν δεν είχε
προσεπικληθεί και δεν είχε παρασταθεί κατά τη Συζήτηση της υπόθεσης,
έχει δικαίωμα να ασκήσει κατά της σχετικής Απόφασης ανακοπή
ερημοδικίας.



Αρθρο 120

Ασκηση ένδικων μέσων σε περίπτωση
αναγκαστικής ομοδικίας

Αν ασκηθεί ένδικο μέσο από κάποιον ή κατά κάποιου από τους
αναγκαστικώς ομοδίκους, εφαρμόζονται αναλόγως οι διατάξεις των άρθρων
117 - 119.
"Οι πρωτοδίκως ομόδικοι μπορούν να ασκήσουν από κοινού
ένδικο μέσο χωρίς να απαιτείται να προβάλλονται κοινοί Λόγοι"

*** Το δεύτερο εδάφιο του άρθρ.120 προστέθηκε με την παρ.3 άρθρ.22
Ν.3226/2004,ΦΕΚ Α 24/4.2.2004.Με την παρ.10 του αυτού άρθρου και
νόμου ορίζεται ότι:
"10. Οι διατάξεις των προηγούμενων παραγράφων καταλαμβάνουν και τις

εκκρεμείς κατά την έναρξη ισχύος του νόμου αυτού διαφορές. Ενδικα
βοηθήματα ή μέσα που απορρίφθηκαν ως απαράδεκτα από το Συμβούλιο τις

Επικρατείας ή τα τακτικά διοικητικά δικαστήρια μετά την 1.1.2000 για μη
καταβολή ή ελλιπή καταβολή παραβόλου, μπορούν να ασκηθούν εκ νέου μέσα
σε Προθεσμία δύο (2) μηνών από την έναρξη ισχύος του νόμου αυτού".



Αρθρο 121

Κοινές διατάξεις

1. Αν αρμόδιο καθ` ύλην είναι, ως προς άλλους μεν ομοδίκους το
τριμελές, ως προς άλλους δε το μονομελές, το κοινό ένδικο βοήθημα
εκδικάζεται από το τριμελές.

"2. Αν δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις ομοδικίας, το ένδικο βοήθημα κρατείται

ως προς τον πρώτο και τους ομόδικους με αυτόν και διατάσσεται ο χωρισμός του
ως προς τους υπόλοιπους.

3. Με την Απόφαση που διατάσσει το χωρισμό προσδιορίζονται, κατά προτίμηση,
σε συγκεκριμένη δικάσιμο, για να δικαστούν οι χωριζόμενες υποθέσεις."


*** Η δεύτερη και τρίτη παράγραφος του άρθρου 121 αντικαταστάθηκαν
ως άνω με την παρ.4 άρθρ.22 Ν.3226/2004,ΦΕΚ Α 24/4.2.2004.
Με την παρ.10 του αυτού άρθρου και νόμου ορίζεται ότι:
"10. Οι διατάξεις των προηγούμενων παραγράφων καταλαμβάνουν και τις

εκκρεμείς κατά την έναρξη ισχύος του νόμου αυτού διαφορές. Ενδικα
βοηθήματα ή μέσα που απορρίφθηκαν ως απαράδεκτα από το Συμβούλιο τις

Επικρατείας ή τα τακτικά διοικητικά δικαστήρια μετά την 1.1.2000 για μη
καταβολή ή ελλιπή καταβολή παραβόλου, μπορούν να ασκηθούν εκ νέου μέσα
σε Προθεσμία δύο (2) μηνών από την έναρξη ισχύος του νόμου αυτού".



ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β`

ΣΥΝΑΦΕΙΑ

Αρθρο 122

1. Κοινό ένδικο βοήθημα μπορεί να ασκηθεί από τον ίδιο διάδικο για
συναφείς πράξεις, παραλείψεις ή υλικές ενέργειες, εφόσον το δικαστήριο
είναι ως προς όλες κατά τόπο αρμόδιο.

"2. Συναφείς είναι οι πράξεις και οι παραλείψεις:

α) όταν στηρίζονται στην ίδια νομική και στην ίδια κατά τα ουσιώδη στοιχεία
πραγματική βάση ή

β) όταν η νομιμότητα της μιας ασκεί επιρροή στη νομιμότητα της άλλης.

Στις φορολογικές διαφορές, η Συνάφεια δεν αίρεται εκ μόνου του λόγου ότι οι
πράξεις αναφέρονται σε διαφορετικά έτη."

*** Η παρ.2 αντικαταστάθηκε ως άνω με το άρθρο 26 Ν.3900/2010,ΦΕΚ Α
213/17.12.2010.`Εναρξη ισχύος από 1.1.2011.





3. Συναφείς είναι οι υλικές ενέργειες όταν συνδέονται ουσιωδώς μεταξύ
τους και οι αξιώσεις που απορρέουν από αυτές στηρίζονται στην ίδια
νομική βάση.

4. Για τον καθορισμό του καθ` ύλην αρμόδιου δικαστηρίου εφαρμόζονται
αναλόγως οι διατάξεις της παρ. 1 του άρθρου 121.

5. Αν δεν συντρέχουν, ως προς όλες τις πράξεις, παραλείψεις ή υλικές
ενέργειες, οι προϋποθέσεις των παρ. 1-3 κατά περίπτωση, εφαρμόζονται
αναλόγως όσα ορίζονται στην παρ. 2 του άρθρου 121.

6. Για το χωρισμό του κοινού δικογράφου εφαρμόζονται αναλόγως οι
διατάξεις της παρ. 4 του άρθρου 115. Ο χωρισμός επιτρέπεται και στην
περίπτωση που υπάρχει κατά τόπο ανΑρμοδιότητα του δικαστηρίου ως προς
ορισμένες από τις συμπροσβαλλόμενες πράξεις, παραλείψεις ή υλικές
ενέργειες.



ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ`

ΟΜΟΔΙΚΙΑ ΚΑΙ ΣΥΝΑΦΕΙΑ

Αρθρο 123

Οι διατάξεις για την ομοδικία εφαρμόζονται και όταν το κοινό
δικόγραφο αναφέρεται σε συναφείς πράξεις, παραλείψεις ή υλικές
ενέργειες.

ΕΝΔΕΚΑΤΟ ΤΜΗΜΑ

ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΗ ΣΩΡΕΥΣΗ - ΣΥΝΕΚΔΙΚΑΣΗ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α`

ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΗ ΣΩΡΕΥΣΗ

Αρθρο 124

1. Περισσότερα ένδικα βοηθήματα ή μέσα μπορούν να σωρευθούν, κυρίως ή
επικουρικώς, στο ίδιο εισαγωγικό της δίκης δικόγραφο αν συντρέχουν, ως
προς αυτά, οι προϋποθέσεις του άρθρου 122, το οποίο και εφαρμόζεται
αναλόγως.

2. Οι διατάξεις για την ομοδικία έχουν και στην περίπτωση αυτήν
ανάλογη εφαρμογή.



ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β`

ΣΥΝΕΚΔΙΚΑΣΗ

Αρθρο 125

Το δικαστήριο μπορεί να συνδικάζει περισσότερα ένδικα βοηθήματα ή
μέσα όταν, ως προς αυτά, συντρέχουν οι προϋποθέσεις της ομοδικίας ή της
Συνάφειας.



ΔΩΔΕΚΑΤΟ ΤΜΗΜΑ

ΠΡΟΔΙΚΑΣΙΑ

Αρθρο 126

Ασκηση ένδικων βοηθημάτων και μέσων



"1. Τα ένδικα βοηθήματα ασκούνται με δικόγραφο, το οποίο, μαζί με τρία
αντίγραφα, κατατίθενται στη γραμματεία της κύριας έδρας του δικαστηρίου, στο
οποίο απευθύνεται.

Στις φορολογικές και τελωνειακές εν γένει διαφορές απαιτείται επί ποινή
απαραδέκτου της άσκησης τους, η επίδοση επικυρωμένου αντιγράφου του
δικογράφου της προσφυγής, με επιμέλεια του διαδίκου στην αρχή που εξέδωσε την
προσβαλλόμενη ή που, παρά το νόμο, παρέλειψε την έκδοση της, μέσα σε
Προθεσμία είκοσι ημερών από τη λήξη της Προθεσμίας για την άσκηση της
προσφυγής."

*** Η παρ.1.όπως είχε τροποπιηθεί με το άρθρο 12 Ν.3659/2008,
ΦΕΚ Α 77/7.5.2008,αντικαταστάθηκε ως άνω με το άρθρο 27
Ν.3900/2010,ΦΕΚ Α 213/17.12.2010.`Εναρξη ισχύος από 1.1.2011.


2. Τα ένδικα μέσα ασκούνται με δικόγραφο, το οποίο, μαζί με τρία
αντίγραφα, κατατίθεται στη γραμματεία της κύριας έδρας του δικαστηρίου
που εξέδωσε την προσβαλλόμενη Απόφαση.

3. Για την κατά τις προηγούμενες παραγράφους κατάθεση, συντάσσεται
πράξη πάνω στο κατατιθέμενο δικόγραφο, η οποία διαλαμβάνει τη
χρονολογία της κατάθεσης, το ονοματεπώνυμο του υπαλλήλου που το
παρέλαβε και εκείνου που το κατέθεσε, καθώς και τον αριθμό καταχώρισής
του στο οικείο βιβλίο ή στο ειδικό πρωτόκολλο κατάθεσης, κατά
περίπτωση, υπογράφεται δε από τον υπάλληλο που το παραλαμβάνει, καθώς
και από εκείνον που το καταθέτει.

4. Η γραμματεία, στην οποία κατατίθεται το ένδικο βοήθημα ή μέσο, το
καταχωρεί στο τηρούμενο προς τούτο βιβλίο και σχηματίζει φάκελο, τον
οποίο, σε περίπτωση έφεσης, διαβιβάζει στο δικαστήριο στο οποίο αυτή
απευθύνεται.

5. Αν υπάρχει διαφορά, ως προς τη χρονολογία κατάθεσης του ένδικου
βοηθήματος ή μέσου, ανάμεσα στην πράξη κατάθεσης και στο βιβλίο ή το
πρωτόκολλο, επικρατεί η χρονολογία του βιβλίου ή του πρωτοκόλλου.

6. Η γραμματεία είναι υποχρεωμένη, αν το ζητήσει ο ενδιαφερόμενος, να
του χορηγήσει κυρωμένο Αντίγραφο του δικογράφου του ένδικου βοηθήματος
ή μέσου που κατέθεσε, με την πάνω σε αυτό πράξη κατάθεσης.

"7. Τα δικόγραφα μπορεί να υποβάλονται και με ηλεκτρονικά μέσα, εφόσον φέρουν προηγμένη
ηλεκτρονική υπογραφή, κατά την έννοια του άρθρου 3 παρ. 1 του π.δ. 150/2001 (Α` 125). Τα
δικόγραφα που έχουν υποβληθεί με ηλεκτρονικά μέσα θεωρείται ότι κατατέθηκαν, εφόσον
επιστραφεί στον αποστολέα του εγγράφου από το δικαστήριο ηλεκτρονική απόδειξη που φέρει
προηγμένη ηλεκτρονική υπογραφή, κατά την ως άνω έννοια, και περιέχει και την έκθεση
κατάθεσης."


***Η παρ.7 προστίθεται από 2 Απριλίου 2012 με τα άρθρα 49 παρ. 2 και 113 του Ν.4055/2012
(ΦΕΚ Α 51 12.3.2012). Με τη παρ.11 του άρθρου 110 του ιδίου νόμου ορίζεται ότι:"11. Με
προεδρικό διάταγμα, που εκδίδεται με πρόταση του Υπουργού Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και
Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, καθορίζονται οι όροι, οι προϋποθέσεις, οι τεχνικές λεπτομέρειες, καθώς
και κάθε άλλο σχετικό θέμα με την εφαρμογή των άρθρων 42, 49 και 74 του παρόντος."



"Αρθρο 126Α

"1. Το δικαστήριο, με απόφαση που λαμβάνεται σε συμβούλιο, και σε υποθέσεις αρμοδιότητας
μονομελούς δικαστηρίου ο οριζόμενος δικαστής με απόφαση του, μπορεί, εφόσον έχει διενεργήσει
όσα αναφέρονται στην παράγραφο 4 του παρόντος, η οποία εφαρμόζεται αναλόγως, να απορρίπτει
ένδικα βοηθήματα και μέσα που είναι προδήλως απαράδεκτα ή αβάσιμα και να παραπέμπει, όταν
συντρέχουν οι περιπτώσεις του άρθρου 12 παράγραφος 2, στο αρμόδιο δικαστήριο υποθέσεις οι
οποίες έχουν εισαχθεί σε αυτό αναρμοδίως. Με την ίδια απόφαση απορρίπτεται ή παραπέμπεται
κατά περίπτωση και η τυχόν εκκρεμής αίτηση παροχής προσωρινής δικαστικής προστασίας.

2. Το ίδιο δικαστήριο μπορεί να δέχεται, εν όλω ή εν μέρει, ένδικα βοηθήματα ή μέσα, που είναι
προδήλως βάσιμα.

3. Ο πρόεδρος του συμβουλίου διοίκησης ή ο δικαστής που διευθύνει το δικαστήριο ή ο
οριζόμενος από αυτούς δικαστής, με πράξη του στο εισαγωγικό της δίκης δικόγραφο, η οποία δεν
κοινοποιείται στους διαδίκους, ορίζει το τμήμα ή το δικαστή για την κατά τις προηγούμενες
παραγράφους εκδίκαση της υπόθεσης. Για τις υποθέσεις για τις οποίες έχει προσδιορισθεί δικάσιμος,
η ως άνω αρμοδιότητα ανήκει στον πρόεδρο του οικείου τμήματος ο οποίος, με την ίδια πράξη,
διατάζει και τη διαγραφή τους από το πινάκιο.

4. Στην περίπτωση της παραγράφου 2 ο εισηγητής ζητεί εγγράφως ή προφορικώς ή με
οποιοδήποτε πρόσφορο μέσο από τον υπογράφοντα δικηγόρο στη δηλωθείσα από αυτόν
διεύθυνση ή στα λοιπά δηλωθέντα από αυτόν στοιχεία επικοινωνίας, την προσκόμιση στοιχείων
νομιμοποίησης, καθώς και το προβλεπόμενο από το άρθρο 277 αποδεικτικό καταβολής
παραβόλου. Αν αυτά δεν προσκομισθούν σε προθεσμία τριάντα (30) ημερών από την αποστολή
του εγγράφου ή την ειδοποίηση, το ένδικο βοήθημα ή μέσο απορρίπτεται ως απαράδεκτο για το
λόγο αυτόν.

5. Οι κατά τις παραγράφους 1 και 2 αποφάσεις λαμβάνονται μόνον ομοφώνως και μετά την
αποστολή του φακέλου από τη διοίκηση. Αλλως, η υπόθεση εισάγεται για συζήτηση με την τακτική
διαδικασία. Οι διατάξεις για την παρέμβαση και την τριτανακοπή εφαρμόζονται και εν προκειμένω.
Οι αποφάσεις είναι συνοπτικά διατυπωμένες και περιέχουν, κυρίως, την απάντηση επί των
προβαλλόμενων ισχυρισμών.

6. Η απορριπτική απόφαση κοινοποιείται στον διάδικο που άσκησε το ένδικο βοήθημα ή μέσο. Ο
τελευταίος μπορεί, με αίτηση του, που κατατίθεται εντός προθεσμίας εξήντα (60) ημερών από την
κοινοποίηση, και πάντως όχι μετά την πάροδο δεκαοκτώ (18) μηνών από την έκδοση της
απόφασης, να ζητήσει τη συζήτηση της υπόθεσης στο ακροατήριο, καταβάλλοντος τριπλάσιο του
κατά το άρθρο 277 οριζόμενου παραβόλου. Στην περίπτώση αυτή, η απόφαση που ελήφθη σε
συμβούλιο παύει να ισχύει και η υπόθεση εισάγεται για συζήτηση με την τακτική διαδικασία.

7. Σε περίπτωση αποδοχής, κατά την παράγραφο 2, ενδίκου βοηθήματος ή μέσου, οι ορισμοί της
προηγούμενης παραγράφου ισχύουν και για εκείνον κατά του οποίου εστρέφετο το ένδικο
βοήθημα ή μέσο, καθώς και για τον παρεμβαίνοντα ή τον έχοντα δικαίωμα παρεμβάσεως. Η Αρχή
καταβάλλει το τριπλάσιο του προβλεπόμενου για τον ιδιώτη παραβόλου. Στην περίπτωση αυτή,
στην απόφαση σημειώνεται ότι η παραδοχή καθίσταται οριστική μετά την τήρηση της διαδικασίας
της επόμενης παραγράφου.

8. Ο Πρόεδρος του οικείου Τμήματος ή ο δικαστής του μονομελούς δικαστηρίου με πράξη του
διαπιστώνει την άπρακτη πάροδο των προθεσμιών της παραγράφου 6. Από την ημερομηνία
σύνταξης της πράξεως αυτής παράγεται το αποτέλεσμα της απόφασης. Αν διαπιστώσει πλημμέλεια
στην κοινοποίηση, διατάσσει την ενέργεια νέας.

9. Στις υποθέσεις που εκδικάζονται σε συμβούλιο, δικαστική δαπάνη επιδικάζεται για τη σύνταξη
του δικογράφου. Αν, μετά από αίτημα του διαδίκου, η υπόθεση εισαχθεί στην τακτική διαδικασία
και το διατακτικό της αποφάσεως είναι, κατά τα ουσιώδη σημεία του, το ίδιο με αυτό της
απόφασης σε συμβούλιο ο διάδικος που προκάλεσε τη νέα συζήτηση καταδικάζεται να καταβάλει
στο νικήσαντα διάδικο ποσό ίσο με το πενταπλάσιο της εκάστοτε οριζόμενης δικαστικής δαπάνης.
Για το καταβαλλόμενο κατά τις παραγράφους 6 και 7 ειδικό παράβολο εφαρμόζονται αναλόγως οι
διατάξεις του άρθρου 277. Το παράβολο των παραγράφων 6 και 7 καταπίπτει υπέρ του
αντιδίκου."


*** Το άρθρο 126Α όπως προστέθηκε από 8/6/2008 με το άρθρο 13 Ν.3659/2008,
ΦΕΚ Α 77/7.5.2008, αντικαθίσταται εκ νέου ως άνω από 2 Απριλίου 2012 με τα άρθρα 51
και 113 του Ν.4055/2012 (ΦΕΚ Α 51 12.3.2012). Επίσης με το άρθρο 65 του ιδίου νόμου
ορίζεται ότι:"Με απόφαση του Προέδρου του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους που
εκδίδεται ύστερα από σύμφωνη γνώμη της Ολομέλειας του και δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της
Κυβερνήσεως μέσα σε τρεις (3) μήνες από την έναρξη ισχύος του νόμου αυτού, ορίζεται η
διαδικασία και ο τρόπος μη εισαγωγής στο ακροατήριο των υποθέσεων επί των οποίων έχουν
εκδοθεί αποφάσεις σε συμβούλιο κατά τη διαδικασία των άρθρων 34Α και Β του π.δ. 18/1989 και
του άρθρου 126Α του Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας από τη διάδικο Αρχή, εφόσον η νομική της
υπηρεσία διεξάγεται από το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους."



Αρθρο 127

Ορισμός δικασίμου - Εγγραφή στο πινάκιο

1. Ο πρόεδρος του συμβουλίου ή ο δικαστής, που διευθύνει το
δικαστήριο, με πράξη του πάνω στα κατά το προηγούμενο άρθρο Δικόγραφα,
ορίζει δικάσιμο. Ο ίδιος μπορεί, κατά τον ίδιο τρόπο, να ορίσει
συντομότερη δικάσιμο από εκείνην που όρισε αρχικά είτε αυτεπαγγέλτως
είτε ύστερα από αίτηση οποιουδήποτε διαδίκου.

"Στις φορολογικές εν γένει διαφορές, ο προσφεύγων μπορεί να ζητήσει τον
ορισμό δικασίμου και πριν από τη διαβίβαση στο δικαστήριο του ενδίκου
βοηθήματος από τη φορολογική αρχή, στην οποία έχει κατατεθεί το δικόγραφο της
προσφυγής, προσκομίζοντας στο δικαστήριο επικυρωμένα αντίγραφα της προσφυγής
και της πράξεως καταθέσεως. Στην περίπτωση αυτή, ο προσφεύγων οφείλει να
προσκομίσει άμεσα στη φορολογική αρχή Αντίγραφο της πράξης κατάθεσης της
προσφυγής του στο δικαστήριο."


*** Τα εντός " " τελευταία εδάφια της παρ.1 τα οποία είχαν προστεθεί με το
άρθρο 14 Ν.3659/2008,ΦΕΚ Α 77,ΚΑΤΑΡΓΟΥΝΤΑΙ από 1ης Ιανουαρίου 2011
με το άρθρο 69 περ.δ΄Ν.3900/2010, ΦΕΚ Α 213/17.12.2010.



2. Οι υποθέσεις που προσδιορίζονται για κάθε δικάσιμο καταχωρούνται,
στο πινάκιο που προβλέπεται από το π.δ. 402/1983, όπως εκάστοτε ισχύει,
το οποίο και τηρείται από τη γραμματεία.



"ΑΡΘΡΟ 127Α"

"Αίτηση επιτάχυνσης - προτίμησης"



"1. Με αίτηση οποιουδήποτε από τους διαδίκους προς το δικαστήριο, μπορεί να ζητηθεί η
επιτάχυνση της εκδίκασης της υπόθεσης, εάν η υπόθεση δεν έχει συζητηθεί για διάστημα
μεγαλύτερο των είκοσι τεσσάρων (24) μηνών από την κατάθεση του εισαγωγικού δικογράφου.

2. Ο πρόεδρος του συμβουλίου διεύθυνσης ή ο δικαστής που διευθύνει το δικαστήριο ή ο
οριζόμενος από αυτούς δικαστής, εξετάζει την αίτηση και ορίζει συντομότερη δικάσιμο, εκτιμώντας
κυρίως τις προηγούμενες καθυστερήσεις στην εκδίκαση της υπόθεσης σε προηγούμενους βαθμούς
ή στάδια της διαδικασίας, καθώς και τις ανάγκες και το φόρτο του δικαστηρίου.

3. Η αίτηση επιτάχυνσης μπορεί να ζητηθεί για ένδικα βοηθήματα ή μέσα τα οποία ασκούνται μετά
τη 16η Σεπτεμβρίου 2012, η δε συντομότερη δικάσιμος ορίζεται υποχρεωτικά εντός εξαμήνου,
εκτός αν ο διάδικος που αιτείται την επιτάχυνση συνέβαλε στην παράταση της εκκρεμοδικίας.
Αναβολή της συζήτησης επιτρέπεται μόνο μία φορά για σπουδαίο λόγο σε δικάσιμο, η οποία δεν
μπορεί να απέχει πάνω από ένα τρίμηνο από την ορισθείσα με την πράξη επί της αίτησης
επιτάχυνσης.

4. Για μια πενταετία, η οποία αρχίζει από τη 16η Σεπτεμβρίου 2012, ο προσδιορισμός των
εισαγομένων ενδίκων βοηθημάτων και μέσων εντός είκοσι τεσσάρων (24) μηνών από την
κατάθεση τους, δεν μπορεί να υπερβαίνει το 1/3 των υποθέσεων κάθε δικασίμου. Τα κριτήρια που
λαμβάνονται υπόψη για την εξέταση των αιτήσεων είναι τα οριζόμενα στην παράγραφο 2, καθώς
και ο επείγων χαρακτήρας των υποθέσεων."

***Το άρθρο 127Α προστίθεται από 2 Απριλίου 2012 με τα άρθρα 60 και 113 του Ν.4055/2012
(ΦΕΚ Α 51 12.3.2012).



Αρθρο 128

Επίδοση δικογράφου και Κλήσης

1."Αντίγραφο του δικογράφου που κατατέθηκε, με μνεία της χρονολογίας
κατάθεσης του, επιδίδεται, με τη φροντίδα της γραμματείας, στους καθ` ων τούτο
στρέφεται, εξήντα τουλάχιστον ημέρες πριν από τη δικάσιμο, με εξαίρεση τις
προσφυγές επί φορολογικών και τελωνειακών εν γένει διαφορών."


Ειδικώς, αν πρόκειται για ένδικο βοήθημα που στρέφεται κατά
πράξης οργάνου του Δημοσίου, με την οποία εγκρίθηκε πράξη νομικού
προσώπου δημοσίου δικαίου, η επίδοση γίνεται και προς το νομικό
πρόσωπο, καθίσταται δε διάδικος και αυτό.

*** Το πρώτο εδάφιο της παρ.1 αντικαταστάθηκε ως άνω με το άρθρο 28 παρ.1
Ν.3900/2010,ΦΕΚ Α 213/17.12.2010.`Εναρξη ισχύος από 1.1.2011.

2. Η γραμματεία φροντίζει, επίσης, ώστε να επιδοθούν κλήσεις προς
τους διαδίκους για να παρασταθούν κατά τη Συζήτηση της υπόθεσης στο
ακροατήριο.

"Η Κλήση αυτή επιδίδεται εξήντα τουλάχιστον ημέρες πριν από τη δικάσιμο."

*** Το δεύτερο εδάφιο της παρ.2 αντικαταστάθηκε ως άνω με το άρθρο 28 παρ.2
Ν.3900/2010,ΦΕΚ Α 213/17.12.2010.`Εναρξη ισχύος από 1.1.2011.


3. Η κατά την προηγούμενη παράγραφο Κλήση μπορεί να γίνει και με
προφορική ανακοίνωση της δικασίμου από τη γραμματεία. Τούτο βεβαιώνεται
με έγγραφο, που υπογράφεται από τον αρμόδιο υπάλληλο και από εκείνον
προς τον οποίο έγινε η ανακοίνωση.

"4. Εφόσον συντρέχουν εξαιρετικοί Λόγοι, οι Προθεσμίες των προηγούμενων
παραγράφων μπορούν, με πράξη του προέδρου του συμβουλίου ή του δικαστή που
διευθύνει το δικαστήριο, να συντέμνονται, σε κάθε περίπτωση όμως δεν μπορούν
να είναι μικρότερες των δεκαπέντε ημερών."

*** Η παρ.4 αντικαταστάθηκε ως άνω με το άρθρο 28 παρ.3
Ν.3900/2010,ΦΕΚ Α 213/17.12.2010.`Εναρξη ισχύος από 1.1.2011.



Αρθρο 129

Υποχρεώσεις της Διοίκησης

"1. Το Δημόσιο και το νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου προς τα οποία γίνονται
οι κατά το προηγούμενο άρθρο επιδόσεις, έχουν υποχρέωση να αποστέλλουν στο
δικαστήριο τον κατά το άρθρο 149 διοικητικό φάκελο, με αναλυτική έκθεση
απόψεων για τη διαφορά και, ειδικότερα, για τους προβαλλόμενους νομικούς και
πραγματικούς ισχυρισμούς.

2. Η έκθεση με τον κατά την προηγούμενη παράγραφο διοικητικό φάκελο
διαβιβάζονται στο δικαστήριο δεκαπέντε ημέρες τουλάχιστον πριν από τη
δικάσιμο.

Στις υποθέσεις, για τις οποίες η κατά το άρθρο 128 Προθεσμία έχει συντμηθεί,
τα στοιχεία αυτά διαβιβάζονται στο δικαστήριο τουλάχιστον οκτώ ημέρες πριν
από τη δικάσιμο.

Σε περίπτωση εκπρόθεσμης διαβίβασης, η υπόθεση αναβάλλεται, αν το ζητήσει
εκείνος που έχει ασκήσει το ένδικο βοήθημα ή μέσο ή εκείνος που έχει ασκήσει
την Παρέμβαση. Για την αναβολή αυτή γίνεται ιδιαίτερη μνεία στα Πρακτικά.

3. Σε περίπτωση αδικαιολόγητης παράλειψης της διαβίβασης ή εκπρόθεσμης
διαβίβασης προς το δικαστήριο των στοιχείων που μνημονεύονται στην παράγραφο
1, το δικαστήριο καταλογίζει σε βάρος της αρχής και υπέρ του αντιδίκου της
χρηματική ποινή εκατό έως πεντακόσια ευρώ.

Ως αδικαιολόγητη θεωρείται η παράλειψη της διαβίβασης ή η εκπρόθεσμη
διαβίβαση, εφόσον δεν παρέχονται στο δικαστήριο επαρκείς εξηγήσεις.

Η ανωτέρω ποινή καταλογίζεται με την οριστική Απόφαση, η οποία ως προς το
κεφάλαιο αυτό δεν υπόκειται αυτοτελώς σε ένδικα μέσα. Χωρεί, πάντως, αίτηση
διόρθωσης ή ερμηνείας.

4. Αν στη δικάσιμο που ορίζεται μετά την πρώτη αναβολή η αρχή δεν διαβιβάσει
τα κατά την παράγραφο 1 στοιχεία, το δικαστήριο προβαίνει υποχρεωτικά σε
Συζήτηση της υπόθεσης και, εφόσον από τα στοιχεία που υπάρχουν στη δικογραφία
μπορεί να σχηματίσει δικανική πεποίθηση για την αλήθεια των ισχυρισμών των
διαδίκων, αποφαίνεται κατ` ουσίαν επί της διαφοράς, εκδίδοντας οριστική
Απόφαση.

Κατά τα λοιπά, εφαρμόζονται οι παράγραφοι 2 και 3.

5. Η παράλειψη της διαβίβασης ή η εκπρόθεσμη διαβίβαση προς το δικαστήριο
των στοιχείων που μνημονεύονται στην παράγραφο 1 συνιστά ιδιαίτερο πειθαρχικό
αδίκημα των αρμόδιων για την ενέργεια αυτή υπαλλήλων. Η σχετική πειθαρχική
δίκη ασκείται σύμφωνα με τις διατάξεις για το πειθαρχικό δίκαιο κάθε
κατηγορίας υπαλλήλων.

Την άσκηση της πειθαρχικής δίωξης μπορεί να ζητήσει και ο πρόεδρος του
δικαστηρίου ή του οικείου τμήματος, με έγγραφο του προς τον αρμόδιο Υπουργό ή
τη διοίκηση του νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου. Στην περίπτωση αυτήν,
καθίσταται υποχρεωτική η άσκηση της δίωξης, η πειθαρχική δε Απόφαση εκδίδεται
το αργότερο μέσα σε έξι μήνες από τη Λήψη του εγγράφου για την άσκηση της και
κοινοποιείται στον πρόεδρο του δικαστηρίου ή του οικείου τμήματος χωρίς
υπαίτια καθυστέρηση.

6. Η χρηματική ποινή που καταλογίστηκε σε βάρος της αρχής σύμφωνα με την
παράγραφο 3 καταλογίζεται περαιτέρω και ανεξαρτήτως της πειθαρχικής διώξεως
που προβλέπεται στην προηγούμενη παράγραφο, με πράξη του αρμόδιου οργάνου σε
βάρος του υπαλλήλου που είχε την ευθύνη για την εμπρόθεσμη διαβίβαση των
στοιχείων που μνημονεύονται στην παράγραφο 1 και σωρευτικά σε βάρος του
προϊσταμένου της οργανικής μονάδας επιπέδου Διεύθυνσης, στην οποία υπηρετούσε
ο υπάλληλος κατά το χρονικό διάστημα που συντελέστηκε η πλημμελής εκπλήρωση
των καθηκόντων των παραγράφων 1 και 2.

Με κοινή Απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και
Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων καθορίζεται η Διαδικασία καταλογισμού και είσπραξης
της χρηματικής ποινής και ρυθμίζεται κάθε σχετικό ζήτημα για την εφαρμογή της
παραγράφου αυτής."

*** Το άρθρο 129 αντικαταστάθηκε ως άνω με το άρθρο 29
Ν.3900/2010,ΦΕΚ Α 213/17.12.2010.`Εναρξη ισχύος από 1.1.2011.




Αρθρο 130

Πρόσβαση στα στοιχεία της δικογραφίας

1. Οι διάδικοι έχουν το δικαίωμα να λαμβάνουν γνώση όλων των
στοιχείων της δικογραφίας. Επίσης δικαιούνται να λαμβάνουν, με δαπάνη
τους : α) απλή ή επικυρωμένα αντίγραφα των εγγράφων που έχουν συνταχθεί
επ` ευκαιρία της δίκης και βρίσκονται στη δικογραφία και β) ύστερα από
έγκριση του προέδρου του συμβουλίου ή του δικαστή, που διευθύνει το
δικαστήριο, απλά αντίγραφα των εγγράφων που έχουν συνταχθεί από όργανα
του δημόσιου τομέα και βρίσκονται, επίσης, στη δικογραφία. Ανάλογα
δικαιώματα έχουν και οι τρίτοι οι οποίοι νομιμοποιούνται να ασκήσουν
Παρέμβαση.

2. Κατά την άσκηση των δικαιωμάτων της προηγούμενης παραγράφου, έχουν
εφαρμογή οι διατάξεις των παραγράφων 3, 4, 5 και 7 του άρθρου 16 του ν.
1599/1986, όπως εκάστοτε ισχύουν.

Αρθρο 131

Πρόσθετοι Λόγοι

1. Οι διάδικοι μπορούν να προβάλλουν, εκτός από τους λόγους οι οποίοι
περιέχονται στο ένδικο βοήθημα ή μέσο που ασκήθηκε από αυτούς, και
πρόσθετους λόγους. Το δικόγραφο των πρόσθετων λόγων κατατίθεται στη
γραμματεία και, με τη φροντίδα του διαδίκου που το ασκεί, επιδίδεται σε
κυρωμένο Αντίγραφο στους άλλους διαδίκους δεκαπέντε (15) τουλάχιστον
ημέρες πριν από την πρώτη Συζήτηση.

2. Οι διατάξεις για την ομοδικία, τη Συνάφεια και το χωρισμό
δικογράφου εφαρμόζονται αναλόγως και στην περίπτωση των πρόσθετων
λόγων.

ΔΕΚΑΤΟ ΤΡΙΤΟ ΤΜΗΜΑ

ΚΥΡΙΑ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α`

Η ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΣΤΟ ΑΚΡΟΑΤΗΡΙΟ

Αρθρο 132

Εκθεμα

1. Η γραμματεία καταρτίζει για κάθε δικάσιμο έκθεμα, στο οποίο
αναγράφονται, με τη σειρά του πινακίου, οι προς Συζήτηση υποθέσεις. Το
έκθεμα αναρτάται έξω από την αίθουσα συνεδριάσεων από την προηγούμενη
της συνεδρίασης.

2. Δεν προκαλεί ακυρότητα της Διαδικασίας η μη ανάρτηση του εκθέματος
ή η μη μνεία σε αυτό συγκεκριμένης υπόθεσης.



Αρθρο 133

1. Ο δικαστής που προεδρεύει κατά τη συνεδρίαση κηρύσσει την έναρξη
και τη λήξη της, προβαίνει στην προεκφώνηση και εκφώνηση των υποθέσεων
που είναι γραμμένες στο πινάκιο, διευθύνει τη Συζήτηση, έχει δε την
ευθύνη για την τήρηση της ευταξίας και της ευπρέπειας κατά τη διάρκεια
της συνεδρίασης.

2. Η συνεδρίαση αρχίζει με την προεκφώνηση των υποθέσεων από το
πινάκιο, κατά τη σειρά της εγγραφής τους σε αυτό. Την προεκφώνηση
ακολουθεί η εκφώνηση και η Συζήτηση των υποθέσεων. Σε ειδική στήλη του
πινακίου, ο δικαστής που προεδρεύει κατά τη συνεδρίαση σημειώνει, για
κάθε περίπτωση, κατά μεν την προεκφώνση, αν τυχόν η υπόθεση αναβάλλεται
ή διαγράφεται, μετά δε την εκφώνηση και τη Συζήτηση, αν οι διάδικοι
παραστάθηκαν και πως κατ` αυτήν, καθώς και ότι η υπόθεση συζητήθηκε.

"Οι διάδικοι μπορούν να συμφωνήσουν ότι δεν θα εμφανισθούν στο
ακροατήριο, αλλά θα παραστούν με κοινή δήλωση που υπογράφεται από τους
πληρεξούσιους δικηγόρους τους. Τέτοια δήλωση μπορεί να γίνει και από
έναν ή ορισμένους μόνο πληρεξουσίους. Η δήλωση αυτή παραδίδεται από τον
πληρεξούσιο δικηγόρο ή, σε περίπτωση κοινής δήλωσης, από έναν
τουλάχιστον πληρεξούσιο δικηγόρο στον αρμόδιο γραμματέα το αργότερο την
παραμονή της δικασίμου και σημειώνεται αμέσως στο πινάκιο. Σε περίπτωση
αναβολής της Συζήτησης ύστερα από αίτηση διαδίκου δεν κλητεύεται κατά
τη νέα δικάσιμο ο διάδικος που υπέβαλε δήλωση."

*** Τα άνω εντός " "εδάφια προστέθηκαν με την παρ.1 άρθρ.29
Ν.2915/2001,ΦΕΚ Α 109/29.5.2001

3. Η προεκφώνηση και η εκφώνηση των υποθέσεων μπορούν, κατά την κρίση
του δικαστή που προεδρεύει κατά τη συνεδρίαση, να διενεργηθούν
συγχρόνως.

4. Ο δικαστής που προεδρεύει κατά τη συνεδρίαση μπορεί να επιβάλει,
σε βάρος προσώπου το οποίο θορυβεί ή εκδηλώνει ασέβεια ή ανυπακοή σε
μέτρα που έχουν ληφθεί ή διαταγές που έχουν δοθεί ή το οποίο προκαλεί
φθορά στην αίθουσα ή κατά οποιονδήποτε τρόπο παρακωλύει τη Διαδικασία,
εκλεκτικώς, είτε την αποβολή τούτου από το ακροατήριο ή και το
δικαστικό κατάστημα είτε χρηματική ποινή από 10.000 έως 50.000 δραχμές
είτε την κράτησή του για είκοσι τέσσερις (24) το πολύ ώρες. Τα ποσά της
χρηματικής ποινής μπορούν να αναπροσαρμόζονται με προεδρικά διατάγματα,
που εκδίδονται ύστερα από πρόταση του Υπουργού Δικαιοσύνης.

5. Αν, κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης, δικηγόρος θορυβεί ή δείχνει
ανυπακοή έναντι του δικαστηρίου, μπορούν να του επιβληθούν από αυτό οι
πειθαρχικές ποινές που προβλέπονται από τον Κώδικα των Δικηγόρων.



Αρθρο 134

Συζήτηση

1. Κατά τη Συζήτηση των υποθέσεων, ο δικαστής που τη διευθύνει δίνει
το λόγο και απευθύνει ερωτήσεις προς τους διαδίκους, τους νόμιμους
αντιπροσώπους, τους εκπροσώπους και τους δικαστικούς πληρεξουσίους
τους, αφαιρεί το λόγο και ζητά διευκρινήσεις από τα ίδα πρόσωπα,
εξετάζει δε τους Μάρτυρες, τους πραγματογνώμονες και τους διερμηνείς.

2. Κάθε μέλος του δικαστηρίου μπορεί, ύστερα από άδεια του δικαστή
που διευθύνει τη Συζήτηση, να απευθύνει ερωτήσεις προς τα πρόσωπα που
αναφέρονται στην προηγούμενη παράγραφο. Ανάλογο δικαίωμα έχουν και οι
δικαστικοί πληρεξούσιοι των διαδίκων, καθώς και οι ίδιοι οι διάδικοι,
οι νόμιμοι αντιπρόσωποι ή οι εκπρόσωποί τους, όταν έχουν την, κατά το
άρθρο 27, δικολογική ικανότητα.

3. Εξαιρετικώς, μπορεί να δοθεί ο λόγος προσωπικώς στους διαδίκους,
τους νόμιμους αντιπροσώπους ή τους εκπροσώπους τους, ακόμη και αν δεν
έχουν την, κατά το άρθρο 27, δικολογική ικανότητα, αν ο δικαστής που
διευθύνει τη Συζήτηση κρίνει ότι πρέπει, ως προς συγκεκριμένο θέμα, να
αναπτύξουν προφορικώς τις απόψεις τους ή να δώσουν προς το δικαστήριο
εξηγήσεις ή να απευθύνουν ερωτήσεις στα πρόσωπα που αναφέρονται στην
παρ. 1.

4. Στα πολυμελή δικαστήρια, για θέματα που αφορούν την εφαρμογή των
διατάξεων των προηγούμενων παραγράφων, επιτρέπεται η άμεση αναφορά στο
δικαστήριο, το οποίο και αποφαίνεται τελικώς.



Αρθρο 135

Μη παράταση διαδίκου - Αναβολή της Συζήτησης

1. Κατά την προεκφώρτηση εξετάζεται αυτεπαγγέλτως αν έχουν κλητευθεί
νόμιμα οι διάδικοι που δεν παρίστανται. Αν η κλήτευση είναι νόμιμη, η
μη παράστασή τους δεν παρακωλύει την πρόοδο της Διαδικασίας.

2. Η Συζήτηση αναβάλλεται υποχρεωτικώς :

α) αν κάποιος από τους διαδίκους που δεν παρίστανται δεν έχει
κλητευτεί νόμιμα, ή

β) αν το ζητήσει κάποιος από τους διαδίκους που, αν και παρίστανται,
δεν έχει κλητευτεί νόμιμα.

"3. Με αίτηση του διαδίκου μπορεί να αναβληθεί η Συζήτηση της υπόθεσης μόνο
μία φορά ανά βαθμό δικαιοδοσίας, κατά την κρίση του δικαστηρίου, εφόσον
συντρέχει σπουδαίος λόγος. Το δικαστήριο μπορεί πάντοτε να αναβάλλει τη
Συζήτηση της υπόθεσης αυτεπαγγέλτως, όταν συντρέχει σπουδαίος λόγος."




4. Σε κάθε περίπτωση αναβολής της Συζήτησης, το δικαστήριο ορίζει νέα
δικάσιμο, με σημείωση στο πινάκιο. Για τη νέα αυτή δικάσιμο κλητεύονται
μόνο όσοι από τους διαδίκους απουσίαζαν κατά τη συνεδρίαση και δεν
είχαν κλητευτεί νόμιμα.

"5. Το δικαστήριο, με Απόφαση που καταχωρίζεται στα Πρακτικά, μπορεί να
επιδικάσει δικαστικά έξοδα ύψους εκατό (100) έως πεντακοσίων (500) ευρώ εις
βάρος εκείνου, που ζήτησε την αναβολή, μετά από αίτημα του αντιδίκου του."

*** Η παρ.3 αντικαταστάθηκε ως άνω και η παρ.5 προστέθηκε με το άρθρο 15
Ν.3659/2008,ΦΕΚ Α 77/7.5.2008.ΠΡΟΣΟΧΗ: Εναρξη ισχύος από 8/6/2008.



Αρθρο 136

Διακοπή της παράστασης διαδίκου

1. Η διακοπή της παράστασης του διαδίκου μετά την έναρξη της
Συζήτησης δεν παρακωλύει την πρόοδο της Διαδικασίας. Το ίδιο ισχύει και
αν τούτο διαταχθεί κατ` εφαρμογή της διάταξης της παρ. 4 του άρθρου
133.

2. Ο διάδικος που δεν παραστάθηκε κατά την προεκφώνηση ή κατά την
έναρξη της Συζήτησης ή που διέκοψε την παράστασή του έχει δικαίωμα να
παρασταθεί στη συνέχεια της Συζήτησης.

3. Οι διατάξεις των προηγούμενων παραγράφων εφαρμόζονται αναλόγως και
στις διαδικαστικές πράξεις που δεν ενεργούνται στο ακροατήριο.



Αρθρο 137

Συνεννόηση με αλλογλώσσους, κωφαλάλους κ.τ.λ.

1. Αν διάδικος, μάρτυρας ή πραγματογνώμονας αγνοεί την ελληνική
γλώσσα, προσλαμβάνεται διερμηνέας, ο οποίος ορκίζεται ενώπιον του
δικαστηρίου ότι θα αποδώσει ακριβώς όσα θα διαμειφθούν. Οι Λόγοι του
αποκλεισμού και της απαλλαγής των μαρτύρων ισχύουν και για το
διερμηνέα.

2. Αν τα πρόσωπα της παρ. 1 είναι κουφοί, άλαλοι ή κωφάλαλοι, η
συνεννόηση μαζί τους γίνεται εγγράφως. Τις απαντήσεις τους υπογράφει ο
δικαστής που προεδρεύει κατά τη συνεδρίαση και περιλαμβάνονται, μαζί με
τις αντίστοιχες ερωτήσεις, στο πρακτικό της Συζήτησης. Αν τα πρόσωπα
αυτά δεν είναι ικανά να απαντήσουν εγγράφως, προσλαμβάνεται κατάλληλος
διερμηνέας, σύμφωνα με την παρ. 1.



Αρθρο 138

Υπομνήματα

1. Υπομνήματα των διαδίκων, για την ανάπτυξη των ισχυρισών τους,
κατατίθενται στη γραμματεία το αργότερο τρεις (3) εργάσιμες ημέρες μετά
τη Συζήτηση. Μέσα σε Προθεσμία τριών (3) εργάσιμων ημερών από τη λήξη
της παραπάνω Προθεσμίας ο αντίδικος εκείνου που κατέθεσε το υπόμνημα
μπορεί, με δικό του υπόμνημα, να αντικρούσει τις απόψεις που
αναπτύχθηκαν με το υπόμνημα του αντιδίκου του.

2. Η γραμματεία βεβαιώνει στο σώμα του υπομνήματος την ημερομηνία της
κατάθεσής του.



Αρθρο 139

Αξιόποινες πράξεις

Αν κατά τη συνεδρίαση ή κατά τη διενέργεια διαδικαστικής πράξης
τελεστεί αξιόποινη πράξη, τούτο βεβαιώνεται στο σχετικό πρακτικό και
διατάσσεται η σύλληψη του υπαιτίου, ο οποίος, αν πρόκειται για
κακούργημα ή πλημμέλημα, παραπέμπεται στον αρμόδιο εισαγγελέα, προς τον
οποίο αποστέλλεται και απόσπασμα του πρακτικού. Αν πρόκειται για
πταίσμα, η σύλληψη γίνεται μόνο για να βεβαιωθεί η ταυτότητα του
υπαιτίου ή για να εισαχθεί αυτός σε δίκη.



"Αρθρο 139Α

1. Αν υπάρχουν τυπικές παραλείψεις, ο πρόεδρος του πολυμελούς δικαστηρίου ή
ο εισηγητής ή ο δικαστής του μονομελούς δικαστηρίου καλεί, και μετά τη
Συζήτηση, τον πληρεξούσιο δικηγόρο ή το διάδικο, εφόσον παρίσταται
αυτοπροσώπως, να τις καλύψει, τάσσοντας εύλογη κατά την κρίση του Προθεσμία.

2. Η πρόσκληση γίνεται τηλεφωνικώς από τον γραμματέα, ο οποίος βεβαιώνει με
σημείωση στο εσωτερικό του φακέλου της δικογραφίας το χρόνο της ειδοποίησης,
τα ζητούμενα στοιχεία και την Προθεσμία. Αν η τηλεφωνική πρόσκληση είναι
αδύνατη ή δυσχερής, αποστέλλεται έγγραφο, Αντίγραφο του οποίου τηρείται στο
φάκελο της δικογραφίας. Στο Αντίγραφο αυτό σημειώνεται η ημερομηνία αποστολής

του εγγράφου."

*** Το άρθρο 139Α προστέθηκε με την παρ.5 άρθρ.22 Ν.3226/2004,
ΦΕΚ Α 24/4.2.2004.Με την παρ.10 του αυτού άρθρου και
νόμου ορίζεται ότι:
"10. Οι διατάξεις των προηγούμενων παραγράφων καταλαμβάνουν και τις

εκκρεμείς κατά την έναρξη ισχύος του νόμου αυτού διαφορές. Ενδικα
βοηθήματα ή μέσα που απορρίφθηκαν ως απαράδεκτα από το Συμβούλιο τις

Επικρατείας ή τα τακτικά διοικητικά δικαστήρια μετά την 1.1.2000 για μη
καταβολή ή ελλιπή καταβολή παραβόλου, μπορούν να ασκηθούν εκ νέου μέσα
σε Προθεσμία δύο (2) μηνών από την έναρξη ισχύος του νόμου αυτού".



ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β`

ΔΙΑΚΟΠΗ ΚΑΙ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ ΤΗΣ ΔΙΚΗΣ

Αρθρο 140

Διακοπή

1. Η δίκη διακόπτεται αν, κατά τη διάρκειά της και πριν από την
τελευταία Συζήτηση, αποβιώσει διάδικος ή νόμιμος αντιπρόσωπός του ή
επέλθει στο πρόσωπό τους μεταβολή που να επηρεάζει την ικανότητά τους
προς διενέργεια διαδικαστικών πράξεων. Σε περίπτωση ομοδικίας, η
διακοπή αφορά μόνο το διάδικο στο πρόσωπο του οποίου ή του νόμιμου
αντιπροσώπου του επήλθε η μεταβολή. Αν πρόκειται για αναγκαστική
ομοδικία, ο λόγος διακοπής που συντρέχει ως προς έναν από τους
ομοδίκους, επιφέρει τη Διακοπή της δίκης ως προς όλους.

2. Η διακοπή επέρχεται αφότου γνωστοποιηθεί ο λόγος που την
προκάλεσε. Η γνωστοποίηση διενεργείται είτε με κατάθεση σχετικού
δικογράφου στο γραμματέα του δικαστηρίου είτε με προφορική δήλωση, στο
ακροατήριο ή εκτός του ακροατηρίου κατά τη διενέργεια διαδικαστικής
πράξης, από οποιονδήποτε έχει δικαίωμα να επαναλάβει τη δίκη ή από τον
τελευταίο πληρεξούσιο δικηγόρο εκείνου στο πρόσωπο του οποίου συνέτρεξε
ο λόγος της διακοπής.

3. Η κατά την προηγούμενη παράγραφο γνωστοποίηση πρέπει υποχρεωτικώς
να συνοδεύεται από όλα τα έγγραφα τα αποδεικνύοντα το λόγο της
διακοπής.

4. Αν ο λόγος της διακοπής γνωστοποιηθεί κατά τη διενέργεια
διαδικαστικής πράξης, δεν προχωρεί η διενέργεια της πράξης αυτής και η
υπόθεση εισάγεται στο ακροατήριο για να διαπιστωθεί η διακοπή της
δίκης.

5. Η διαπίστωση από το δικαστήριο της διακοπής της δίκης
ανακοινώνεται, στους διαδίκους που τυχόν δεν παραστάθηκαν κατά τη
Συζήτηση αυτή, με κοινοποίηση του σχετικού πρακτικού.

6. Κάθε διαδικαστική πράξη που έχει διενεργηθεί μετά τη διακοπή της
δίκης και πριν από την επανάληψή της, τότε μόνο είναι άκυρη όταν, κατά
την κρίση του δικαστηρίου, επήλθε σε διάδικο βλάβη, η οποία δεν μπορεί
να επανορθώσει αλλιώς παρά μόνο αν κηρυχθεί η ακυρότητα.

7. Αν οι μεταβολές της παρ. 1 επέλθουν σε εκπροσώπους νομικών
προσώπων δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου ή σε δικαστικούς πληρεξουσίους, η
δίκη δεν διακόπτεται.



Αρθρο 141

Επανάληψη της δίκης

1. Η δίκη που διακόπηκε επαναλαμβάνεται αν, μετά σε εξήντα (60)
ημέρες από τη συνεδρίαση κατά την οποία διαπιστώθηκε η διακοπή της,
κάποιο από τα πρόσωπα που δικαιούνται να την επαναλάβουν υποβάλει, προς
το γραμματέα του δικαστηρίου, δικόγραφο περιέχον σχετική δήλωση. Σε
περίπτωση που εκκρεμεί αποδοχή κληρονομίας, η Προθεσμία αυτή δεν
αρχίζει πριν από την αποδοχή. Η δήλωση μπορεί να γίνει και προφορικώς
στο ακροατήριο κατά τη συνεδρίαση κατά την οποία διαπιστώθηκε η διακοπή
της δίκης. Η κατά τις προηγούμενες περιόδους δήλωση δεν επιφέρει κανένα
έννομο αποτέλεσμα αν, σε κάθε περίπτωση, δεν συνοδεύεται από κατάσταση
με τα ονόματα και τις διευθύνσεις των τυχόν λοιπών προσώπων που έχουν
επίσης δικαίωμα επανάληψης.

2. Αν η Επανάληψη της δίκης γίνει ύστερα από δήλωση που υποβλήθηκε
προφορικώς στο ακροατήριο, κατά τα οριζόμενα στην προηγούμενη
παράγραφο, μπορεί κατά την ίδια συνεδρίαση να προχωρήσει και η Συζήτηση
της υπόθεσης, αν, κατ` αυτήν, παρίστανται όλοι όσοι έχουν δικαίωμα να
επαναλάβουν τη δίκη. Αλλιώς, η Συζήτηση της υπόθεσης αναβάλλεται, ώστε
να κλητευθούν και τα πρόσωπα αυτά.

3. Αν κανένα από τα πρόσωπα που δικαιούνται να επαναλάβουν τη δίκη
δεν προβεί στις κατά την παρ. 1 ενέργειες, η δίκη επαναλαμβάνεται
αυτοδικαίως. Προς τούτο ορίζεται νέα δικάσιμος ή νέα ημερομηνία για τη
διενέργεια της διαδικαστικής πράξης, κατά τις οποίες και κλητεύονται
όλοι οι διάδικοι. Αν δεν είναι δυνατή η ανεύρεση των προσώπων που
δικαιούνται σε Επανάληψη της δίκης, θέση κλήτευσης προς αυτούς επέχει η
Θυροκόλληση της πράξης ορισμού της νέας δικασίμου ή της νέας
ημερομηνίας διενέργειας της διαδικαστικής πράξης, η οποία γίνεται
εξήντα (60) τουλάχιστον ημέρες πριν από αυτές, στο κατάστημα του
δικαστηρίου και στην κατοικία του διαδίκου στο πρόσωπο του οποίου
συνέτρεξε ο λόγος που επέφερε τη διακοπή ή στην κατοικία του νόμιμου
αντιπροσώπου του.

4. Σε περίπτωση που, κατά τη νέα Συζήτηση ή τη νέα διενέργεια της
διαδικαστικής πράξης, δεν παρασταθούν, αν και είχαν κλητευτεί νόμιμα,
τα πρόσωπα που δικαιούνται να επαναλάβουν τη δίκη αυτή.

α) αν είχε διακοπεί συνεπεία μεταβολής η οποία επήλθε στο πρόσωπο
εκείνου που άσκησε το ένδικο βοήθημα ή μέσο ή του νόμιμου αντιπροσώπου
του, καταργείται στην περίπτωση αυτή, το δικαστήριο μπορεί πάντως,
εκτιμώντας τις περιστάσεις, πριν να κηρύξει τη δίκη καταργημένη, να
αναβάλει αυτεπαγγέλτως για εύλογο χρόνο τη Συζήτηση, ενώ

β) αν είχε διακοπεί συνεπεία μεταβολής που επήλθε στο πρόσωππο
οποιουδήποτε από τους λοιπούς διαδίκους ή του νόμιμου αντιπροσώπου του,
η δίκη προχωρεί κανονικώς.



ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ`

ΚΑΤΑΡΓΗΣΗ ΤΗΣ ΔΙΚΗΣ

Αρθρο 142

Περιπτώσεις

1. Η δίκη καταργείται αν, πριν από το πέρας της τελευταίας Συζήτησης:

α) εκλείψει το αντικείμενό της, ή

β) υποβληθεί Παραίτηση από το ένδικο βοήθημα ή μέσο, ή

γ) συντρέξουν οι συνθήκες της περ. α` της παρ. 4 του προηγούμενου
άρθρου.

"δ) επιτευχθεί διοικητική επίλυση της διαφοράς".

*** Η περ.δ΄προστέθηκε με το άρθρο 30 παρ.1
Ν.3900/2010,ΦΕΚ Α 213/17.12.2010.`Εναρξη ισχύος από 1.1.2011.


"ε) επιτευχθεί δικαστικός συμβιβασμός του ν. 4600/1966."

***Η περ.ε` προστίθεται από 2 Απριλίου 2012 με τα άρθρα 50 παρ. 1 και 113
του Ν.4055/2012 (ΦΕΚ Α 51 12.3.2012).

2."Η κατάργηση διαπιστώνεται με απόφαση του δικαστηρίου, με την επιφύλαξη όσων ορίζονται
στην παράγραφο 7 του άρθρου 143, τα οποία, εφόσον δεν έχει ορισθεί δικάσιμος, εφαρμόζονται
και στις περιπτώσεις δ` και ε` της προηγουμένης παραγράφου."

Ως προς την Απόφαση αυτή,μπορούν να τύχουν ανάλογης εφαρμογής οι διατάξεις
της παρ.6 του άρθρου 189 και της παρ.3 του άρθρου 193.

*** Το πρώτο εδάφιο της παρ.2 όπως αντικαταστάθηκε από 1.1.2011 με το άρθρο 28 παρ.3
Ν.3900/2010,ΦΕΚ Α 213/17.12.2010 αντικαθίσταται εκ νέου ως άνω από 2 Απριλίου 2012 με
τα άρθρα 50 παρ. 2 και 113 του Ν.4055/2012 (ΦΕΚ Α 51 12.3.2012).



Αρθρο 143

Παραίτηση

1. Η Παραίτηση από ένδικο βοήθημα ή μέσο μπορεί να γίνει ως το πέρας
της τελευταίας Συζήτησης.

2. Η Παραίτηση γίνεται :

α) με προφορική δήλωση, στο ακροατήριο, του διαδίκου ή του νόμιμου
αντιπροσώπου ή του εκπροσώπου ή του δικαστικού πληρεξουσίου του,

β) με έγγραφη δήλωση του δικαστικού πληρεξουσίου του διαδίκου, η
οποία κατατίθεται στη γραμματεία του δικαστηρίου,

γ) με έγγραφη δήλωση του ίδιου του διαδίκου ή του νόμιμου
αντιπροσώπου ή του εκπροσώπου του, κατατιθέμενη στη γραμματεία του
δικαστηρίου, η οποία περιλαμβάνεται είτε σε συμβολαιογραφικό είτε σε
ιδιωτικό έγγραφο, εφόσον στην τελευταία περίπτωση η γνησιότητα της
υπογραφής του δηλούντος βεβαιώνεται από οποιαδήποτε δημόσια, δημοτική ή
κοινοτική αρχή.

3. Είναι ανίσχυρη η Παραίτηση που γίνεται υπό όρο ή αίρεση.

4. Ανάκληση της Παραίτησης δεν επιτρέπεται.

5. Αν η Παραίτηση γίνει από την έναρξη της πρώτης Συζήτησης, δεν
απαιτείται η συναίνεση του αντιδίκου.

6. Τα έννομα αποτελέσματα της Παραίτησης επέρχονται αφότου γίνει η
προφορική, ή κατατεθεί η έγγραφη, δήλωση.

7. Αν η, κατά τις Περιπτώσεις β` και γ` της παρ. 2, έγγραφη δήλωση
Παραίτησης κατατεθεί στη γραμματεία του δικαστηρίου πριν αν οριστεί
δικάσιμος, η Παραίτηση γίνεται δεκτή με πράξη του προέδρου του
συμβουλίου, ή του δικαστή, που διευθύνει το δικαστήριο, ο οποίος
πάντως, αν αμφιβάλλει, μπορεί να εισαγάγει την υπόθεση ενώπιον του
δικαστηρίου.

8. Κατά την Παραίτηση από μέρους του Δημοσίου ή άλλου νομικού
προσώπου δημοσίου δικαίου τηρούνται οι εκάστοτε ισχύουσες ειδικές
διατάξεις.



ΔΕΚΑΤΟ ΤΕΤΑΡΤΟ ΤΜΗΜΑ

ΑΠΟΔΕΙΞΗ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α`

ΓΕΝΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ

Αρθρο 144

Αντικείμενο απόδειξης

1. Αντικείμενο απόδειξης είναι αμφισβητούμενα πραγματικά γεγονότα, τα
οποία ασκούν ουσιώδη επιρροή στην έκβαση της δίκης.

2. Το δικαστήριο λαμβάνει υπόψη αυτεπαγγέλτως, και χωρίς να διατάζει
απόδειξη, τα πραγματικά γεγονότα που είναι τόσο κοινώς γνωστά ώστε να
μην υπάρχει εύλογη αμφιβολία ότι είναι αληθινά (πασίδηλα), καθώς και
εκείνα που είναι γνωστά σε αυτό από προηγούμενη δικαστική του ενέργεια.

3. Τα διδάγματα της κοινής πείρας λαμβάνονται υπόψη, από το
δικαστήριο, αυτεπαγγέλτως.

4. Το αλλοδαπό δίκαιο, το έθιμο και τα συναλλακτικά ήθη λαμβάνονται
υπόψη αυτεπαγγέλτως, εφόσον είναι γνωστά στο δικαστήριο. Αν δεν είναι
γνωστά, διατάσσεται η απόδειξή τους κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 152.



Αρθρο 145

Βάρος απόδειξης

1. Κάθε διάδικος υποχρεούται να αποδείξει τα πραγματικά γεγονότα που
επικαλείται για να στηρίξει τους ισχυρισμούς του, εκτός αν ο νόμος που
διέπει τη σχέση ορίζει διαφορετικά. Οι άλλοι διάδικοι έχουν το δικαίωμα
να ανταποδείξουν.

2. Οι διάδικοι έχουν το δικαίωμα να επικαλούνται τα στοιχεία που
προκύπτουν από τον, κατά το άρθρο 149, διοικητικό φάκελο.

3. Ο διάδικος κατά του οποίου αντιτάσσεται νόμιμο μαχητό τεκμήριο
έχει το βάρος της ανατροπής του.



Αρθρο 146

Αποδεικτικά στοιχεία

Η απόδειξη στηρίζεται στα στοιχεία του, κατά το άρθρο 149,
διοικητικού φακέλου, καθώς και σε εκείνα που προέκυψαν από την ενώπιον
του δικαστηρίου Αποδεικτική Διαδικασία.



Αρθρο 147

Αποδεικτικά μέσα

1. Αποδεικτικά μέσα είναι :

α) η αυτοψία,

β) η πραγματογνωμοσύνη,

γ) τα έγγραφα,

δ) η Ομολογία του ιδιώτη διαδίκου,

ε) οι Εξηγήσεις των διαδίκων,

στ) οι Μάρτυρες και

ζ) τα δικαστικά τεκμήρια.

2. Είναι δυνατός ο αποκλεισμός ενός ή περισσότερων αποδεικτικών
μέσων, αν τούτο ορίζει ρητώς ο νόμος που διέπει την ένδικη σχέση.

3. Τα Αποδεικτικά μέσα που προσάγει και επικαλείται ένας διάδικος
καθίστανται κοινά και για τους άλλους.


Αρθρο 148

Χρήση και εκτίμηση των αποδεικτικών μέσων

Το δικαστήριο χρησιμοποιεί τα Αποδεικτικά μέσα κατά την κρίση του και
τα εκτιμά ελευθέρως, αυτοτελώς ή σε συνδυασμό μεταξύ τους, εκτός αν
ειδική διάταξη νόμου ορίζει διαφορετικά.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β`

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΣ ΦΑΚΕΛΟΣ

Αρθρο 149

1. Ο διοικητικός φάκελος, τον οποίο και υποχρεούται η Διοίκηση να
διαβιβάζει, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 129, στο δικαστήριο
αποτελείται από τα, σχετικά με την ένδικη υπόθεση, στοιχεία.

2. Αν στο διοικητικό φάκελο δεν υπάρχουν, γιατί έχουν αποδεδειγμένως
χαθεί, τα κατά την παρ. 1 στοιχεία, διατάσσεται η αναπαραγωγή τους. Αν
αυτό είναι αδύντον, διατάσσεται η απόδειξη του περιεχομένου τους με
κάθε νόμιμο αποδεικτικό μέσο.

3. Ο διοικητικός φάκελος, με τη φροντίδα της γραμματείας του
δικαστηρίου, επιστρέφεται στη Διοίκηση αμέσως μετά τη δημοσίευση της
οριστικής Απόφασης ή την κατ` άλλον τρόπο περάτωση της δίκης. Αν, στη
συνέχεια, ασκηθεί ένδικο μέσο, η Διοίκηση υποχρεούται να διαβιβάσει εκ
νέου το διοικητικό φάκελο προς το δικαστήριο στο οποίο αυτό εκκρεμεί,
σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 129.



ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ`

ΑΠΟΔΕΙΚΤΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ

Αρθρο 150

Προαπόδειξη

1. Τα έγγραφα και οι μαρτυρικές κατά το άρθρο 185 καταθέσεις πρέπει
απαραιτήτως να προσάγονται στο δικαστήριο ως την προηγούμενη ημέρα
εκείνης κατά την οποία γίνεται η πρώτη Συζήτηση της υπόθεσης. Η
προσαγωγή τους σε μεταγενέστερη Συζήτηση επιτρέπεται μόνον όταν, κατά
ειδικώς αιτιολογημένη κρίση του δικαστηρίου, η έγκαιρη προσαγωγή τους
ήταν αδύνατη.

2. Η γραμματεία βεβαιώνει, στο σώμα των κατά την προηγούμενη
παράγραφο αποδεικτικών μέσων, την ημερομηνία της προσαγωγής τους.



Αρθρο 151

Συμπληρωματική απόδειξη

Το δικαστήριο, με απόφασή του, μπορεί, αν το κρίνει αναγκαίο, να
διατάζει, ύστερα από αίτηση διαδίκου ή και αυτεπαγγέλτως, τη συμπλήρωση
των αποδείξεων με κάθε πρόσφορο κατά την κρίση του αποδεικτικό μέσο.



Αρθρο 152

Απόφαση για Συμπληρωματική απόδειξη

1. Η Απόφαση για Συμπληρωματική απόδειξη λαμβάνεται είτε κατά τη
Συζήτηση στο ακροατήριο, οπότε και, διατυπούμενη συνοπτικά,
καταχωρείται στα Πρακτικά είτε μετά τη Συζήτηση.

2. Με την Απόφαση για τη διενέργεια συμπληρωματικής απόδειξης,
ορίζονται :

α) το θέμα της απόδειξης,

β) ο διάδικος που φέρει το βάρος της,

γ) τα Αποδεικτικά μέσα,

δ) ο τόπος και ο χρόνος Διεξαγωγής, καθώς και ο χρόνος περάτωσής της.

3. Αν η Συμπληρωματική απόδειξη διεξάγεται εκτός του ακροατηρίου, με
την Απόφαση της προηγούμενης παραγράφου ορίζεται και ο εισηγητής -
δικαστής ενώπιον του οποίου, με την παρούσα γραμματέα, γίνεται η
Διεξαγωγή αυτή. Ως προς την εκτός του ακροατηρίου αυτοψία έχουν
εφαρμογή οι διατάξεις της παρ. 1 του άρθρου 158.

4. Η Απόφαση για τη Συμπληρωματική απόδειξη επιδίδεται στους
διαδίκους σύμφωνα με τα οριζόμενα στην παρ. 1 του άρθρου 195.

5. Υστερα από έγγραφη αίτηση διαδίκου ή και αυτεπαγγέλτως, το
δικαστήριο ή το οικείο τμήμα, ως συμβούλιο, μπορεί να μεταβάλει τον
τόπο Διεξαγωγής της συμπληρωματικής απόδειξης ή να παρατείνει το χρόνο
περάτωσής της. Η αίτηση του διαδίκου υποβάλλετια στον πρόεδρο του
δικαστηρίου ή του οικείου τμήματος. Η Απόφαση που εκδίδεται επιδίδεται
στους διαδίκους σύμφωνα με τα οριζόμενα στην προηγούμενη παράγραφο.

6. Αν η Διεξαγωγή της συμπληρωματικής απόδειξης γίνει στο ακροατήριο,
πράγμα που επιτρέπεται μόνον αν, κατά τη Συζήτηση, παρίστανται όλοι οι
διάδικοι και δεν αντιλέγουν, συντάσσεται πρακτικό, ενώ, σε κάθε άλλη
περίπτωση, συντάσσεται έκθεση. Το πρακτικό, όπως και η έκθεση,
επιδίδοντια στους διαδίκους σύμφωνα με τα οριζόμενα στην παρ. 4.



Αρθρο 153

Συζήτηση μετά τη Διεξαγωγή της απόδειξης

Μετά τη Διεξαγωγή της συμπληρωματικής απόδειξης, αν αυτή διενεργήθηκε
στο ακροατήριο, η Συζήτηση της υπόθεσης συνεχίζεται κατά την ίδια
δικάσιμο, εκτός αν το δικαστήριο κρίνει ότι συντρέχει λόγος που
επιβάλλει, για τη μετά την απόδειξη Συζήτηση, τον ορισμό νέας
δικασίμου, ενώ, αν αυτή διενεργήθηκε εκτός του ακροατηρίου, ορίζεται
νέα δικάσιμος για την περαιτέρω Συζήτηση της υπόθεσης. Η νέα αυτή
δικάσιμος για την περαιτέρω Συζήτηση της υπόθεσης. Η νέα αυτή δικάσιμος
ορίζεται είτε με την Απόφαση που διατάζει την απόδειξη είτε με πράξη
του προέδρου του συμβουλίου ή του δικαστή, που διευθύνει το δικαστήριο.
Στην τελευταία αυτή περίπτωση, ως προς τον ορισμό της νέας δικασίμου,
εφαρμόζονται αναλόγως όσα ορίζονται στο άρθρο 127.



Αρθρο 154

Συντηρητική απόδειξη

1. Ο πρόεδρος του συμβουλίου ή ο δικαστής, που διευθύνει το
δικαστήριο στο οποίο εκκρεμεί η υπόθεση, μπορεί, ύστερα από αίτηση
διαδίκου, να διατάξει και πριν από τη Συζήτηση απόδειξη, αν κρίνει ότι
υπάρχει κίνδυνος να χαθεί αποδεικτικό μέσο ή να καταστεί δυσχερής η
χρησιμοποίησή του ή να δυσχερανθεί η διαπίστωση υφιστάμενης πραγματικής
κατάστασης.

2. Η αίτηση κατατίθεται στη γραμματεία και πρέπει, εκτός από τα
στοιχεία του άρθρου 45, να αναφέρει το θέμα της απόδειξης, τα
Αποδεικτικά μέσα, καθώς και τους λόγους που δικαιολογούν τη Λήψη του
μέτρου. Ως προς τον ορισμό δικασίμου εφαρμόζονται αναλόγως όσα
ορίζονται στο άρθρο 127. Οι Λόγοι αρκεί να πιθανολογούνται, βάσει
στοιχείων που προσκομίζονται με την αίτηση.

3. Κατά τα λοιπά ισχύουν αναλόγως οι διατάξεις των άρθρων 152 και
153, με τις εξής αποκλίσεις :

α) Η Συζήτηση, καθώς και η Διεξαγωγή, ορίζονται σε σύντομο χρόνο,
ανάλογα με τον κίνδυνο.

β) Οι διάδικοι καλούνται δέκα (10) ημέρες πριν από τη Συζήτηση ή τη
Διεξαγωγή, εκτός αν συντρέχουν ειδικοί Λόγοι, οπότε η Προθεσμία αυτή
μπορεί να συντμηθεί. Οι σχετικές κλήσεις επιδίδονται από το διάδικο που
ζήτησε να διαταχθεί η Συντηρητική απόδειξη.

4. Σε περίπτωση Διεξαγωγής της συντηρητικής απόδειξης εκτός της έδρας
του δικαστηρίου, έχουν ανάλογη εφαρμογή οι διατάξεις του άρθρου 13.

5. Η Συντηρητική απόδειξη έχει την ίδια Αποδεικτική δύναμη με την
κανονική απόδειξη, ακόμη και αν ο σχετικός κίνδυνος δεν επήλθε. Η
κατανομή του βάρους της απόδειξης δεν επηρεάζεται από τη συντηρητική
απόδειξη.




Αρθρο 155

Αναζήτηση στοιχείων - Εντολή επανελέγχου

1. Το δικαστήριο, με απόφασή του, μπορεί να ζητά, από κάθε δημόσια,
δημοτική ή κοινοτική αρχή, καθώς και από κάθε νομικό ή φυσικό πρόσωπο,
πληροφορίες και στοιχεία χρήσιμα για τη διάγνωση της υπόθεσης. Ολοι
αυτοί έχουν την υποχρέωση να παρέχουν προς το δικαστήριο τις
πληροφορίες και τα στοιχεία που τους ζητούνται, μέσα στην τασσόμενη με
την Απόφαση Προθεσμία. Σε περίπτωση μη συμμόρφωσης, εφαρμόζονται
αναλόγως οι διατάξεις του άρθρου 42.

2. Το δικαστήριο, με απόφασή του, μπορεί επίσης, όποτε το κρίνει
αναγκαίο, να διατάζει τη διενέργεια επανελέγχου από μέρους της
Διοίκησης. Η σχετική έκθεση για τον επανέλεγχο πρέπει να κατατίθεται
στο δικαστήριο μέσα στην τασσόμενη με την Απόφαση Προθεσμία.

"3. Επίσης, το δικαστήριο με Απόφαση του, σε εξαιρετικές Περιπτώσεις, μπορεί
να ζητεί από τη Διοίκηση τη διενέργεια πολύπλοκων αριθμητικών υπολογισμών,
σύμφωνα με τα κριθέντα με την Απόφαση αυτή, ορίζοντας συγχρόνως ρητή δικάσιμο
για την περαιτέρω εκδίκαση της υπόθεσης. Η σχετική έκθεση της Διοίκησης
υποβάλλεται υποχρεωτικώς στο δικαστήριο είκοσι (20) τουλάχιστον ημέρες πριν
από τη νέα δικάσιμο."


4.(3) Οι κατά τις προηγούμενες παραγράφους αποφάσεις επιδίδονται στους
διαδίκους σύμφωνα με τα οριζόμενα στην παρ. 1 του άρθρου 195.

5. (4) Ως προς την παράταση της τασσόμενης με την Απόφαση, κατά τις
προηγούμενες παραγράφους, Προθεσμίας, εφαρμόζονται αναλόγως τα
οριζόμενα στην παρ. 5 του άρθρου 152.


*** Η άνω νέα παρ.3 προστέθηκε και η παρ.3 και 4 αναριθμήθηκαν σε 4,και 5 πρ
με το άρθρο 16 Ν.3659/2008,ΦΕΚ Α 77/7.5.2008.ΠΡΟΣΟΧΗ: Εναρξη ισχύος από
8/6/2008.



ΚΕΦΑΛΑΙΟ Δ`

ΑΥΤΟΨΙΑ

Αρθρο 156

Σκοπός

1. Το δικαστήριο διατάζει αυτοψία όταν κρίνει ότι πρέπει να
διαμορφώσει άμεση αντίληψη για το αντικείμενο της απόδειξης.

2. Εφόσον συντρέχει εξαιρετική ανάγκη, η διενέργεια της αυτοψίας
μπορεί να ανατεθεί και σε άλλο δικαστήριο, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο
άρθρο 13 περ. α`.



Αρθρο 157

Σύμπραξη κατά τη διενέργεια - Κυρώσεις

1. Καθένας που έχει σχέση με το αντικείμενο της αυτοψίας, είτε είναι
διάδικος είτε τρίτος, οφείλει να παρέχει στο δικαστήριο τη δυνατότητα
να το εξετάσει κατά τον τρόπο που αυτό κρίνει αναγκαίο και να
διαπιστώσει, χωρίς να προκληθεί βλάβη, το είδος, τις ιδιότητες ή το
περιεχόμενό του.

2. Ο κατά την παρ. 1 υπόχρεος και κάθε τρίτος που, με την απουσία
του, την απόκρυψη του πράγματος που αποτελεί το αντικείμενο της
αυτοψίας ή με οποιονδήποτε άλλο τρόπο, ματαιώνει ή παρεμποδίζει τη
διεγαγωγή της υπόκειται, εκτός άλλων κατά την κείμενη νομοθεσία
προβλεπόμενων κυρώσεων και στις κυρώσεις του άρθρου 42. Αν αυτός είναι
ο διάδικος, προς απόδειξη ισχυρισμού του οποίου έχει διαταχθεί η
αυτοψία, ο ισχυρισμός του, αν δεν αποδεικνύεται με άλλο αποδεικτικό
μέσο, απορρίπτεται ως αναπόδεικτος, ενώ αν είναι ο αντίδικός του, ο
ισχυρισμός αυτός θεωρείται ότι έχει αποδειχθεί.

3. Το δικαστήριο ή ο εισηγητής - δικαστής που διεξάγει την αυτοψία
μπορεί να απαλλάξει τα πρόσωπα της παρ. 1 από τις υποχρεώσεις τους, αν
συντρέχουν σοβαροί Λόγοι, τους οποίους τα πρόσωπα αυτά πρέπει να
επικαλεστούν εγγράφως και να αποδείξουν πριν από τη Διεξαγωγή. Αν
πρόκειται για Απόφαση του εισηγητή - δικαστή, το δικαστήριο μπορεί να
την ανατρέψει, διατάζοντας και πάλι την αυτοψία.



Αρθρο 158

Διεξαγωγή

1. Κατ` απόκλιση από τα οριζόμενα στην παρ. 3 του άρθρου 152, η
Διεξαγωγή της αυτοψίας εκτός ακροατηρίου μπορεί να διενεργηθεί και από
ολόκληρο το δικαστήριο.

2. Η κατά την παρ. 4 του άρθρου 152 επίδοση γίνεται και προς τον
τρίτο κάτοχο του πράγματος, το οποίο αποτελεί το αντικείμενο της
αυτοψίας.

3. Κατά τη Διεξαγωγή της αυτοψίας, αν κριθεί σκόπιμο, μπορούν να
ληφθούν φωτογραφίες ή άλλες απεικονίσεις, καθώς και να συνταχθούν
σχεδιαγράμματα.



ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ε`

ΠΡΑΓΜΑΤΟΓΝΩΜΟΣΥΝΗ

Αρθρο 159

Σκοπός - Απόφαση - Διορισμός πραγματογνώμονα

1. Το δικαστήριο, αν κρίνει ότι ανακύπτουν ζητήματα για τη διάγνωση
των οποίων απαιτούνται ειδικές γνώσεις επιστήμης ή τέχνης, διατάζει
πραγματογνωμοσύνη και διορίζει, για τη Διεξαγωγή της, έναν ή
περισσότερους πραγματογνώμονες.

"Το δικαστήριο διατάσσει υποχρεωτικώς πραγματογνωμοσύνη σε υποθέσεις
επιστροφής φόρων που έχουν επιρριφθεί στην κατανάλωση."

*** Το τελευταίο εδάφιο προστέθηκε με την παρ.2
άρθρ.19 Ν.2873/2000,ΦΕΚ Α 285/28.12.2000.

2. Οι πραγματογνώμονες διορίζονται από τον κατάλογο πραγματογνώμων
που, σύμφωνα με το άρθρο 371 του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας, τηρείται
στο πολιτικό δικαστήριο της έδρας του διοικητικού δικαστηρίου. Αν δεν
υπάρχει κατάλογος ή δεν περιλαμβάνονται σε αυτόν πρόσωπα με ειδικές για
το συγκεκριμένο αντικείμενο της πραγματογνωμοσύνης γνώσεις, το
δικαστήριο διορίζει άλλα, κατάλληλα κατά την κρίση του, πρόσωπα, που
έχουν τα, κατά τα άρθρα 372 και επόμενα του Κώδικα Πολιτικής
Δικονομίας, προσόντα εγγραφής στον κατά την προηγούμενη περίοδο
κατάλογο πραγματογνωμόνων.

3. Στην Απόφαση διορισμού, εκτός από τα στοιχεία της παρ. 2 του
άρθρου 152, αναφέρονται το ονοματεπώνυμο, η διεύθυνση κατοικίας ή
επαγγέλματος και η ιδιότητα των διοριζομένων ως πραγματογνωμόνων. Στην
ίδια Απόφαση, μπορεί να περιέχονται οδηγίες ή κατευθύνσεις που
κρίνονται από το δικαστήριο απαραίτητες για τη Διεξαγωγή της
πραγματογνωμοσύνης.

4. Η κατά την παρ. 4 του άρθρου 152 επίδοση της Απόφασης γίνεται και
προς τους πραγματογνώμονες.



Αρθρο 160

Αποκλεισμός, εξαίρεση, απαλλαγή και
αντικατάσταση πραγματογνώμονα

1. Οι Λόγοι οι οποίοι ισχύουν για τον αποκλεισμό και την εξαίρεση των
δικαστών ισχύουν αναλόγως και για τους πραγματογνώμονες.

2. Οι πραγματογνώμονες μπορούν να ζητήσουν την απαλλαγή τους για τους
ίδιους λόγους, καθώς και για κάθε σπουδαίο λόγο που τους παρεμποδίζει
να διενεργήσουν την πραγματογνωμοσύνη. Αν ο πραγματογνώμονας είναι
υπάλληλος φορέα που ανήκει στο δημόσιο τομέα, την απαλλαγή μπορεί να
ζητήσει και η προϊστάμενή του αρχή.

3. Οι κατά τις παρ. 1 και 2 Λόγοι πρέπει να προβληφθούν πριν από την
ορκοδοσία.

4. Η βασιμότητα των λόγων κρίνεται, σε πρώτο και τελευταίο βαθμό, από
το δικαστήριο ή το οικείο τμήμα ως συμβούλιο. Η σχετική αίτηση
υποβάλλεται στον πρόεδρο του δικαστηρίου ή του οικείου τμήματος, η δε
Απόφαση επιδίδεται στους ενδιαφερομένους σύμφωνα με τα οριζόμενα στην
παρ. 1 του άρθρου 195. Αν οι Λόγοι κριθούν βάσιμοι, ορίζεται συγχρόνως
ο αντικαταστάτης.

5. Το κατά την προηγούμενη παράγραφο δικαστήριο μπορεί, ύστερα από
αίτηση διαδίκου ή και αυτεπαγγέλτως, να αντικαταστήσει τον
πραγματογνώμονα αν κάποιος από τους λόγους της παρ. 1 ανακύψει μετά την
ορκοδοσία, καθώς και για αδυναμία ή αμέλεια κατά την εκτέλεση των
καθηκόντων του.



Αρθρο 161

Καθήκοντα πραγματογνώμονα

1. Οι πραγματογνώμονες γνωμοδοτούν για τα θέματα που τους τίθενται
από το δικαστήριο.

2. Η άσκηση των καθηκόντων του πραγματογνώμονα είναι υποχρεωτική.

3. Οι πραγματογνώμονες οφείλουν, πέρα από τα κύρια καθήκοντά τους,
όταν καλούνται από το δικαστήριο, να παρευρίσκονται κατά τη διενέργεια
άλλων διαδικαστικών πράξεων, καθώς και κατά τη μετά την απόδειξη
Συζήτηση της υπόθεσης, για την παροχή επεξηγήσεων ή πληροφοριών.



Αρθρο 162

Ορκοδοσία πραγματογνώμονα

Οι πραγματογνώμονες ορκίζονται, ενώπιον του δικαστηρίου που τους
διόρισε ή του εισηγητή - δικαστή, ότι θα εκτελέσουν τα καθήκοντά τους
με ευσυνειδησία, αντικειμενικότητα και εχεμύθεια. Κατά τα λοιπά,
τηρείται ο Τύπος του όρκου των μαρτύρων.



Αρθρο 163

Διεξαγωγή

1. Για τη Διεξαγωγή της πραγματογνωμοσύνης, αν οι πραγματογνώμονες
είναι περισσότεροι από ένας, συνέρχονται ύστερα από πρόσκληση
οποιουδήποτε από αυτούς. Αλλιώς, συγκαλούνται από το δικαστήριο ή από
τον εισηγητή - δικαστή.

2. Οι πραγματογνώμονες μπορούν :

α) να λαμβάνουν γνώση των στοιχείων της δικογραφίας και να λαμβάνουν
απλά αντίγραφα των έγγραφων στοιχείων της τα οποία θεωρούν απαραίτητα
για τη Διεξαγωγή της πραγματογνωμοσύνης και

β) να ζητούν πληροφορίες από τους διαδίκους ή από τους φορείς που
ανήκουν στο δημόσιο τομέα, να λαμβάνουν φωτογραφίες, απεικονίσεις ή
εικόνες, να συντάσσουν σχεδιαγράμματα και να προβαίνουν σε κάθε
αναγκαία ενέργεια.

3. Το δικαστήριο και ο εισηγητής - δικαστής, κατά τη διάρκεια της
πραγματογνωμοσύνης, μπορούν να δίνουν οδηγίες σχετικές με τη Διεξαγωγή
της.

4. Οι διάδικοι μπορούν να υποβάλλουν προς τους πραγματογνώμονες
Υπομνήματα με τις απόψεις τους για το αντικείμενο της
πραγματογνωμοσύνης, καθώς και κάθε άλλο συναφές με αυτό στοιχείο και να
παρευρίσκονται κατά την εξέταση ή τη θεώρηση του αντικειμένου της.



Αρθρο 164

Εκθεση

1. Για τη Διεξαγωγή και το συμπέρασμα της πραγματογνωμοσύνης, οι
πραγματογνώμονες συντάσσουν έκθεση, στην οποία αναφέρονται οι ενέργειες
που έγιναν και η αιτιολογημένη γνώμη τους.

2. Η έκθεση υπογράφεται από όλους τους πραγματογνώμονες και
κατατίθεται στη γραμματεία του δικαστηρίου. Για την κατάθεση
συντάσσεται σχετική πράξη.

3. Αν η πραγματογνωμοσύνη διεξάγεται στο ακροατήριο, το δικαστήριο
μπορεί να αρκεστεί σε προφορική έκθεση, η οποία καταχωρείται στα
Πρακτικά.



Αρθρο 165

Δαπάνες-Αμοιβή πραγματογνώμονα

1. Οι δαπάνες της πραγματογνωμοσύνης και η αμοιβή των
πραγματογνωμόνων, η οποία για όλους από κοινού δεν μπορεί να υπερβαίνει
την, κατά τις κείμενες ειδικές διατάξεις, αμοιβή του ενός προσαυξημένη
κατά 50%, καθορίζονται από το δικαστήριο που διέταξε κατά 50%,
καθορίζονται από το δικαστήριο που διέταξε την πραγματογνωμοσύνη, με
την οριστική του Απόφαση. Ως προς τον καταλογισμό τους εφαρμόζονται οι
διατάξεις του άρθρου 275.

2. Αν για τη διενέργεια της πραγματογνωμοσύνης απαιτούνται σημαντικές
δαπάνες, το οικείο τμήμα του δικαστηρίου ως συμβούλιο, ύστερα από
αίτηση του πραγματογνώμονα, που υποβάλλεται στον πρόεδρο του τμήματος
και η οποία περιέχει λεπτομερώς τις απαιτούμενες δαπάνες, μπορεί, με
απόφασή του μη υποκείμενη σε ένδικα μέσα, να προβεί στην προσωρινή
εκκαθάριση και να διατάξει την ολική ή μερική προκαταβολή των δαπανών
αυτών. Με την προκαταβολή των παραπάνω δαπανών επιβαρύνεται το Δημόσιο.
Οι προκαταβαλλόμενες δαπάνες συμψηφίζονται κατά την, σύμφωνα με τα
οριζόμενα στην επόμενη παράγραφο, οριστική εκκαθάριση και καταλογισμό
των δαπανών στους διαδίκους.

3. Οι ειδικές διατάξεις των παρ. 1 και 2 του άρθρου 22 του ν.δ.
3693/1957, όπως εκάστοτε ισχύουν, εφαρμόζονται και ως προς την αμοιβή
των πραγματογνωμόνων.



Αρθρο 166

Κυρώσεις σε βάρος πραγματογνώμονα

Πραγματογνώμονας, που δεν εκτελεί τα κατά τις προηγούμενες διατάξεις
καθήκοντά του, υπόκειται στις κυρώσεις του άρθρου 42 και δεν έχει
δικαίωμα για αμοιβή ή αποζημίωση, ενώ δεν αποκλείεται και κάθε άλλη
ευθύνη του, κατά την κείμενη νομοθεσία.



Αρθρο 167

Τεχνικοί Σύμβουλοι

1. Αν το δικαστήριο αποφασίσει το διορισμό πραγματογνώμονα, κάθε
διάδικος μπορεί να ορίσει, με δαπάνη του, έναν τεχνικό σύμβουλο, ο
οποίος πρέπει να είναι πρόσωπο που έχει την ικανότητα να διοριστεί
πραγματογνώμονας.

2. Ο ορισμός γίνεται με έγγραφη δήλωση του διαδίκου, η οποία
κατατίθεται στη γραμματεία ή και προφορικώς στο δικαστήριο ή στον
εισηγητή-δικαστή ενώπιον των οποίων διενεργείται η πραγματογνωμοσύνη.
Για τον ορισμό, αναλόγως με την περίπτωση, συντάσσεται έκθεση ή
πρακτικό, αντίστοιχα.

3. Οι Τεχνικοί Σύμβουλοι βοηθούν τους διαδίκους με τις τεχνικές
γνώσεις τους, μπορούν δε να παρευρίσκονται σε όλες τις διαδικαστικές
πράξεις στις οποίες είναι δυνατόν να παρευρίσκονται και οι
πραγματογνώμονες, να λαμβάνουν γνώση της δικογραφίας και να λαμβάνουν
απλά αντίγραφα των αναγκαίων για την επιτέλεση του έργου τους εγγράφων.

4. Οι Τεχνικοί Σύμβουλοι μπορούν να υποβάλλουν εγγράφως ή να
διατυπώσουν προφορικώς στο ακροατήριο, τις παρατηρήσεις τους για την
έκθεση πραγματογνωμοσύνης, καθώς και να απευθύνουν ερωτήσεις στους
πραγματογνώμονες κατά την ακροαματική Διαδικασία.



Αρθρο 168

Απλές γνωμοδοτήσεις

Γνωμοδοτήσεις προσώπων τα οποία έχουν ειδικές γνώσεις επιστήμης ή
τέχνης, για ζητήματα που αφορούν εκκρεμή δίκη, τα οποία δεν αποτέλεσαν
αντικείμενο πραγματογνωμοσύνης, λαμβάνονται υπόψη από το δικαστήριο
εφόσον ειδική διάταξη νόμου δεν ορίζει διαφορετικά.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΣΤ`

ΕΓΓΡΑΦΑ

Αρθρο 169

Δημόσια και ιδιωτικά

1. Δημόσια είναι τα έγγραφα τα οποία έχουν συνταχθεί από δημόσιο
όργανο.

2. Ιδιωτικά είναι όλα τα έγγραφα τα οποία δεν είναι δημόσια. Τα
ιδιωτικά έγγραφα πρέπει πάντως να φέρουν την υπογραφή του συντάκτη ή,
αν δηλώνεται αδυναμία υπογραφής, άλλο σημείο το οποίο τίθεται από το
συντάκτη. Στην τελευταία αυτήν περίπτωση, το έγγραφο πρέπει να
επικυρώνεται από συμβολαιογράφο ή άλλη δημόσια αρχή, οι οποίοι και
βεβαιώνουν συγχρόνως ότι ο εκδότης δήλωσε αδυναμία υπογραφής.

3. Θεωρούνται επίσης έγγραφα, κατά τις διακρίσεις των προηγούμενων
παραγράφων :

α) τα βιβλία των οποίων την τήρηση επιβάλλουν οι κείμενες διατάξεις
και

β) οι φωτογραφικές ή κινηματογραφικές αναπαραστάσεις και κάθε άλλη
απεικόνιση, καθώς και οι φωνοληψίες.



Αρθρο 170

Τύπος

Τα δημόσια και τα ιδιωτικά έγγραφα, τα οποία προσάγονται στο
δικαστήριο, πρέπει να έχουν συνταχθεί κατά τους νόμιμους τύπους σύμφωνα
με τις γενικές διατάξεις, ή, αν ο νόμος που διέπει τη σχέση απαιτεί
ειδικό τύπο, κατά τον τύπο αυτόν.



Αρθρο 171

Αποδεικτική δύναμη

1. Τα δημόσια έγγραφα που έχουν συνταχθεί από το αρμόδιο όργανο και
κατά τους νόμιμους τύπους αποτελούν πλήρη απόδειξη για όσα βεβαιώνεται
σε αυτά, είτε ότι ενήργησε ο συντάκτης τους είτε ότι έγιναν ενώπιόν
του, ως προς τα οποία είναι δυνατή η ανταπόδειξη μόνο εφόσον τα έγγραφα
αυτά προσβληθούν ως πλαστά.

2. Η χρονολογία των ιδιωτικών εγγράφων καθίσταται βέβαιη για τους
τρίτους μόνον όταν αυτά θεωρηθούν από συμβολαιογράφο ή από άλλον
αρμόδιο κατά το νόμο δημόσιο υπάλληλο. Αλλιώς, ως βέβαιη χρονολογία
τους θεωρείται εκείνη του θανάτου ενός από αυτούς που τα έχουν
υπογράψει ή η χρονολογία του δημόσιου εγγράφου στο οποίο τυχόν
μνημονεύεται κατά τα ουσιώδη μέρη το περιεχόμενό τους ή εκείνη της
επέλευσης γεγονότος που καθιστά κατ` ανάλογο τρόπο αναμφισβήτητη τη
χρονολογία τους.

3. Κατά τα λοιπά το περιεχόμενο των δημόσιων εγγράφων, καθώς και όλο
το περιεχόμενο των ιδιωτικών, εκτιμάται σύμφωνα με τα οριζόμενα στο
άρθρο 148.

4. Οι εκθέσεις ελέγχου που συντάσσονται από φορολογικά όργανα έχουν,
εκτός από τις αναφερόμενες σε αυτές πληροφορίες ή ομολογίες του
ελεγχομένου, την κατά την παρ. 1 Αποδεικτική δύναμη.

5. Τα ιδιωτικά έγγραφα δεν αποδεικνύουν υπέρ εκείνου που τα συνέταξε,
εκτός αν προσκομίζονται από τον αντίδικό του ή αν πρόκειται για τα
βιβλία που αναφέρονται στην παρ. 3 του άρθρου 169.

6. Οι διατάξεις των προηγούμενων παραγράφων εφαρμόζονται μόνο εφόσον
ο νόμος που διέπει τη σχέση δεν ορίζει διαφορετικά.



Αρθρο 172

Ξενόγλωσσα

Ολα τα έγγραφα που έχουν συνταχθεί σε ξένη γλώσσα υποβάλλονται μαζί
με μετάφραση, η οποία πρέπει να είναι επικυρωμένη από το Υπουργείο
Εξωτερικών ή την πρεσβεία ή το προξενείο της ξένης χώρας στην Ελλάδα ή
από αρμόδιο κατά το νόμο όργανο. Το δικαστήριο μπορεί, σε κάθε
περίπτωση, να διατάξει μετάφραση από ειδικό μεταφραστή.



Αρθρο 173

Αντίγραφο

1. Το Αντίγραφο του εγγράφου έχει την Αποδεικτική δύναμη του
πρωτοτύπου, αν η ακρίβειά του βεβαιώνεται από αρμόδιο προς τούτο
υπάλληλο. Το δικαστήριο μπορεί, πάντως, να ζητήσει την προσαγωγή του
πρωτοτύπου.

2. Το μη κυρωμένο κατά την προηγούμενη παράγραφο Αντίγραφο εγγράφου
δεν λαμβάνεται υπόψη, εκτός αν το δικαστήριο, από άλλα στοιχεία,
πείθεται για την ακρίβειά του.



Αρθρο 174

Επίδειξη

1. Το δικαστήριο μπορεί, ύστερα από αίτηση διαδίκου ή και
αυτεπαγγέλτως, να διατάξει την Επίδειξη εγγράφου που βρίσκεται στην
κατοχή διαδίκου, τρίτου ή οποιασδήποτε αρχής.

2. Αν για οποιονδήποτε σπουδαίο λόγο, η Επίδειξη εγγράφου δεν μπορεί
να γίνει στο ακροατήριο, το δικαστήριο μπορεί να διατάξει την επιτόπια
επίδειξή του στον εισηγητή - δικαστή, ο οποίος συντάσσει γι` αυτήν
έκθεση, στην οποία περιλαμβάνει το περιεχόμενο του εγγράφου ή
επισυνάπτει αντίγραφό του.

3. Η κατά την παρ. 1 Επίδειξη δεν είναι υποχρεωτική :

α) στην περίπτωση δημόσιου εγγράφου, αν, κατά βεβαίωση της αρχής που
κατέχει το έγγραφο, τούτο αφορά απόρρητα του Κράτους σχετικά με την
ασφάλεια και τις διεθνείς σχέσεις του ή άλλο κρατικό απόρρητο, ενώ

β) στην περίπτωση ιδιωτικού εγγράφου, αν ο κάτοχός του απαλλάσσεται,
σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 2 του άρθρου 183, από την υποχρέωση
να εξεταστεί για το θέμα που αποτελεί αντικείμενο του εγγράφου ως
μάρτυρας ή αν δικαιούται, σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις, να αρνηθεί
την επίδειξή του.

4. Σε περίπτωση άρνησης ή παρακώλυσης Επίδειξης εγγράφου εφαρμόζονται
αναλόγως οι διατάξεις του άρθρου 42. Αν ο αρνούμενος ή παρακωλύων την
Επίδειξη είναι ο διάδικος προς απόδειξη ισχυρισμού του οποίου έχει αυτή
διαταχθεί, ο ισχυρισμός του, αν δεν αποδεικνύεται με άλλο αποδεικτικό
μέσο, απορρίπτεται ως αναπόδεικτος, ενώ, αν είναι ο αντίδικός του, ο
ισχυρισμός αυτός θεωρείται ότι έχει αποδειχθεί.


Αρθρο 175

Απώλεια - Γνησιότητα

1. Αν έγγραφο χαθεί ή η ανάγνωσή του καταστεί αδύνατη, η ύπαρξη και
το περιεχόμενό του μπορούν να αποδειχθούν με κάθε νόμιμο αποδεικτικό
μέσο.

2. Αν αμφισβητείται η γνησιότητα της υπογραφής και γενικά το
περιεχόμενο ιδιωτικού εγγράφου, το δικαστήριο αποφαίνεται
παρεμπιπτόντως εκ των ενόντων, με βάση πληροφορίες και εξηγήσεις που
μπορεί να ζητήσει από τον φερόμενο ως συντάκτη του εγγράφου. Μπορεί
επίσης, αν το κρίνει αναγκαίο, να διατάξει την απόδειξη της γνησιότητας
του εγγράφου με κάθε νόμιμο αποδεικτικό μέσο.

3. Αν πρόκειται για ξένο δημόσιο έγγραφο, το δικαστήριο μπορεί να το
θεωρήσει γνήσιο και χωρίς απόδειξη, με βάση τις συντρέχουσες
περιστάσεις. Προς το σκοπό αυτόν, είναι δυνατόν να αρκεστεί στην
επικύρωσή του από το Υπουργείο Εξωτερικών ή από ελληνική πρεσβεία ή
προξενείο.



Αρθρο 176

Προσβολή για πλαστότητα

1. Οποιος προσβάλλει έγγραφο ως πλαστό οφείλει, συγχρόνως, να
προσάγει και να επικαλείται τα στοιχεία στα οποία στηρίζει τον
ισχυρισμό του.

2. Για την πλαστότητα αποφαίνεται παρεμπιπτόντως το δικαστήριο. Αν το
έγγραφο είναι ουσιώδες για τη διάγνωση της υπόθεσης και κατονομάζεται ο
πλαστογράφος, εφόσον δε δεν πρόκειται για περίπτωση όπου για
οποιονδήποτε νόμιμο λόγο αποκλείεται η ποινική δίωξη, μπορεί να
ανασταλεί η πρόοδος της δίκης ως το τέλος της ποινικής, εκτός αν από
την αναστολή κινδυνεύουν αμέσως τα συμφέροντα διαδίκου.

3. Η Απόφαση για την αναστολή, όπως και εκείνη που δέχεται την
πλαστότητα, διαβιβάζεται στον αρμόδιο εισαγγελέα, με έγγραφο του
προέδρου του συμβουλίου ή του δικαστή, που διευθύνει το δικαστήριο.



ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ζ`

ΟΜΟΛΟΓΙΑ

Αρθρο 177

1. Η Ομολογία, από τον ιδιώτη διάδικο, επιβλαβών γι` αυτόν
πραγματικών γεγονότων μπορεί να γίνει, η μεν δικαστική, εγγράφως ή
προφορικώς, ενώπιον του δικαστηρίου ή του εισηγητή - δικαστή, η δε
εξώδικη κατά οποιονδήποτε άλλο τρόπο. Στην περίπτωση της, κατά την
προηγούμενη περίοδο, προφορικής Ομολογίας ενώπιον δικαστηρίου ή του
εισηγητή - δικαστή, η σχετική δήλωση καταχωρείται στα Πρακτικά ή στην
έκθεση, αντιστοίχως.

2. Η Ομολογία, δικαστική ή εξώδικη, μπορεί να ανακληθεί για ουσιώδη
πλάνη ως προς τα πράγματα, έως το πέρας της τελευταίας Συζήτησης.



ΚΕΦΑΛΑΙΟ Η`

ΕΞΗΓΗΣΕΙΣ ΤΩΝ ΔΙΑΔΙΚΩΝ

Αρθρο 178

Το δικαστήριο, αν δεν καταστεί δυνατόν να διαμορφώσει πλήρη δικανική
πεποίθηση με τα άλλα Αποδεικτικά μέσα, μπορεί, ύστερα από αίτηση
διαδίκου ή και αυτεπαγγέλτως, να ζητήσει, με προδικαστική Απόφαση, την
παροχή ανωμοτί εξηγήσεων ή πληροφοριών από τους ίδιους τους διαδίκους,
τους νόμιμους αντιπροσώπους, τους εκπροσώπους ή τους δικαστικούς τους
πληρεξούσιους. Κατά τα λοιπά εφαρμόζονται αναλόγως οι διατάξεις των
άρθρων 179 έως και 184, πλην της παρ. 2 περ. γ` του άρθρου 180 και της
παρ. 2 του άρθρου 184.



ΚΕΦΑΛΑΙΟ Θ`

ΜΑΡΤΥΡΕΣ

Αρθρο 179

Εξέταση ενώπιον του δικαστηρίου ή
του εισηγητή - δικαστή
Απόφαση

1. "Το δικαστήριο μπορεί, ύστερα από πρόταση διαδίκου ή και αυτεπαγγέλτως,
να διατάζει την εξέταση μαρτύρων είτε ενώπιον του είτε ενώπιον του εισηγητή -
δικαστή."
Είναι δυνατόν να αποφασιστεί η εξέταση μάρτυρα ακόμη και
αν αυτός έχει εξεταστεί σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 185.

*** Το πρώτο εδάφιο της παρ.1 αντικαταστάθηκε ως άνω με το άρθρο 31
Ν.3900/2010,ΦΕΚ Α 213/17.12.2010.`Εναρξη ισχύος από 1.1.2011.

2. Η Απόφαση, εκτός από τα στοιχεία που προβλέπονται στις παρ. 2 και
3 του άρθρου 152, πρέπει να αναφέρει και το ονοματεπώνυμο, το
επάγγελμα, καθώς και τη διεύθυνση της κατοικίας του μάρτυρα.



Αρθρο 180

Πρόταση του διαδίκου

1. Η Πρόταση του διαδίκου για την εξέταση μάρτυρα γίνεται με το
αρχικό ή το δικόγραφο των πρόσθετων λόγων, ή με ειδική αίτηση που
κατατίθεται στη γραμματεία τουλάχιστον πέντε (5) ημέρες πριν από την
πρώτη Συζήτηση.

2. Στην πρόταση πρέπει :

α) να αναφέρονται το ονοματεπώνυμο, το επάγγελμα και η διεύθυνση της
κατοικίας του μάρτυρα,

β) να προσδιορίζεται το θέμα για το οποίο θα γίνει η εξέταση και

γ) να βεβαιώνεται ότι δεν συντρέχει περίπτωση αποκλεισμού ή απαλλαγής
του μάρτυρα, κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 183.

3. Η πρόταση μπορεί να γίνει και προφορικώς, κατά τη Συζήτηση της
υπόθεσης στο ακροατήριο, εφόσον κατ` αυτήν παρίστανται όλοι οι διάδικοι
και δεν αντιλέγουν.



Αρθρο 181

Κλήση

1. Οι Μάρτυρες καλούνται με πράξη του προέδρου του δικαστηρίου ή του
οικείου τμήματος ή του εισηγητή - δικαστή, κατά περίπτωση, η οποία
πρέπει να περιέχει τα κατά την παρ. 2 του άρθρου 179 στοιχεία.

2. Η πράξη επιδίδεται στους Μάρτυρες και στους διαδίκους σύμφωνα με
τα οριζόμενα στο άρθρο 195.

3. Σε εξαιρετικές Περιπτώσεις, οι οποίες ανάγονται στην ιδιότητα ή
στην κατάσταση του μάρτυρα, επιτρέπεται η εξέταση να γίνει, από τον
εισηγητή - δικαστή, στην κατοικία ή στον τόπο της διαμονής του μάρτυρα.
Για την εξέταση αυτήν καλούνται οι διάδικοι με ειδική πράξη του
εισηγητή - δικαστή, η οποία επιδίδεται σε αυτούς σύμφωνα με τα
οριζόμενα στην παρ. 2.



Αρθρο 182

Υποχρέωση μαρτυρίας - Κυρώσεις

1. Με την επιφύλαξη όσων ορίζονται στις διατάξεις του επόμενου
άρθρου, η μαρτυρία ενώπιον του δικαστηρίου ή του εισηγητή - δικαστή
είναι υποχρεωτική.

2. Αν ο μάρτυρας που έχει κληθεί νομίμως δεν εμφανιστεί
αδικαιολογήτως ή αρνείται να ορκιστεί ή να καταθέσει, υπόκειται στις
κυρώσεις του άρθρου 42.



Αρθρο 183

Αποκλεισμός - Απαλλαγή

1. Αποκλείεται να εξεταστούν ως Μάρτυρες :

α) Οσοι, όταν συνέβη το προς απόδειξη πραγματικό γεγονός, δεν είχαν
το λογικό ή το αισθητήριο για να το αντιληφθούν.

β) Οσοι κατέχουν αξίωμα ή ασκούν λειτούργημα ή επάγγελμα, για όσα
θέματα τους έχουν εμπιστευτεί λόγως της ιδιότητάς τους αυτής, εφόσον η
φύση των θεμάτων τούτων, σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις, επιβάλλει
την εχεμύθεια. Ο αποκλεισμός αυτός μπορεί να αρθεί αν το επιτρέψουν,
τόσο εκείνος που τους εμπιστεύτηκε το σχετικό θέμα, όσο και αυτός τον
οποίο αφορά το αντίστοιχο απόρρητο. Η άρση αυτή του αποκλεισμού δεν
ισχύει αν πρόκειται για κληρικούς, ως προς τα θέματα που τους έχουν
εμπιστευτεί κατά την εξομολόγηση. Αν πρόκειται για υπαλλήλους του
Δημοσίου ή άλλου νομικού προσώπου δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου, ο
αποκλεισμός μπορεί να αρθεί μόνο ύστερα από σχετική έγγραφη άδεια του
οικείου Υπουργού ή του αρμόδιου οργάνου του νομικού προσώπου.

γ) Οι συγγενείς του ιδιώτη διαδίκου εξ αίματος ή εξ αγχιστείας έως
και τον τρίτο βαθμό, κατευθείαν ή εκ πλαγίου, οι σύζυγοι και αν ακόμη
έπαυσε να υφίσταται ο γάμος, καθώς και οι μνηστευμένοι.

δ) Πρόσωπα που είναι δυνατόν να έχουν οποιοδήποτε συμφέρον από την
έκβαση της δίκης.

2. Απαλλάσσονται από την υποχρέωση και έχουν το δικαίωμα να αρνηθούν
να εξεταστούν ως Μάρτυρες :

α) Τα πρόσωπα που αναφέρονται στην περ. β` της προηγούμενης
παραγράφου, για όσα θέματα περιήλθαν σε γνώση τους κατά την άσκηση του
αξιώματος ή του λειτουργήματος ή του επαγγέλματός τους ή συνιστούν
επαγγελματικό ή καλλιτεχνικό τους απόρρητο.

β) Οσοι καλούνται να καταθέσουν για ζητήματα τα οποία είναι δυνατόν
να προκαλέσουν την ποινική δίωξη ή θίγουν την τιμή των ίδιων, των
συζύγων τους ή συγγενών τους εξ αίματος έως το δεύτερο βαθμό.

3. Πριν από την εξέταση του μάρτυρα, ελέγχεται αν συντρέχει λόγος
αποκλεισμού του. Τη συνδρομή λόγου απαλλαγής του οφείλει να επικαλεστεί
ο ίδιος ο μάρτυρας.

4. Αν συντρέχει λόγος αποκλεισμού ή απαλλαγής του μάρτυρα, ο
εισηγητής - δικαστής, ο ειρηνοδίκης ή ο συμβολαιογράφος δεν προχωρεί
στην εξέτασή του. Το δικαστήριο, αν κρίνει αντιθέτως, διατάζει την
εξέταση του μάρτυρα κατά την ενώπιόν του Διαδικασία.

5. Αν διαπιστωθούν οι Λόγοι αποκλεισμού ή γίνει επίκληση των λόγων
απαλλαγής, κατά τη Διεξαγωγή έχουν ανάλογη εφαρμογή οι διατάξεις των
προηγούμενων παραγράφων.

6. Κάθε διάδικος μπορεί να ζητήσει την εξαίρεση του μάρτυρα αν στο
πρόσωπό του συντρέχει λόγος αποκλεισμού κατά τα οριζόμενα στην παρ. 1.
Στην περίπτωση αυτήν, οφείλει να αποδείξει, ενώπιον του δικαστηρίου ή
του εισηγητή - δικαστή, τη συνδρομή του λόγους τούτου.

7. Οσοι δεν έχουν συμπληρώσει το 14ο έτος της ηλικίας τους ή έχουν
στερηθεί τα πολιτικά τους δικαιώματα λόγω ποινικής καταδίκης,
εξετάζονται, αν η μαρτυρία τους κριθεί αναγκαία, χωρίς να δώσουν όρκο.



Αρθρο 184

Διεξαγωγή εξέτασης

1. Οι Μάρτυρες καταθέτουν για πραγματικά γεγονότα που αντιλήφθηκαν με
τις δικές τους αισθήσεις ή που γνωρίζουν από διηγήσεις άλλων. Στην
τελευταία περίπτωση, οφείλουν να δηλώνουν το πρόσωπο από το οποίο
πληροφορήθηκαν όσα καταθέτουν.

2. Πριν από την εξέταση, ο μάρτυρας οφείλει να ορκιστεί, σύμφωνα με
τα οριζόμενα στο άρθρο 408 του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας, όπως
εκάστοτε ισχύει.

3. Κάθε μάρτυρας εξετάζεται προφορικά και χωριστά από τους άλλους.

4. Το δικαστήριο μπορεί να αποβάλει το μάρτυρα, πριν από την εξέταση
ή κατά τη διάρκειά της, αν κρίνει ότι η διανοητική του κατάσταση
αποκλείει την ικανότητά του για μαρτυρία, ενώ ο εισηγητής - δικαστής, ο
ειρηνοδίκης ή ο συμβουλαιογράφος, προβαίνει στην εξέτασή του,
εκθέτοντας συγχρόνως τις σχετικές με τη διανοητική αυτή κατάσταση
παρατηρήσεις του.

5. Οι διάδικοι μπορούν να υποβάλλουν ερωτήσεις στο μάρτυρα ύστερα από
άδεια αυτού που διεξάγει την εξέταση.

6. Εξέταση μάρτυρα σε αντιπαράσταση με άλλο μάρτυρα ή διάδικο
επιτρέπεται να γίνει μόνο ενώπιον του δικαστηρίου ή του εισηγητή -
δικαστή.

7. Οσα έγιναν κατά τη Διεξαγωγή, καθώς και η κατάθεση του μάρτυρα,
καταχωρούντια στο πρακτικό ή την έκθεση, κατά περίπτωση.



Αρθρο 185

Κατάθεση κατά την Προδικασία

1. Οι μαρτυρικές καταθέσεις τις οποίες προσάγουν οι διάδικοι
προαποδεικτικώς λαμβάνονται ενόρκως, σύμφωνα με τα οριζόμενα στις παρ.
1 και 2 του άρθρου 184, ενώπιον του ειρηνοδίκη ή συμβολαιογράφου της
έδρας του δικαστηρίου ή της κατοικίας του μάρτυρα.

2. Ο διάδικος που επιδιώκει τη Λήψη μαρτυρικής κατάθεσης κατά τα
οριζόμενα στην προηγούμενη παράγραφο επιδίδει, δέκα (10) τουλάχιστον
ημέρες από την κατάθεση, στους λοιπούς διαδίκους, Κλήση, η οποία
αναφέρει το ένδικο βοήθημα ή μέσο που αφορά η κατάθεση, τόπο, ημέρα και
ώρα Διεξαγωγής της, το ονοματεπώνυμο, το επάγγελμα και τη διεύθυνση της
κατοικίας του μάρτυρα, καθώς και το θέμα της κατάθεσης.

3. Κατά την κατάθεση του μάρτυρα παρίστανται, εφόσον το επιθυμούν, οι
διάδικοι και μπορούν να απευθύνουν ερωτήσεις προς αυτόν.




ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ι`

ΔΙΚΑΣΤΙΚΑ ΤΕΚΜΗΡΙΑ

Αρθρο 186

Το δικαστήριο μπορεί να συνάγει συμπεράσματα για πραγματικά γεγονότα,
από άλλα πραγματικά γεγονότα που έχουν ήδη αποδειχθεί.




ΔΕΚΑΤΟ ΠΕΜΠΤΟ ΤΜΗΜΑ

ΑΠΟΦΑΣΗ ΚΑΙ ΠΡΑΚΤΙΚΑ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α`

ΑΠΟΦΑΣΗ

Αρθρο 187

Οριστική και μη οριστική

1. Η Απόφαση με την οποία επιλύεται από το δικαστήριο η διαφορά
(οριστική Απόφαση) δεν ανακαλείται.

2. Κάθε άλλη Απόφαση του δικαστηρίου που εκδίδεται, είτε για τη
συμπλήρωση του αποδεικτικού υλικού είτε για την εν γένει πρόοδο της
δίκης (μη οριστική Απόφαση), μπορεί να ανακληθεί εν όλω ή εν μέρει.




Αρθρο 188

Λήψη

1. Η Απόφαση λαμβάνεται από το δικαστή ή τους δικαστές που μετείχαν
στη σύνθεση του δικαστηρίου κατά τη Συζήτηση της υπόθεσης.

2. Στα πολυμελή δικαστήρια, η Απόφαση λαμβάνεται ύστερα από διάσκεψη,
που αρχίζει με την εισήγηση και καταλήγει στην ψηφοφορία. Τη διάσκεψη
διευθύνει ο δικαστής που είχε προεδρεύσει κατά τη Συζήτηση της
υπόθεσης.

3. Κατά την ψηφοφορία, πρώτος ψηφίζει ο εισηγητής και ύστερα οι
λοιποί δικαστές κατά σειρά, από το νεότερο στον αρχαιότερο.

4. Αν υπάρξει διαφωνία κατά την ψηφοφορία, επικρατεί η γνώμη της
πλειοψηφίας.

5. Σε περίπτωση ισοψηφίας, η υπόθεση ανασυζείται.

Στην αναΣυζήτηση μετέχουν και οι δύο αρχαιότεροι, ύστερα από εκείνον
που είχε προεδρεύσει, δικαστές που υπηρετούν στο δικαστήριο. Αν τούτο
δεν είναι εφικτό, ακολουθείται η ισχύουσα Διαδικασία αναπλήρωσης
δικαστών. Αν κατά τη νέα ψηφοφορία σχηματιστούν περισσότερες από δύο
γνώμες, εκείνοι που ακολούθησαν την ασθενέστερη γνώμη προσχωρούν σε μία
από τις επικρατέστερες. Σε περίπτωση ισοψηφίας των ασθενέστερων γνωμών,
γίνεται ψηφοφορία για να αποκλειστεί η μία από αυτές και τότε εκείνος
που την είχε ακολουθήσει προσχωρεί σε μία από τις άλλες γνώμες, ωσότου
σχηματιστεί, κατά τα παραπάνω, πλειοψηφία.



Αρθρο 189

Κατάρτιση, έκδοση και δημοσίευση - Μειοψηφία

"1.0 εισηγητής συντάσσει και παραδίδει το σχέδιο της απόφασης σε ηλεκτρονική μορφή το οποίο
περιλαμβάνει το ιστορικό, το σκεπτικό και το διατακτικό, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο επόμενο
άρθρο. Το σχέδιο υπογράφεται, στις πολυμελείς συνθέσεις, από τον εισηγητή και τον πρόεδρο, ενώ
στις μονομελείς από τον δικαστή που δίκασε την υπόθεση. Στο σχέδιο, αν πρόκειται για πολυμελές
δικαστήριο, τίθεται και η χρονολογία της διάσκεψης."


***Η παρ.1 αντικαθίσταται ως άνω από 2 Απριλίου 2012 με τα άρθρα 52 παρ. 1 και 113 του
Ν.4055/2012 (ΦΕΚ Α 51 12.3.2012).


2. Η γνώμη της μειοψηφίας, καθώς και το όνομα του δικαστή που
μειοψήφισε, μνημονεύονται στην Απόφαση, καταχωρούνται δε σε ειδικό
πρακτικό, σύμφωνα με όσα ορίζονται στην παρ. 3 του άρθρου 93 του
Συντάγματος.

"3. Ο δικαστής παραδίδει το πρωτότυπο της απόφασης σε ηλεκτρονική μορφή με το περιεχόμενο
που προβλέπεται στο επόμενο άρθρο. Η απόφαση απαγγέλλεται σε δημόσια συνεδρίαση."

***Η παρ.3 αντικαθίσταται ως άνω από 2 Απριλίου 2012 με τα άρθρα 52 παρ. 2 και 113 του
Ν.4055/2012 (ΦΕΚ Α 51 12.3.2012).


4. Για υποθέσεις που δεν συζητήθηκαν στην κύρια έδρα του δικαστηρίου,
η δημοσίευση μπορεί να γίνει και στην κύρια έδρα του.

5. Το σχέδιο της Απόφασης φυλάσσεται στη δικογραφία.

6. Οι αποφάσεις που αφορούν τη Διεξαγωγή της Συζήτησης, αν στον
Κώδικα δεν ορίζεται διαφορετικά, λαμβάνονται στην έδρα, διατυπώνονται
δε συνοπτικά στο πρακτικό και δημοσιεύονται κατά την ίδια συνεδρίαση.



Αρθρο 190

Περιεχόμενο πρωτοτύπου

Το πρωτότυπο της Απόφασης απαρτίζεται από τα εξής μέρη :

α) το εισαγωγικό, στο οποίο αναφέρεται ο αύξων αριθμός και το έτος
δημοσίευσής της, το δικαστήριο και το τμήμα που την εξέδωσε, η σύνθεση
του δικαστηρίου, ο εισηγητής - δικαστής, ο χρόνος και ο τόπος της
Συζήτησης και ότι αυτή έγινε σε δημόσια συνεδρίαση, το είδος του
ένδικου βοηθήματος ή μέσου που έχει ασκηθεί, τα ονοματεπώνυμα και οι
διευθύνσεις των διαδίκων, των νόμιμων αντιπροσώπων ή εκπροσώπων τους,
τα ονοματεπώνυμα των δικαστικών τους πληρεξουσίων, καθώς και η
παράσταση ή όχι των διαδίκων στο ακροατήριο,

β) το ιστορικό, στο οποίο περιγράφεται το αντικείμενο της δίκης και
μνημονεύονται τα αιτήματα των διαδίκων, η πορεία της υπόθεσης, καθώς
και η πληρωμή των τελών, του παραβόλου και του δικαστικού ενσήμου όπου
απαιτούνται,

γ) το σκεπτικό, στο οποίο εκτίθενται οι σκέψεις που οδήγησαν το
δικαστήριο στη διατύπωση της κρίσης του,

δ) το διδακτικό, το οποίο περιλαμβάνει την Απόφαση του δικαστηρίου
για την εν όλω ή εν μέρει παραδοχή ή απόρριψη του ένδικου βοηθήματος ή
μέσου και των επί μέρους αιτημάτων των διαδίκων, καθώς και για την τύχη
του παραβόλου και την επιδίκαση της δικαστικής δαπάνης, όπου
προβλέπονται, και

ε) το τελικό, στο οποίο μνημονεύονται ο τόπος και ο χρόνος όπου έγινε
η διάσκεψη και δημοσιεύτηκε η Απόφαση και τίθενται οι κατά το επόμενο
άρθρο υπογραφές των δικαστών και του γραμματέα.



Αρθρο 191

"Υπογραφή του πρωτοτύπου"


*** Ο τίτλος του παρόντος άρθρου όπως αντικαταστάθηκε από 1.1.2011 με το άρθρο 32 παρ.1
Ν.3900/2010,ΦΕΚ Α 213/17.12.2010, αντικαθίσταται εκ νέου ως άνω από 2 Απριλίου 2012 με
τα άρθρα 52 παρ. 3 και 113 του Ν.4055/2012 (ΦΕΚ Α 51 12.3.2012).


Το πρωτότυπο της Απόφασης υπογράφεται από τον πρόεδρο, τον εισηγητή
και το γραμματέα της έδρας, και, στις μονομελείς συνθέσεις, από το
δικαστή και το γραμματέα. Αν η δημοσίευση της Απόφασης γίνει με άλλη
σύνθεση του δικαστηρίου, υπογράφεται και από τον πρόεδρο ή το δικαστή,
κατά περίπτωση, και το γραμματέα της σύνθεσης αυτής.

[ "2. Μετά τη δημοσίευση της Απόφασης, κάθε διάδικος δικαιούται να λάβει απλό
φωτοτυπικό Αντίγραφο του σχεδίου, προκειμένου να μεριμνήσει για την
καθαρογραφή του. Η γραμματεία του δικαστηρίου υποχρεούται να χορηγεί στον
ενδιαφερόμενο διάδικο, εκτός του αντιγράφου του σχεδίου, τα στοιχεία της
περίπτωσης α` του προηγούμενου άρθρου για να τα συμπεριλάβει στο
καθαρογραμμένο σχέδιο. Το καθαρογραμμένο σχέδιο θεωρείται και υπογράφεται το
ταχύτερο δυνατόν."]

***Η ένδειξη 1 στην αρχή του άρθρου 191 (όπως αυτό είχε συμπληρωθεί και τροποποιηθεί με
το άρθρο 32 παρ.2 Ν.3900/2010,ΦΕΚ Α 213,) απαλείφεται και η παρ.2 ΚΑΤΑΡΓΕΙΤΑΙ από
2/04/2012 με τα άρθρα 109 παρ.1η και 113 του Ν. 4055/2012 (ΦΕΚ Α 51 12.3.2012)


***ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ:Με τη παρ.3 του άρθρου 32 παρ.2 του Ν.3900/2010 οριζόταν ότι:
*** 3. Ο δικαστής που παραδίδει το σχέδιο της Απόφασης σε ηλεκτρονική μορφή
παραδίδει ομοίως και το πρωτότυπο της Απόφασης με πλήρες το περιεχόμενο που
προβλέπεται στο προηγούμενο άρθρο.



Αρθρο 192

Ανυπόστατη

1. Η δικαστική Απόφαση είναι Ανυπόστατη :

α) αν πρόσωπο το οποίο μετείχε στο δικαστήριο που την εξέδωσε δεν
είχε τη δικαστική ιδιότητα, ή

β) αν το δικαστήριο που την εξέδωσε δεν είχε την προς τούτο
δικαιοδοσία, ή

γ) αν αυτή δεν δημοσιεύτηκε, ή

δ) αν εκδόθηκε κατ` ανύπαρκτου φυσικού ή νομικού προσώπου, ή

ε) αν εκδόθηκε κατά προσώπου που είχε το προνόμιο της ετεροδικίας.

2. Το ανυπόστατο της Απόφασης ερευνάται από το δικαστήριο και
αυτεπαγγέλτως, μπορεί δε να προβληθεί, κατ` ένσταση, σε κάθε στάση της
δίκης. Αν η Απόφαση δεν έχει προσβληφθεί με ένδικο μέσο, η αναγνώριση
του ανυπόστατού της μπορεί να επιδιωχθεί με αυτοτελή αίτηση προς το
δικαστήριο, κατά την εκδίκαση της οποίας εφαρμόζονται αναλόγως όσα
ισχύουν για την αναγνωριστική αγωγή.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β`

ΠΡΑΚΤΙΚΑ

Αρθρο 193

1. Για τη Συζήτηση στο ακροατήριο συντάσσεται πρακτικό, το οποίο
περιέχει :

α) όσα αναφέρονται στο εισαγωγικό της Απόφασης,

β) τον τρόπο του διορισμού των νόμιμων αντιπροσώπων ή εκπροσώπων και
των δικαστικών πληρεξουσίων των διαδίκων και

γ) περιγραφή όσων έγιναν κατά τη Συζήτηση.

2. Σε περίπτωση αναβολής, σύμφωνα με το άρθρο 135, της Συζήτησης,
αναγράφεται στο πρακτικό αν αυτή χώρησε αυτεπαγγέλτως ή ύστερα από
αίτηση διαδίκου και ποιου.

3. Στο πρακτικό της Συζήτησης καταχωρούνται, επίσης, οι κατά την παρ.
6 του άρθρου 189 αποφάσεις που αφορούν τη Διεξαγωγή της Συζήτησης.

4. Πρακτικό διάσκεψης συντάσσεται μόνο σε όποια περίπτωση τούτο
κρίνεται από το δικαστήριο αναγκαίο.

5. Για τη δημοσίευση της Απόφασης συντάσσεται πρακτικό, το οποίο
περιέχει την κατά τη δημοσίευση σύνθεση του δικαστηρίου, τον τόπο και
το χρόνο που αυτή έγινε, καθώς και βεβαίωση ότι η Απόφαση απαγγέλθηκε
στο ακροατήριο σε δημόσια συνεδρίαση.

6. Τα Πρακτικά που προβλέπουν οι διατάξεις των προηγούμενων
παραγράφων συντάσσονται από το γραμματέα της έδρας και υπογράφονται από
τον ίδιο και κατά περίπτωση, από τον πρόεδρο της τριμελούς ή το δικαστή
της μονομελούς σύνθεσης.

7. Η σύνταξη πρακτικών κατά τη διενέργεια άλλων διαδικαστικών πράξεων
ρυθμίζεται από τις ειδικές γι` αυτές διατάξεις.

8. Σε περίπτωση διαφοράς ανάμεσα στα Πρακτικά και στην αντίστοιχη
Απόφαση, κατισχύουν όσα αναφέρονται στα Πρακτικά.



ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ`

ΥΠΗΡΕΣΙΑΚΕΣ ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ

Αρθρο 194

1. Ο δικαστής που είχε μετάσχει στη Συζήτηση υπόθεσης υποχρεούται,
και μετά την τυχόν επέλευση υπηρεσιακής του μεταβολής, να μετάσχει στη
Διαδικασία Λήψης της Απόφασης. ΑναΣυζήτηση της υπόθεσης γίνεται μόνο σε
περίπτωση θανάτου ή αποχώρησής του από την υπηρεσία ή άλλου σοβαρού
λόγου. Ως προς την αναΣυζήτηση, εφαρμόζονται αναλόγως οι διατάξεις των
άρθρων 127 και 128, [μετέχουν δε σε αυτήν υποχρεωτικώς οι λοιποί
δικαστές που είχαν μετάσχει στην αρχική Συζήτηση, εφόσον εξακολουθούν
να υπηρετούν στο ίδιο δικαστήριο.]

***Η τελευταία εντος [] φράση διαγράφεται από 2 Απριλίου 2012 με τα άρθρα 52 παρ. 4 και 113
του Ν.4055/2012 (ΦΕΚ Α 51 12.3.2012).


"Μόλις συμπληρωθεί το οκτάμηνο, ο Πρόεδρος του Τριμελούς Συμβουλίου
Επιθεώρησης των Δικαστηρίων επιλαμβάνεται και ερευνά αν είναι δικαιολογημένη
ή μη η καθυστέρηση. Στη διοικητική δίκη, η ανωτέρω Προθεσμία διακόπτεται
μέχρι τη συμπλήρωση των στοιχείων του φακέλου της δικογραφίας από τη
διοίκηση, εφαρμοζόμενης κατά τα λοιπά αναλόγως της παραγράφου 2 του άρθρου
139 Α του Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας. Όταν αυτή κριθεί δικαιολογημένη,
παρέχεται στον δικαστή Προθεσμία δύο μηνών για τη δημοσίευση των αποφάσεων
που καθυστερούν πέραν του οκταμήνου. Σε περίπτωση αδικαιολόγητης
καθυστέρησης, όπως και όταν παρέλθει η Προθεσμία των δύο μηνών που
χορηγήθηκε, κατά το προηγούμενο εδάφιο, χωρίς να έχουν δημοσιευθεί οι
αποφάσεις που καθυστερούν, ο δικαστής υποχρεούται να επιστρέψει τη
δικογραφία, άλλως αυτή αφαιρείται αμέσως με πράξη του δικαστή που διευθύνει
το δικαστήριο ή του προέδρου του τριμελούς συμβουλίου διεύθυνσης αυτού. Για
τις υποθέσεις αυτές ορίζεται δικάσιμος για νέα Συζήτηση, υποχρεωτικώς, εντός
τριών μηνών για τις υποθέσεις ειδικών διαδικασιών και έξι μηνών για τις
υποθέσεις τακτικής Διαδικασίας, από τη συμπλήρωση των παραπάνω προθεσμιών των
οκτώ ή των δέκα μηνών. Οι διατάξεις των προηγούμενων εδαφίων δεν εφαρμόζονται
στις εκκρεμείς κατά την έναρξη ισχύος του παρόντος υποθέσεις της διοικητικής
δικαιοσύνης.

Επιφυλλασσομένων των διατάξεων των προηγούμενων εδαφίων, εάν διαπιστωθεί
μετά το τέλος της Συζήτησης ότι η διάσκεψη δεν μπορεί να ολοκληρωθεί εντός
ευλόγου χρόνου για λόγους ανωτέρας βίας, όπως μεταξύ άλλων αναρρωτικής άδειας
δικαστικού λειτουργού, μέλους της σύνθεσης του δικαστηρίου, ο δικαστής που
διευθύνει το δικαστήριο ή ο Πρόεδρος του Τριμελούς Συμβουλίου Διοίκησης
μπορεί να αποφασίσει την επανάληψη της Συζήτησης. Στην περίπτωση αυτή
εφαρμόζονται οι διατάξεις των προηγούμενων εδαφίων σχετικά με τον ορισμό
δικασίμου, την Κλήση προς Συζήτηση και τα αποδεικτικά επίδοσης."

*** Τα άνω εντός " " εδάφια της παρ.1 προστέθηκαν με την παρ.2
άρθρου 81 Ν.3659/2008,ΦΕΚ Α 77/7.5.2008.Εναρξη ισχύος από 8.6.2008.


2. Στη συνεδρίαση κατά την οποία δημοσιεύεται η Απόφαση μπορούν να
μετάσχουν και δικαστές που δεν είχαν λάβει μέρος στη Συζήτηση της
υπόθεσης και τη Λήψη της σχετικής Απόφασης.

3. Αν τα πρόσωπα τα οποία, κατά τις κείμενες διατάξεις υπογράφουν το
πρωτότυπο της Απόφασης ή το πρακτικό της Συζήτησης της υπόθεσης ή της
δημοσίευσης της Απόφασης, απεβίωσαν ή αποχώρησαν από την υπηρεσία ή δεν
υπηρετούν πια στο δικαστήριο ή υπηρετούν αλλά απουσιάζουν με άδεια,
εφαρμόζονται τα εξής :

α) Αντί για εκείνον που είχε προεδρεύσει κατά τη συνεδρίαση κατά την
οποία συζητήθηκε η υπόθεση ή δημοσιεύτηκε η Απόφαση, υπογράφει ο
αρχαιότερος δικαστής της ίδιας σύνθεσης, κατά περίπτωση, ενώ στις
μονομελείς συνθέσεις υπογράφει ο πρόεδρος του δικαστηρίου ή του οικείου
τμήματος.

β) Στις πολυμελείς συνθέσεις, η υπογραφή του εισηγητή παραλείπεται.

γ) Αντί για το γραμματέα της έδρας, υπογράφει ο γραμματέας του
δικαστηρίου ή του οικείου τμήματος και, αν πρόκειται γι` αυτόν, ο
αμέσως νεότερός του στην ιεραρχία από εκείνους που υπηρετούν στο
δικαστήριο ή στο οικείο τμήμα.

δ) Σε όλες τις Περιπτώσεις, στο πρωτότυπο της Απόφασης ή στο πρακτικό
της Συζήτησης ή της δημοσίευσης, γίνεται μνεία του γεγονότος που
δικαιολογεί την εφαρμογή των διατάξεων της παραγράφου αυτής.



ΚΕΦΑΛΑΙΟ Δ`

ΕΠΙΔΟΣΗ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ ΚΑΙ ΠΡΑΚΤΙΚΩΝ

Αρθρο 195

1. Οι αποφάσεις επιδίδονται στους διαδίκους, σε κυρωμένα αντίγραφα,
με τη φροντίδα της γραμματείας. Από αυτές, οι μη οριστικές αποφάσεις με
τις οποίες ορίζεται νέα δικάσιμος επιδίδονται στους διαδίκους τριάντα
(30) τουλάχιστον ημέρες πριν από τη νέα αυτή δικάσιμο, επέχει δε η
επίδοσή τους θέση κλήτευσης για τη δικάσιμο αυτήν.

2. Για την επίδοση των πρακτικών που περιέχουν, σύμφωνα με τα
οριζόμενα στην παρ. 6 του άρθρου 189, αποφάσεις ισχύουν όσα ορίζονται
στην προηγούμενη παράγραφο. Προς τους διαδίκους που παρίστανται κατά τη
δημοσίευση των αποφάσεων αυτών δεν γίνεται επίδοση των πρακτικών.

"3. Η κοινοποίηση μπορεί να γίνει και με ηλεκτρονικά μέσα σύμφωνα με τα οριζόμενα στην
παράγραφο 6 του άρθρου 48."


***Η παρ.3 προστίθεται από 2 Απριλίου 2012 με τα άρθρα 49 παρ. 3 και 113 του Ν.4055/2012
(ΦΕΚ Α 51 12.3.2012). Με τη παρ.11 του άρθρου 110 του ιδίου νόμου ορίζεται ότι:"11. Με
προεδρικό διάταγμα, που εκδίδεται με πρόταση του Υπουργού Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και
Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, καθορίζονται οι όροι, οι προϋποθέσεις, οι τεχνικές λεπτομέρειες, καθώς
και κάθε άλλο σχετικό θέμα με την εφαρμογή των άρθρων 42, 49 και 74 του παρόντος."



ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ε`

ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΩΝ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ

Αρθρο 196

Ισχύς έναντι όλων

Οι αποφάσεις, με τις οποίες απαγγέλλεται η ακύρωση ή η τροποποίηση
εκτελεστής ατομικής διοικητικής πράξης ή η ακύρωση παράλειψης
οφειλόμενης νόμιμης ενέργειας, ισχύουν έναντι όλων.



Αρθρο 197

Δεδικασμένο

1. Δεδικασμένο δημιουργείται από τις τελεσίδικες και τις ανέκκλητες
αποφάσεις, εφόσον οι τελευταίες δεν υπόκεινται σε ανακοπή ερημοδικίας,
ως προς το, ουσιαστικό ή δικονομικό, διοικητικής φύσης ζήτημα που με
αυτές κρίθηκε, εφόσον τούτο τελεί σε άμεση και αναγκαία συνάρτηση προς
το συμπέρασμα που με τις ίδιες έγινε δεκτό. Δεδικασμένο δημιουργείται,
επίσης, και όταν το, κατά την προηγούμενη περίοδο ζήτημα, κρίθηκε
παρεμπιπτόντως, αν το δικαστήριο ήταν καθ` ύλην αρμόδιο να το κρίνει,
και εφόσον η απόφασή του γι` αυτό ήταν αναγκαία προκειμένου τούτο να
αποφανθεί για το κύριο ζήτημα.

2. Το Δεδικασμένο εκτείνεται στις ενστάσεις οι οποίες, είτε ύστερα
από προβολή τους είτε αυτεπαγγέλτως, εξετάστηκαν ή έπρεπε να εξεταστούν
από το δικαστήριο, καθώς και σε εκείνες οι οποίες δεν ήταν δυνατόν να
εξεταστούν από αυτό αυτεπαγγέλτως, αλλά, αν και μπορούσαν να
προβληφθούν, δεν προβλήθηκαν. Οι τελευταίες αυτές ενστάσεις δεν
καλύπτονται από το Δεδικασμένο αν στηρίζονται σε αυτοτελές δικαίωμα, η
ικανοποίηση του οποίου μπορεί να επιδιωχθεί με την άσκηση ευθέως του
οικείου ένδικου βοηθήματος.

3. Το αναφερόμενο στις προηγούμενες παραγράφους δεδικασμένο ισχύει υπέρ και κατά εκείνων
που διατέλεσαν διάδικοι, καθώς και αυτών που έγιναν, κατά τη διάρκεια της δίκης ή μετά το πέρας
της, καθολικοί ή ειδικοί διάδοχοί τους, εκτείνεται δε και σε εκείνους από τους οποίους, σύμφωνα
με το νόμο, μπορεί να αξιωθεί η εκπλήρωση της σχετικής υποχρέωσης. Το δεδικασμένο που ισχύει
για τον πρωτοφειλέτη καλύπτει και τον εγγυητή, και το αντίστροφο. Το δεδικασμένο που ισχύει για
το νομικό πρόσωπο εκτείνεται και στα μέλη του.

*** ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ: Περί της ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ της διάταξης της παρ.3 του άρθρου
197 του παρόντος Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας βλέπε σχετικά στην υπ` αριθμ.
671/2010 Απόφαση ΣΤΕ (ΟΛΟΜ).



Αρθρο 198

Υποχρέωση συμμόρφωσης

1. Οι διοικητικές αρχές οφείλουν, με θετικές ενέργειες ή με αποχή από
κάθε αντίθετη ενέργεια, να συμμορφώνονται προς το περιεχόμενο των
αποφάσεων οι οποίες για διαφορές που άγονται προς επίλυση με άσκηση
προσφυγής.

2. Η παράλειψη διοικητικής αρχής προς συμμόρφωση σύμφωνα με τα
οριζόμενα στην προηγούμενη παράγραφο, έχει ως συνέπεια, για τον
παραβάτη, εκτός από την κατ` άρθρο 259 του Ποινικού Κώδικα ποινική του
δίωξη, και την προσωπική του ευθύνη προς αποζημίωση.




Αρθρο 199

Αναγκαστική εκτέλεση

1. Οι τελεσίδικες, οι ανέκκλητες και οι προσωρινώς εκτελεστές
καταψηφιστικές αποφάσεις, οι οποίες εκδίδονται για διαφορές που άγονται
προς επίλυση με την άσκηση αγωγής, αποτελούν τίτλο εκτελεστό κατά το
άρθρο 904 του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας. Ο εκτελεστήριος Τύπος
περιάπτεται σε αυτές σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 918 του ίδιου
Κώδικα. Οι παραπομπές γίνονται στις διατάξεις του Κώδικα Πολιτικής
Δικονομίας όπως αυτές εκάστοτε ισχύουν.

2. Ως προς το, κατά περίπτωση, επιτρεπτό της αναγκαστικής εκτέλεσης
των κατά την προηγούμενη παράγραφο καταψηφιστικών αποφάσεων και τη
Διαδικασία της εκτέλεσής τους, εφαρμόζονται αναλόγως οι εκάστοτε
ισχύουσες διατάξεις για την Αναγκαστική εκτέλεση των καταψηφιστικών
αποφάσεων των πολιτικών δικαστηρίων.

3. Αν πρόκειται για καταψηφιστικές αποφάσεις υπέρ του Δημοσίου ή
άλλου νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου, εφαρμογή έχουν οι εκάστοτε
ισχύουσες σχετικές διατάξεις του Κώδικα Είσπραξης Δημοσιων Εσόδων, σε
συνδυασμό προς την ειδική νομοθεσία που διέπει κάθε νομικό πρόσωπο.

"4. Οι τελεσίδικες και οι ανέκκλητες αναγνωριστικές αποφάσεις καθίστανται
καταψηφιστικές με πράξη του προέδρου του δικαστηρίου που τις εξέδωσε, εφόσον
καταβληθεί το κατά το άρθρο 274 Τέλος δικαστικού ενσήμου."

*** Η παρ.4 προστέθηκε με το άρθρο 33 Ν.3900/2010,
ΦΕΚ Α 213/17.12.2010.`Εναρξη ισχύος από 1.1.2011.



ΔΕΚΑΤΟ ΕΚΤΟ ΤΜΗΜΑ

ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΔΙΚΑΣΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α`

ΑΝΑΣΤΟΛΗ ΕΚΤΕΛΕΣΗΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΩΝ ΠΡΑΞΕΩΝ

Αρθρο 200

Προϋποθέσεις

"Σε κάθε περίπτωση που η Προθεσμία ή η άσκηση της προσφυγής δεν συνεπάγεται
κατά νόμο την Αναστολή εκτέλεσης της προσβαλλόμενης εκτελεστής ατομικής
διοικητικής πράξης και εφόσον στη συγκεκριμένη περίπτωση δεν έχει χορηγηθεί
αναστολή από την αρμόδια διοικητική αρχή, μπορεί, ύστερα από αίτηση εκείνου
που άσκησε την προσφυγή, να ανασταλεί, με συνοπτικά αιτιολογημένη Απόφαση του
δικαστηρίου, εν όλω ή εν μέρει η εκτέλεση της πράξης αυτής."

*** Το άρθρο 200 αντικαταστάθηκε ως άνω με το άρθρο 17 Ν.3659/2008,ΦΕΚ Α
77/7.5.2008.ΠΡΟΣΟΧΗ: Εναρξη ισχύος από 8/6/2008.


*** ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ: Βλ. σχ.και παρ.9, 11 και 12 άρθρ.46 Ν.3220/2004



Αρθρο 201

Αρμοδιότητα

Αρμόδιο για τη χορήγηση της αναστολής είναι το τριμελές ή μονομελές
δικαστήριο στο οποίο εκκρεμεί η προσφυγή, εφόσον αυτό είναι αρμόδιο για
την εκδίκαση της κύριας υπόθεσης.
"Σε κάθε περίπτωση ανΑρμοδιότητας, η αίτηση αναστολής παραπέμπεται στο
Αρμόδιο δικαστήριο, υποχρεωτικά μαζί με την κύρια υπόθεση, κατ` εφαρμογή των
διατάξεων του άρθρου 126Α."

*** Βλ. σχ. άρθρ.46 παρ. 9,11 και 12 Ν.3220/2004.

*** Το δεύτερο εδάφιο του άρθρου 201 αντικαταστάθηκε ως άνω με το άρθρο 18
Ν.3659/2008,ΦΕΚ Α 77/7.5.2008.ΠΡΟΣΟΧΗ: Εναρξη ισχύος από 8/6/2008.



"Αρθρο 202

Προϋποθέσεις αναστολής

1. Η αίτηση αναστολής γίνεται δεκτή μόνο εφόσον ο αιτών επικαλεσθεί και
αποδείξει ότι η άμεση εκτέλεση της προσβαλλόμενης πράξης θα του προκαλέσει
ανεπανόρθωτη βλάβη ή αν το δικαστήριο εκτιμά ότι το ένδικο βοήθημα είναι
προδήλως βάσιμο.

2. Ειδικώς επί φορολογικών, τελωνειακών και διαφορών με χρηματικό
αντικείμενο το δικαστήριο διατάσσει την Αναστολή εκτέλεσης της πράξης, κατά
το μέρος που συνεπάγεται τη Λήψη ενός ή περισσότερων αναγκαστικών μέτρων
είσπραξης ή διοικητικών μέτρων για τον εξαναγκασμό ή τη διασφάλιση της
είσπραξης της οφειλής, εφόσον ο αιτών αποδεικνύει ότι η βλάβη, την οποία
επικαλείται, προέρχεται από τα μέτρα αυτά.

3. Σε κάθε περίπτωση, η αίτηση απορρίπτεται:

α) εάν η προσφυγή είναι προδήλως απαράδεκτη ή αβάσιμη, ακόμη και αν η βλάβη
του αιτούντος από την άμεση εκτέλεση της προσβαλλόμενης πράξης είναι
ανεπανόρθωτη,

β) αν κατά τη στάθμιση της βλάβης του αιτούντος, των συμφερόντων τρίτων και
του δημόσιου συμφέροντος, κρίνεται ότι οι αρνητικές συνέπειες από την αποδοχή
θα είναι σοβαρότερες από την ωφέλεια του αιτούντος.

«γ) Αν η δήλωση που προβλέπεται στην παράγραφο 2 του άρθρου 203 έχει ουσιώδεις παραλείψεις
ή ανακρίβειες.»

*** Η περίπτωση γ΄της παρ.3 προστέθηκε με την παρ.2
άρθρου 12 Ν.4051/2012,ΦΕΚ Α 40/29.2.2012.

4. Η χορήγηση αναστολής αποκλείεται κατά το μέρος που η προσβαλλόμενη πράξη
έχει ήδη εκτελεσθεί."


*** Το άρθρο 202,όπως είχε τροποποιηθεί με το άρθρο 19 Ν.3659/2008,
ΦΕΚ Α 77/7.5.2008, αντικαταστάθηκε ως άνω με το άρθρο 34
Ν.3900/2010,ΦΕΚ Α 213/17.12.2010.`Εναρξη ισχύος από 1.1.2011.




*** Βλ. σχ. άρθρ.46 παρ. 9,11 και 12 Ν.3220/2004.




Αρθρο 203

Προδικασία

1. Η αίτηση αναστολής, εκτός από τα στοιχεία που προβλέπει το άρθρο
45, πρέπει να αναφέρει τους συγκεκριμένους λόγους που δικαιολογούν την
αναστολή.

2. Η αίτηση κατατίθεται στη γραμματεία του δικαστηρίού στο οποίο
εκκρεμεί η προσφυγή, και πρέπει να συνοδεύεται από τρία (3) απλά
αντίγραφα.

«Στις φορολογικές και τελωνειακές εν γένει διαφορές, μαζί με την αίτηση αναστολής
συνυποβάλλεται και επικυρωμένο αντίγραφο της προσφυγής. Στις διαφορές του προηγούμενου
εδαφίου, η αίτηση αναστολής περιλαμβάνει με ποινή το απαράδεκτο της ασκήσεώς της, κατάσταση
στην οποία ο αιτών δηλώνει: α) το παγκόσμιο εισόδημά του από κάθε πηγή και β) την περιουσιακή
του κατάσταση στην Ελλάδα και οπουδήποτε στην αλλοδαπή.
Αν ο αιτών είναι φυσικό πρόσωπο, δηλώνεται και το παγκόσμιο εισόδημα από κάθε πηγή, καθώς
και η περιουσιακή κατάσταση οπουδήποτε στην Ελλάδα και στην αλλοδαπή του ή της συζύγου και
των ανηλίκων τέκνων.
Αν ο αιτών είναι νομικό πρόσωπο, δηλώνεται και το παγκόσμιο εισόδημα από κάθε πηγή, καθώς
και η περιουσιακή κατάσταση οπουδήποτε στην Ελλάδα και στην αλλοδαπή συνδεδεμένου
νομικού προσώπου με τον αιτούντα.
«καθώς και των φυσικών προσώπων που σύμφωνα με τις εκάστοτε ισχύουσες διατάξεις
ευθύνονται ατομικά για τις φορολογικές και τελωνειακές υποχρεώσεις του νομικού προσώπου.».

*** Η πιο πάνω μέσα σε " " φράση προστέθηκε στο τέλος του πέμπτου εδαφίου
με το άρθρο πρώτο παρ.6.α. της από 30.4.2012 ΠΥΣ,ΦΕΚ Α 103/30.4.2012.

Ως συνδεδεμένο νομικό πρόσωπο για την εφαρμογή της
παρούσας παραγράφου, νοείται η σύνδεση με σχέση άμεσης ή έμμεσης ουσιώδους διοικητικής ή
οικονομικής εξάρτησης ή ελέγχου, λόγω συμμετοχής του αιτούντος νομικού προσώπου στο
κεφάλαιο ή τη διοίκηση του άλλου νομικού προσώπου ή λόγω συμμετοχής των ιδίων προσώπων
στο κεφάλαιο ή στη διοίκηση και των δύο νομικών προσώπων.
Η περιουσιακή κατάσταση περιλαμβάνει ιδίως τα εμπράγματα και ενοχικά δικαιώματα σε ακίνητα,
τις καταθέσεις οποιουδήποτε είδους και τα συναφή τραπεζικά προϊόντα, τις επενδύσεις σε κινητές
αξίες, τα μηχανοκίνητα ιδιωτικά μέσα μεταφοράς, τα δάνεια και τις δωρεές, τις μετοχές, τα μερίδια,
τα δικαιώματα ψήφου ή συμμετοχής σε κεφάλαιο σε οποιασδήποτε μορφής νομική οντότητα,
όπως ορίζεται στην παράγραφο 3 του άρθρου 51Α του Κ.Φ.Ε. και τα εμπράγματα και ενοχικά
δικαιώματα σε κινητά μεγάλης αξίας. Μαζί με την περιουσιακή κατάσταση, δηλώνεται από τον
αιτούντα και η εκτιμώμενη αγοραία αξία των περιουσιακών στοιχείων που περιλαμβάνονται σε
αυτήν.
Με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων
Δικαιωμάτων καθορίζεται ο τύπος και το περιεχόμενο της δήλωσης που περιλαμβάνεται στην
αίτηση αναστολής, μπορεί να εξειδικεύονται τα περιουσιακά στοιχεία που δηλώνονται και
προσδιορίζεται η αξία των εμπράγματων και ενοχικών δικαιωμάτων σε κινητά, πάνω από την
οποία τα δικαιώματα αυτά περιλαμβάνονται οπωσδήποτε στη δήλωση περιουσιακής κατάστασης.»

*** Το τελευταίο εδάφιο της παρ.2,το οποίο είχε προστεθεί με το άρθρο 20
Ν.3659/2008,ΦΕΚ Α 77/7.5.2008,αντικαταστάθηκε από τα πιο πάνω
μέσα σε " " εδάφια δυνάμει της παρ.1 άρθρου 12 Ν.4051/2012,ΦΕΚ Α 40/29.2.2012.

3. Ο πρόεδρος του συμβουλίου ή ο δικαστής, που διευθύνει το
δικαστήριο ενώπιον του οποίου υποβάλλεται η αίτηση, με πράξη του πάνω
σε αυτήν, ορίζει το τμήμα το οποίο θα προβεί στην εκδίκασή της.

"Με την ίδια πράξη διατάζει τον αιτούντα να επιδώσει προς τη Διοίκηση και
τον τρίτο, ο οποίος έχει δικαίωμα να ασκήσει Παρέμβαση κατά τη δίκη της
αντίστοιχης προσφυγής, αντίγραφα της αίτησης αναστολής και της προσφυγής με
την πράξη ορισμού δικασίμου."
Η τελευταία υποχρεούται να αποστείλει στο δικαστήριο Αντίγραφο της
πράξης της οποίας ζητείται η Αναστολή εκτέλεσης, καθώς και το σχετικό
φάκελο με τις απόψεις της. Προς τούτο, με την ίδια πράξη, τάσσεται σε
αυτήν Προθεσμία, η οποία δεν μπορεί να είναι μικρότερη των πέντε (5)
ημερών.

*** Το δεύτερο εδάφιο της παραγράφου 3 αντικαταστάθηκε ως άνω με το άρθρο 20
Ν.3659/2008,ΦΕΚ Α 77/7.5.2008.ΠΡΟΣΟΧΗ: Εναρξη ισχύος από 8/6/2008.


4. Τους δικαστές ή το δικαστή που θα προβούν στην εκδίκαση της
αίτησης ορίζει ο πρόεδρος του τμήματος.

"5. Ο αιτών οφείλει να προσκομίσει τα αποδεικτικά του στοιχεία έως τη λήξη
της κατά την παράγραφο 3 Προθεσμίας."


*** Η παρ.5 αντικαταστάθηκε ως άνω με το άρθρο 20 Ν.3659/2008,ΦΕΚ Α
77/7.5.2008.ΠΡΟΣΟΧΗ: Εναρξη ισχύος από 8/6/2008.


6. Δεύτερη αίτηση κατά της ίδιας πράξης είναι απαράδεκτη, εκτός αν ο
αιτών έχει ήδη υποβάλλει Παραίτηση από την πρώτη.

*** Βλ. σχ. άρθρ.46 παρ. 9,11 και 12 Ν.3220/2004.



Αρθρο 204

Κύρια Διαδικασία


"1. Η εκδίκαση της αίτησης αναστολής γίνεται σε συμβούλιο, δεν καλούνται δε
σε αυτήν οι διάδικοι. Το Δικαστήριο πάντως μπορεί να τους καλέσει και να τους
ακούσει.

2. Αν η πράξη αφορά σε τρίτο που έχει δικαίωμα να ασκήσει Πρόσθετη Παρέμβαση
κατά τη δίκη της αντίστοιχης προσφυγής, αυτός μπορεί με υπόμνημα που
κατατίθεται το αργότερο εντός της Προθεσμίας της παραγράφου 3 του
προηγούμενου άρθρου να εκθέσει τις απόψεις του, έστω και αν δεν έχει ασκήσει
Παρέμβαση.

3. Ο πρόεδρος του δικαστηρίου ή του οικείου τμήματος ή ο οριζόμενος από
αυτούς δικαστής μπορεί, εφόσον υποβληθεί σχετικό αίτημα με την αίτηση
αναστολής ή αυτοτελώς μετά την κατάθεση της, να εκδώσει προσωρινή διαταγή
αναστολής εκτέλεσης, η οποία καταχωρίζεται κάτω από την αίτηση. Αποφαίνεται
δε το ταχύτερο δυνατόν μετά την αποστολή του αποδεικτικού επίδοσης, με τη
φροντίδα του αιτούντος, της αίτησης αναστολής που περιέχει το σχετικό αίτημα
ή της αίτησης αναστολής και της αυτοτελούς αίτησης, καθώς και της προσφυγής
με την πράξη ορισμού δικασίμου που τυχόν ορίσθηκε, στη Διοίκηση, η οποία
μπορεί να διατυπώσει τις απόψεις της μέσα σε δύο (2) εργάσιμες ημέρες από την
επίδοση. Σε εξαιρετικά επείγουσες Περιπτώσεις, αποφαίνεται χωρίς τις πιο πάνω
επιδόσεις, οι οποίες, σε περίπτωση εκδόσεως προσωρινής διαταγής, γίνονται από
τον αιτούντα αμέσως. Σε διαφορετική περίπτωση η προσωρινή διαταγή ανακαλείται
κατά τη διάταξη του επόμενου εδαφίου.

Η προσωρινή διαταγή ισχύει έως την έκδοση της Απόφασης για την αίτηση
αναστολής, μπορεί δε να ανακληθεί, ακόμη και αυτεπαγγέλτως, από τον πρόεδρο ή
τον δικαστή που ορίσθηκε, καθώς και από το αρμόδιο για την αναστολή
δικαστήριο. Η αίτηση ανακλήσεως προσωρινής διαταγής επιδίδεται στον αιτούντα,
ο οποίος μπορεί να διατυπώσει τις απόψεις του μέσα σε δύο (2) εργάσιμες
ημέρες από την επίδοση. Η επίδοση στον αιτούντα παραλείπεται σε εξαιρετικά
επείγουσες Περιπτώσεις."

"Στις φορολογικές και τελωνειακές εν γένει διαφορές, η πάροδος χρονικού
διαστήματος ενενήντα (90) ημερών από τη χορήγηση της προσωρινής διαταγής,
χωρίς να έχει εισαχθεί προς κρίση η αίτηση αναστολής, καθιστά υποχρεωτική την
αυτεπάγγελτη επάνοδο του αρμόδιου δικαστή, προκειμένου να κριθεί αν συντρέχει
λόγος δημόσιου συμφέροντος που επιβάλλει την ανάκληση της προσωρινής
διαταγής."

*** Το τελευταίο εδάφιο της παρ.3 προστέθηκε της παρ.3 με το άρθρο 35
Ν.3900/2010,ΦΕΚ Α 213/17.12.2010.`Εναρξη ισχύος από 1.1.2011.

*** Το άρθρο 204,όπως είχε τροποποιηθεί με την παρ.2 άρθρ.29
Ν.2915/2001,ΦΕΚ Α 109/29.5.2001,αντικαταστάθηκε ως άνω με το άρθρο 21
Ν.3659/2008,ΦΕΚ Α 77/7.5.2008.ΠΡΟΣΟΧΗ: Εναρξη ισχύος από 8/6/2008.

*** Βλ. σχ. άρθρ.46 παρ. 9,11 και 12 Ν.3220/2004.


Αρθρο 205

Απόφαση

1. Αν γίνει εν όλω ή εν μέρει δεκτή η αίτηση, διατάσσεται η ολική ή
μερική Αναστολή εκτέλεσης της προσβαλλόμενης με την αντίστοιχη προσφυγή
πράξης.

"Εκτός από την Αναστολή εκτέλεσης της προσβαλλόμενης πράξης, μπορεί να
διαταχθεί και κάθε άλλο, κατά περίπτωση, κατάλληλο μέτρο, χωρίς δέσμευση από
τις προτάσεις των διαδίκων."

*** Το δεύτερο εδάφιο της παρ.1 προστέθηκε με το άρθρο 22 Ν.3659/2008,ΦΕΚ Α
77/7.5.2008.ΠΡΟΣΟΧΗ: Εναρξη ισχύος από 8/6/2008.


2. Η αναστολή, αν στη σχετική Απόφαση δεν ορίζεται διαφορετικά,
ισχύει ως τη δημοσίευση της οριστικής Απόφασης για την προσφυγή.


"3. Με την Απόφαση, με την οποία διατάσσεται η Αναστολή εκτέλεσης ή άλλο
κατάλληλο μέτρο, το Δικαστήριο, ακόμη και χωρίς να υποβληθεί σχετικό αίτημα,
λαμβάνει και κάθε αναγκαίο μέτρο για τη διασφάλιση του δημόσιου συμφέροντος
όπως:

α) την κατάθεση στο καθ` ου η αίτηση, μέσα σε τακτή Προθεσμία εγγυητικής
επιστολής αναγνωρισμένης τράπεζας για ποσό που καθορίζεται με την Απόφαση
αυτή ή

β) την εγγραφή από το καθ` ου προσημείωσης υποθήκης σε ακίνητο του
αιτούντος, για ποσό που καθορίζεται με την ίδια Απόφαση ή

γ) την τήρηση οποιουδήποτε άλλου κατάλληλου όρου ήθελε κρίνει αναγκαίο το
ίδιο για την προστασία των συμφερόντων του καθ` ου από την αναστολή."


*** Η παρ.3, οπως είχε τροποποιηθεί με το άρθρο 22
Ν.3659/2008,ΦΕΚ Α 77, αντικαταστάθηκε ως άνω με το άρθρο 36
Ν.3900/2010,ΦΕΚ Α 213/17.12.2010.`Εναρξη ισχύος από 1.1.2011.


(4. Αν η Διοίκηση καθυστερήσει να αποστείλει στο δικαστήριο όσα
ορίζονται στην παρ. 3 του άρθρου 203, μπορεί, αν συντρέχουν οι Λόγοι
του άρθρου 202, να διαταχθεί προσωρινή αναστολή, εφόσον τούτο δεν
αποκλείεται κατά την παρ. 2 του ίδιου άρθρου. Στην περίπτωση αυτήν, η
οριστική Απόφαση εκδίδεται το αργότερο μέσα σε τριάντα (30) ημέρες από
την περιέλευση στο δικαστήριο των στοιχείων τούτων, αλλιώς η προσωρινή
αναστολή παύει αυτοδικαίως).

4 (5). Η Απόφαση που εκδίδεται για την αίτηση αναστολής επιδίδεται στους
διαδίκους, με τη φροντίδα της γραμματείας, κατά τα οριζόμενα στην παρ.
1 του άρθρου 195.

5 (6). Οι αποφάσεις που εκδίδονται για την αίτηση αναστολής μπορούν να
ανακληθούν εν όλω ή εν μέρει, ύστερα από αίτηση διαδίκου ή τρίτου που
έχει έννομο συμφέρον, αν η αίτηση ανάκλησης στηρίζεται σε νέα στοιχεία.
Κατά την εκδίκαση της αίτησης αυτής εφαρμόζονται αναλόγως οι διατάξεις
των άρθρων 200 έως και 205.

"6. Αν υποβληθεί Παραίτηση από την αίτηση αναστολής συντάσσεται σχετικό
πρακτικό και αποδίδεται το παράβολο στον αιτούντα."


*** Η παράγραφος 4 ΚΑΤΑΡΓΗΘΗΚΕ,οι παράγραφοι 5 και 6
αναριθμήθηκαν σε 4 και 5 και η παρ.6 προστέθηκε ως άνω
με το άρθρο 22 Ν.3659/2008,ΦΕΚ Α 77/7.5.2008.ΠΡΟΣΟΧΗ: Εναρξη ισχύος από
8/6/2008.


*** Βλ. σχ. άρθρ.46 παρ. 9,11 και 12 Ν.3220/2004.



"Αρθρο 205Α

1. Στις φορολογικές και τελωνειακές εν γένει διαφορές, στις οποίες η άσκηση
της προσφυγής αναστέλλει μερικώς ή στο σύνολο της την εκτέλεση της
προσβαλλόμενης πράξης, το δικαστήριο μπορεί μετά από αίτηση της αρχής που
εξέδωσε την πράξη ή του οργάνου που ορίζεται με Απόφαση του Υπουργού
Οικονομικών, να διατάξει την εκτέλεση της πράξης, ακόμη και στο σύνολο της,
αν:

α) η ασκηθείσα προσφυγή είναι προδήλως απαράδεκτη ή προδήλως αβάσιμη ή

β) η εκ του νόμου αναστολή της προσβαλλόμενης πράξης θα καταστήσει
εξαιρετικά δυσχερή την εκτέλεση της σε περίπτωση απόρριψης της προσφυγής και
η εκτέλεση της προσβαλλόμενης πράξης στο σύνολο της δεν θα επιφέρει
ανεπανόρθωτη βλάβη στον προσφεύγοντα.

2. Για την αίτηση της παραγράφου 1, εφαρμόζονται αναλόγως οι διατάξεις των
άρθρων 201, 203 και 204 παράγραφοι 1 και 2."

*** Το άρθρο 205Α προστέθηκε με το άρθρο 37 Ν.3900/2010,
ΦΕΚ Α 213/17.12.2010.`Εναρξη ισχύος από 1.1.2011.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β`

ΑΝΑΣΤΟΛΗ ΕΚΤΕΛΕΣΗΣ ΔΙΚΑΣΤΙΚΩΝ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ

Αρθρο 206

Προϋποθέσεις


"Σε κάθε περίπτωση που η Προθεσμία ή η άσκηση του ενδίκου μέσου δεν
συνεπάγεται κατά νόμο την Αναστολή εκτέλεσης της προσβαλλόμενης Απόφασης,
μπορεί, ύστερα από αίτηση εκείνου που άσκησε το ένδικο μέσο, να ανασταλεί, με
συνοπτικά αιτιολογημένη Απόφαση του δικαστηρίου, εν όλω ή εν μέρει η εκτέλεση
της Απόφασης αυτής."

*** Το άρθρο 206 αντικαταστάθηκε ως άνω με το άρθρο 23 Ν.3659/2008,
ΦΕΚ Α 77/7.5.2008.ΠΡΟΣΟΧΗ: Εναρξη ισχύος από 8/6/2008.


*** Βλ. σχ. άρθρ.46 παρ. 12 Ν.3220/2004.



Αρθρο 207

Αρμοδιότητα

Αρμόδιο για τη χορήγηση της αναστολής είναι το τριμελές ή μονομελές
δικαστήριο στο οποίο εκκρεμεί το ένδικο μέσο, εφόσον αυτό είναι αρμόδιο
για την εκδίκαση της κύριας υπόθεσης.

"Σε κάθε περίπτωση ανΑρμοδιότητας, η αίτηση αναστολής παραπέμπεται στο
Αρμόδιο δικαστήριο, υποχρεωτικά μαζί με την κύρια υπόθεση, κατ` εφαρμογή των
διατάξεων του άρθρου 126Α."

*** Το δεύτερο εδάφιο του άρθρου 207 αντικαταστάθηκε ως άνω με το άρθρο 24
Ν.3659/2008,ΦΕΚ Α 77/7.5.2008.ΠΡΟΣΟΧΗ: Εναρξη ισχύος από 8/6/2008.


*** Βλ. σχ. άρθρ.46 παρ. 9,11 και 12 Ν.3220/2004.



"Αρθρο 208

Λόγοι αναστολής - Περιπτώσεις απόρριψης

1. Η αίτηση αναστολής γίνεται δεκτή, όταν κρίνεται ότι η άμεση εκτέλεση της
προσβαλλόμενης Απόφασης θα προκαλέσει στον αιτούντα βλάβη ανεπανόρθωτη ή
δυσχερώς επανορθώσιμη σε περίπτωση ευδοκίμησης του ενδίκου μέσου. Η αίτηση
όμως μπορεί να απορριφθεί αν, κατά τη στάθμιση της βλάβης του αιτούντος, των
συμφερόντων τρίτων και του δημοσίου συμφέροντος, κρίνεται ότι οι αρνητικές
συνέπειες από την αποδοχή θα είναι σοβαρότερες από την ωφέλεια του αιτούντος.

2. Αν το δικαστήριο εκτιμά ότι το ένδικο μέσο είναι προδήλως βάσιμο, μπορεί
να δεχθεί την αίτηση αναστολής, ακόμη και αν η βλάβη του αιτούντος από την
άμεση εκτέλεση της προσβαλλόμενης Απόφασης δεν κρίνεται ως ανεπανόρθωτη ή
δυσχερώς επανορθώσιμη. Η αίτηση αναστολής μπορεί να απορριφθεί ακόμη και σε
περίπτωση ανεπανόρθωτης ή δυσχερώς επανορθώσιμης βλάβης, αν το δικαστήριο
εκτιμά ότι το ένδικο μέσο είναι προδήλως απαράδεκτο ή προδήλως αβάσιμο. Η
χορήγηση αναστολής αποκλείεται κατά το μέρος που η προσβαλλόμενη Απόφαση έχει
ήδη εκτελεσθεί."


*** Το άρθρο 208 αντικαταστάθηκε ως άνω με το άρθρο 25
Ν.3659/2008,ΦΕΚ Α 77/7.5.2008.ΠΡΟΣΟΧΗ: Εναρξη ισχύος από 8/6/2008.



*** Βλ. σχ. άρθρ.46 παρ. 9,11 και 12 Ν.3220/2004.



Αρθρο 209

Προδικασία - Κύριο Διαδικασία - Απόφαση

Ως προς την Προδικασία, την Κύρια Διαδικασία και την Απόφαση έχουν
ανάλογη εφαρμογή οι διατάξεις των άρθρων 203 έως και 205.

"Αν ο φάκελος δεν έχει ακόμη διαβιβασθεί στο δευτεροβάθμιο δικαστήριο, κατά
το άρθρο 126 παράγραφος 4, η Απόφαση για την αναστολή και την προσωρινή
διαταγή εκδίδεται με βάση τα προσκομιζόμενα από τους διαδίκους στοιχεία,
μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται απαραιτήτως επικυρωμένα αντίγραφα της
έφεσης, της προσβαλλόμενης Απόφασης και των δικογράφων και υπομνημάτων της
πρωτόδικης δίκης."

*** Το δεύτερο εδάφιο του άρθρου 209 προστέθηκε με το άρθρο 26
Ν.3659/2008,ΦΕΚ Α 77/7.5.2008.ΠΡΟΣΟΧΗ: Εναρξη ισχύος από 8/6/2008.

*** Βλ. σχ. άρθρ.46 παρ.12 Ν.3220/2004.



"Αρθρο 209Α

Ειδικώς στις φορολογικές και τελωνειακές εν γένει διαφορές, στις οποίες η
Προθεσμία ή η άσκηση του ένδικου μέσου δεν συνεπάγεται κατά νόμο την αναστολή
εκτέλεσης της προσβαλλόμενης Απόφασης, μπορεί ύστερα από αίτηση εκείνου που
άσκησε το ένδικο μέσο, να ανασταλεί με συνοπτικά αιτιολογημένη Απόφαση του
δικαστηρίου, εν όλω ή εν μέρει η εκτέλεση της Απόφασης αυτής, μόνο αν το
ένδικο μέσο κρίνεται ως προδήλως βάσιμο.

Η χορήγηση αναστολής αποκλείεται κατά το μέρος που η προσβαλλόμενη Απόφαση
έχει ήδη εκτελεσθεί.

Κατά τα λοιπά ισχύουν όσα αναφέρονται στα άρθρα 206, 207 και 209 του
παρόντος."

*** Το άρθρο 209Α προστέθηκε με το άρθρο 38 Ν.3900/2010,
ΦΕΚ Α 213/17.12.2010.`Εναρξη ισχύος από 1.1.2011.



ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ`

ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΡΥΘΜΙΣΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ

Αρθρο 210

"1. Αν ασκηθεί προσφυγή ή αγωγή, εκείνος που την άσκησε μπορεί, με αίτηση
του, να ζητήσει από το δικαστήριο τη Λήψη μέτρων για την προσωρινή ρύθμιση
της κατάστασης. Το δικαστήριο, αν γίνει δεκτή εν όλω ή εν μέρει η αίτηση,
μπορεί να διατάξει προς τούτο κάθε πρόσφορο κατά την κρίση του μέτρο.

2. Αρμόδιο για την προσωρινή ρύθμιση της κατάστασης είναι το τριμελές ή το
μονομελές δικαστήριο, στο οποίο εκκρεμεί η προσφυγή ή αγωγή, εφόσον αυτό
είναι αρμόδιο για την εκδίκαση της κύριας υπόθεσης. Σε περίπτωση
ανΑρμοδιότητας η αίτηση παραπέμπεται στο Αρμόδιο δικαστήριο, υποχρεωτικά μαζί
με την κύρια υπόθεση, κατ` εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 126Α.

3. Λόγω προσωρινής ρύθμισης της κατάστασης μπορεί να θεμελιώσει το
κατεπείγον της συγκεκριμένης ρύθμισης, καθώς και ο κίνδυνος να καταστεί, με
την πάροδο του χρόνου, αδύνατη ή ιδιαίτερα δυσχερής η ρύθμιση της κατάστασης,
ακόμη και αν εκδοθεί ευνοϊκή οριστική Απόφαση για την αντίστοιχη προσφυγή ή
αγωγή.

4. Η αίτηση για την προσωρινή ρύθμιση της κατάστασης μπορεί να απορριφθεί:

α) αν, κατά τη στάθμιση της βλάβης του αιτούντος, των συμφερόντων τρίτων και
του δημοσίου συμφέροντος, κρίνεται ότι οι αρνητικές συνέπειες από την αποδοχή
της αίτησης θα είναι σοβαρότερες από την ωφέλεια του αιτούντος,

β) αν η αντίστοιχη προσφυγή ή αγωγή είναι προδήλως απαράδεκτη ή προδήλως
αβάσιμη."

*** Οι παρ.1,2,3,και 4 αντικαταστάθηκαν ως άνω με το άρθρο 27
Ν.3659/2008,ΦΕΚ Α 77/7.5.2008.ΠΡΟΣΟΧΗ: Εναρξη ισχύος από 8/6/2008.

5. Ως προς την Προδικασία, την Κύρια Διαδικασία, την απόδειξη και την
Απόφαση έχουν ανάλογη εφαρμογή οι διατάξεις των άρθρων 203 έως και 205.



ΚΕΦΑΛΑΙΟ Δ`

ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΕΠΙΔΙΚΑΣΗ ΑΠΑΙΤΗΣΗΣ

Αρθρο 211

Προϋποθέσεις

Σε περίπτωση άσκησης καταψηφιστικής αγωγής, είναι δυνατόν, ύστερα
από αίτηση του ενάγοντος, να επιδικαστεί σε αυτόν από το δικαστήριο,
προσωρινώς, μέρος της απαίτησης για την οποία άσκησε την αγωγή του.



Αρθρο 212

Αρμοδιότητα

Αρμόδιο για την προσωρινή επιδίκαση απαίτησης είναι το τριμελές ή
μονομελές δικαστήριο, στο οποίο εκκρεμεί η αντίστοιχη καταψηφιστική
αγωγή, εφόσον αυτό είναι αρμόδιο για την εκδίκαση της κύριας υπόθεσης.

"Σε περίπτωση ανΑρμοδιότητας, η αίτηση παραπέμπεται στο Αρμόδιο δικαστήριο
υποχρεωτικά με την κύρια υπόθεση, κατ` εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου
126Α."

*** Το δεύτερο εδάφιο του άρθρου 212 αντικαταστάθηκε ως άνω με το άρθρο 39
Ν.3900/2010,ΦΕΚ Α 213/17.12.2010.`Εναρξη ισχύος από 1.1.2011.



Αρθρο 213

Λόγοι - Αποκλεισμός

1. Λόγο προσωρινής επιδίκασης της απαίτησης μπορεί να θεμελιώσει η
αδυναμία ή η ιδιαίτερη δυσχέρεια του αιτούντος προς αντιμετώπιση των
άμεσων αναγκών διαβίωσης του ίδιου και της οικογένειάς του.

"Επί νομικών προσώπων, λόγο προσωρινής επιδίκασης μπορεί να θεμελιώσει ο
κίνδυνος σοβαρού οικονομικού κλονισμού τους."

*** Το δεύτερο εδάφιο της παρ.1 προστέθηκε με το άρθρο 40
Ν.3900/2010,ΦΕΚ Α 213/17.12.2010.`Εναρξη ισχύος από 1.1.2011.

2. Η προσωρινή επιδίκαση της απαίτησης αποκλείεται :

α) αν προσκρούει στο δημόσιο συμφέρον, ή

β) αν η αντίστοιχη καταψηφιστική αγωγή είναι προδήλως απαράδεκτη ή
προδήλως αβάσιμη.



Αρθρο 214

Προδικασία - Κύρια Διαδικασία - Απόδειξη

1. Η αίτηση για προσωρινή επιδίκαση απαίτησης, εκτός από τα στοιχεία
που προβλέπει το άρθρο 45, πρέπει να αναφέρει τους συγκεκριμένους
λόγους που δικαιολογούν την προσωρινή επιδίκαση της απαίτησης.

2. Κατά τα λοιπά, ως προς την Προδικασία, την Κύρια Διαδικασία και
την Απόφαση που εκδίδεται κατά την εκδίκαση της αίτησης προσωρινής
επιδίκασης απαίτησης, εφόσον δεν ορίζεται διαφορετικά, εφαρμόζονται
αναλόγως όσα ορίζονται στον Κώδικα για την εκδίκαση της αντίστοιχης
καταψηφιστικής αγωγής. Κατά την εκδίκαση της αίτησης αυτής δεν έχει
εφαρμογή η διάταξη της δεύτερης περιόδου της παρ. 1 του άρθρου 126.

3. Κατά την εκδίκαση της αίτησης, οι Προθεσμίες που προβλέπονται από
τις παρ. 1, 2 και 4 του άρθρου 128, την παρ. 2 του άρθρου 129, την παρ.
1 του άρθρου 131 και την παρ. 3 του άρθρου 141 συντέμνονται στο ένα
πέμπτο (1/5), ενώ εκείνες που προβλέπονται από την παρ. 1 του άρθρου
138 περιορίζονται σε μία (1) ημέρα.

4. Κατά την εκδίκαση της αίτησης, ως προς την αξιολόγηση των
προβαλλόμενων ισχυρισμών, αρκεί η πιθανολόγηση.



Αρθρο 215

Απόφαση

1. Αν γίνει εν όλω ή εν μέρει δεκτή η αίτηση, επιδικάζεται προσωρινώς
μέρος, που δεν μπορεί πάντως να είναι μεγαλύτερο από το μισό, της
απαίτησης για την οποία έχει ασκηθεί η καταψηφιστική αγωγή. Η προσωρινή
επιδίκαση απαίτησης για περιοδικές παροχές γίνεται σε παροχές να
καταβάλλονται επίσης περιοδικώς.

"2. Οι διατάξεις των παραγράφων 3 και 5 του άρθρου 205 έχουν ανάλογη
εφαρμογή και στην περίπτωση της προσωρινής επιδίκασης απαίτησης.

Κατά τα λοιπά, ως προς τη Διαδικασία εφαρμόζεται το άρθρο 214."

*** Η παρ.2,όπως είχε αντικατασταθεί με το άρθρο 28 Ν.3659/2008,
ΦΕΚ Α 77/7.5.2008,αντικαταστάθηκε ως άνω με το άρθρο 41
Ν.3900/2010,ΦΕΚ Α 213/17.12.2010.`Εναρξη ισχύος από 1.1.2011.

3. Η Απόφαση με την οποία επιδικάζεται προσωρινώς απαίτηση παύει
αυτοδικαίως να ισχύει από τη δημοσίευση της οριστικής Απόφασης για την
αντίστοιχη καταψηφιστική αγωγή.

4. Απαγορεύεται η συντηρητική ή αναγκαστική κατάσχεση, ο συμψηφισμός,
καθώς και η εκχώρηση του ποσού που έχει επιδικαστεί προσωρινώς.

5. Με την οριστική Απόφαση, αν γίνεται εν όλω ή εν μέρει δεκτή η
αντίστοιχη καταψηφιστική αγωγή, διενεργείται εκκαθάριση και αφαιρείται,
από το οριστικώς επιδικαζόμενο ποσό, εκείνο που είχε επιδικαστεί
προσωρινώς. Αν απορρίπτεται η αντίστοιχη καταψηφιστική αγωγή,
διατάσσεται η απόδοση του ποσού που τυχόν είχε καταβληθεί βάσει της
Απόφασης για την αίτηση προσωρινής επιδίκασης της απαίτησης.

6. Η Απόφαση που εκδίδεται για την αίτηση προσωρινής επιδίκασης
απαίτησης επιδίδεται στους διαδίκους, με τη φροντίδα της γραμματείας,
κατά τα οριζόμενα στην παρ. 1 του άρθρου 195.

7. Οι αποφάσεις που εκδίδονται για τις αιτήσεις προσωρινής επιδίκασης
απαίτησης, εφόσον ειδικώς δεν ορίζεται διαφορετικά, δεν υπόκεινται σε
κανένα ένδικο μέσο, εκτελούνται δε σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο
199.



ΔΕΥΤΕΡΟ ΜΕΡΟΣ

ΕΙΔΙΚΕΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ

ΠΡΩΤΟ ΤΜΗΜΑ

ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΔΙΑΦΟΡΩΝ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗΣ ΕΚΤΕΛΕΣΗΣ

ΠΡΩΤΟΣ ΤΙΤΛΟΣ
ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΠΟΥ ΑΝΑΦΕΥΟΝΤΑΙ ΚΑΤΑ ΤΗΝ
ΕΙΣΠΡΑΞΗ ΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΕΣΟΔΩΝ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α`

ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΥΠΑΓΟΜΕΝΕΣ ΣΤΙΣ ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ

Αρθρο 216

Στις, υπό τον ΠΡΩΤΟ ΤΙΤΛΟ, ρυθμίσεις του ΤΜΗΜΑΤΟΣ τούτου υπάγονται οι
διαφορές που αναφύονται κατά τη σύμφωνα με τις διατάξεις του ν.δ.
356/1974 (Κ.Ε.Δ.Ε.), είσπραξη των δημόσιων εσόδων, εκτός αν τα έσοδα
αυτά αναφέρονται σε απαιτήσεις ιδιωτικού δικαίου.



ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β`

ΑΝΑΚΟΠΗ

Αρθρο 217

Προσβαλλόμενες πράξεις

1. Ανακοπή χωρεί κατά κάθε πράξης που εκδίδεται στα πλαίσια της
Διαδικασίας της διοικητικής εκτέλεσης και, ιδίως, κατά :

α) της πράξης της ταμειακής βεβαίωσης του εσόδου,

β) της κατασχετήριας έκθεσης,

γ) του προγράμματος πλειστηριασμού,

δ) της έκθεσης πλειστιαριασμού και

ε) του πίνακα κατάταξης.

2. Ανακοπή, επίσης, χωρεί κατά :

α) της αρνητικής δήλωσης νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου ως τρίτου,
σύμφωνα με το άρθρο 34 του Κ.Ε.Δ.Ε., εφόσον και η υποχρέωση του τρίτου
είναι δημοσίου δικαίου,

β) της δήλωσης του προϊσταμένου της Δ.Ο.Υ. ή του τελωνείου, για την
ύπαρξη απαίτησης δημοσίου δικαίου ή προνομίου του Δημοσίου, σύμφωνα με
την παρ. 1 του άρθρου 62 του Κ.Ε.Δ.Ε..

3. Η διάταξη της παρ. 7 του άρθρου 63 δεν έχει εφαρμογή στην
προκείμενη Διαδικασία.


Αρθρο 218

Αρμόδιο δικαστήριο


"1. Καθ` ύλην αρμόδιο δικαστήριο προς εκδίκαση των κατά το άρθρο 216 διαφορών είναι, στον
πρώτο βαθμό, το μονομελές πρωτοδικείο, ενώ στο δεύτερο βαθμό το τριμελές εφετείο. Εφόσον η
απαίτηση, για την οποία χωρεί η εκτέλεση, δεν υπερβαίνει το ποσό των εξήντα χιλιάδων (60.000)
ευρώ, αρμόδιο στο δεύτερο βαθμό καθίσταται το μονομελές εφετείο."


*** Η παρ.1 όπως είχε αντικατασταθεί με το άρθρο 29 Ν.3659/2008, ΦΕΚ Α 77/7.5.2008, και με
το άρθρο 42 Ν.3900/2010,ΦΕΚ Α 213/17.12.2010 ΑΝΤΙΚΑΘΙΣΤΑΤΑΙ εκ νέου ως άνω από 2
Απριλίου 2012 με τα άρθρα 47 παρ. 2 και 113 του Ν.4055/2012 (ΦΕΚ Α 51 12.3.2012).
Με το άρθρο 110 παρ.5 του ιδίου Νόμου ορίζεται ότι:
"15. Οι διατάξεις των άρθρων 47 και 67 του παρόντος εφαρμόζονται στις εκκρεμείς υποθέσεις, για
τις οποίες δεν έχει ορισθεί δικάσιμος."


***ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ: Με την παρ.2 του άρθρου 42 Ν.3900/2010,ΦΕΚ Α 213/17.12.2010
οριζόταν ότι: " 2. Η διάταξη της προηγούμενης παραγράφου καταλαμβάνει τις εφέσεις κατά
αποφάσεων που θα δημοσιευθούν ένα έτος μετά τη δημοσίευση του παρόντος".


2. Κατά τόπο Αρμόδιο δικαστήριο σε πρώτο βαθμό είναι, σε περίπτωση
ανακοπής κατά πράξης ταμειακής βεβαίωσης, το δικαστήριο όπου εδρεύει η
αρχή που εξέδωσε την προσβαλλόμενη πράξη, ενώ, σε κάθε άλλη περίπτωση
ανακοπής, το δικαστήριο του τόπου της εκτέλεσης.



Αρθρο 219

Ενεργητική και Παθητική νομιμοποίηση


"1. Προς άσκηση ανακοπής νομιμοποιείται εκείνος που έχει άμεσο, προσωπικό
και ενεστώς έννομο συμφέρον ή στον οποίο αναγνωρίζεται τέτοιο δικαίωμα από
ειδική διάταξη νόμου."

*** Η παρ.1 αντικαταστάθηκε ως άνω με το άρθρο 30
Ν.3659/2008,ΦΕΚ Α 77/7.5.2008.ΠΡΟΣΟΧΗ: Εναρξη ισχύος από 8/6/2008.


2. Η ανακοπή στρέφεται :

α) Στις Περιπτώσεις α`, β`, γ` και δ` της παρ. 1, καθώς και στην
περίπτωση β` της παρ. 2 του άρθρου 217 : κατά του Δημοσίου, το οποίο
εκπροσωπείται από τον προϊστάμενο της Δ.Ο.Υ. ή του τελωνείου που
επισπεύδει την εκτέλεση, στον οποίο και επιδίδεται η ανακοπή. Ειδικώς,
στην περίπτωση δ` της παρ. 1 του άρθρου 217, η ανακοπή κοινοποιείται,
με ποινή απαραδέκτου, και στον αρμόδιο για τον πλειστηριασμό υπάλληλο,
καθώς και στον υπερθεματιστή.

β) Στην περίπτωση ε` της παρ. 1 του άρθρου 217 : κατά του
επισπεύδοντος την εκτέλεση Δημοσίου, το οποίο εκπροσωπείτια από τον
προϊστάμενο της Δ.Ο.Υ. ή του τελωνείου που επισπεύδει την εκτέλεση.

"Στην περίπτωση αυτή, η ανακοπή κοινοποιείται, με ποινή απαραδέκτου, στον
δανειστή του οποίου προσβάλλεται η κατάταξη." «και στον αρμόδιο
υπάλληλο του πλειστηριασμού, ενώ,».

*** Το δεύτερο εδάφιο της περ.β` αντικαταστάθηκε ως άνω με το άρθρο 67 παρ.1
Ν.3900/2010,ΦΕΚ Α 213/17.12.2010.`Εναρξη ισχύος από 1.1.2011.

*** Η φράση «και στον αρμόδιο υπάλληλο του πλειστηριασμού, ενώ,» προστέθηκε στο τέλος
του δευτέρου εδαφίου της περ.β΄με το άρθρο 6 παρ.7 ν.4038/2012,
ΦΕΚ Α 14/2.2.2012.


γ) Στην περίπτωση α` της παρ. 2 του άρθρου 217 : κατά του τρίτου, στα
χέρια του οποίου επιβάλλεται η κατάσχεση.



Αρθρο 220

Προθεσμία

1. Με την επιφύλαξη των οριζομένων στην παρ. 2, η κατά το άρθρο 217
ανακοπή ασκείται μέσα σε Προθεσμία τριάντα (30) ημερών, η οποία
αρχίζει :

α) στις Περιπτώσεις α`, β` και δ` της παρ. 1, από την επίδοση, αλλιώς
από την πλήρη γνώση της πράξης ταμειακής βεβαίωσης, της κατασχετήριας
έκθεσης και της έκθεσης πλειστηριασμού, αντιστοίχως,

β) στην περίπτωση ε` της παρ. 1, από την επίδοση της γραπτής
πρόσκλησης του αρμόδιου για τον πλειστηριασμό υπαλλήλου, προς τους
δανειστές, για να λάβουν γνώση του πίνακα κατάταξης,

γ) στην περίπτωση α` της παρ. 2, από την επίδοση της δήλωσης του
τρίτου ή την περιέλευση της σχετικής έκθεσης του ειρηνοδίκη, στον
προϊστάμενο της Δ.Ο.Υ. ή του τελωνείου που επισπεύδει την εκτέλεση,

δ) στην περίπτωση β` της παρ. 2, από την περιέλευση στο σύνδικο, του
πίνακα των βεβαιωμένων υπέρ του Δημοσίου χρεών του οφειλέτη, ενώ

ε) σε κάθε άλλη περίπτωση άσκησης ανακοπής, από την επίδοση, αλλιώς
από την πλήρη γνώση της προσβαλλόμενης πράξης.

"2. Ειδικώς η κατά την περίπτωση γ` της παραγράφου 1 του άρθρου 217 ανακοπή
ασκείται μέσα σε Προθεσμία δέκα ημερών, η οποία αρχίζει από την επίδοση του
προγράμματος πλειστηριασμού."


*** Η παρ.2 αντικαταστάθηκε ως άνω με το άρθρο 43
Ν.3900/2010,ΦΕΚ Α 213/17.12.2010.`Εναρξη ισχύος από 1.1.2011.

3. Σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να ασκηθεί ανακοπή αν έχουν περάσει
έξι (6) μήνες από τη διενέργεια του πλειστηριασμού.



Αρθρο 221

Ασκηση της ανακοπής - Περιεχόμενο
του δικογράφου

1. Η ανακοπή ασκείται με δικόγραφο, το οποίο, μαζί με τρία (3)
αντίγραφα, κατατίθεται στη γραμματεία της κύριας έδρας του δικαστηρίου
στο οποίο απευθύνεται.

2. Το δικόγραφο της ανακοπής, εκτός από τα στοιχεία που προβλέπουν οι
διατάξεις του άρθρου 45, πρέπει απαραιτήτως να μνημονεύει με ακρίβεια
την προσβαλλόμενη πράξη και τον εκδότη της. Επίσης, πρέπει να περιέχει
σαφείς και συγκεκριμένους λόγους, καθώς και σχετικό αίτημα.



Αρθρο 222

Εκδίκαση

1. Ως προς την Προδικασία που πρέπει να τηρηθεί εφαρμόζονται αναλόγως
οι διατάξεις των άρθρων 126 έως και 131.

Σε περίπτωση ανακοπής κατά προγράμματος πλειστηριασμού, ο πρόεδρος
του συμβουλίου ή ο δικαστής, που διευθύνει το δικαστήριο, ή ο από
αυτούς οριζόμενος δικαστής, ορίζει αμέσως δικάσιμο, η οποία πρέπει να
απέχει τουλάχιστον δύο (2) πλήρεις ημέρες από τη διενέργεια του
πλειστηριασμού. Αντίγραφο του δικογράφου που κατατέθηκε, μαζί με την
πράξη ορισμού δικασίμου, επιδίδεται, με τη φροντίδα του ανακόπτοντος,
στους καθ` ων η ανακοπή μέσα σε Προθεσμία που ορίζεται από το
δικαστήριο και η οποία πάντως δεν επιτρέπεται να απέχει λιγότερο από
μία (1) πλήρη ημέρα από τη δικάσιμο. Στην περίπτωση αυτή δεν χωρούν
Πρόσθετοι Λόγοι.

2. Ως προς την Κύρια Διαδικασία εφαρμόζονται αναλόγως οι διατάξεις
των άρθρων 132 έως και 143.



Αρθρο 223

Παρέμβαση

Εκείνοι στους οποίους κοινοποιείται η ανακοπή, σύμφωνα με τα
οριζόμενα στην παρ. 2 του άρθρου 219, μπορούν να ασκήσουν πρόσθετη
Παρέμβαση προς υποστήριξη του διαδίκου υπέρ του οποίου έχουν έννομο
συμφέρον να αποβεί η δίκη. Η Παρέμβαση ασκείται με προφορική δήλωση στο
ακροατήριο.



Αρθρο 224

Εξουσία του δικαστηρίου

1. Το δικαστήριο ελέγχει την προσβαλλόμενη πράξη κατά το νόμο και την
ουσία, στα όρια της ανακοπής, τα οποία προσδιορίζονται από τους λόγους
και το αίτημά της.

2. Κατ` εξαίρεση, ο κατά το νόμο έλεγχος της προσβαλλόμενης πράξης
χωρεί και αυτεπαγγέλτως, εκτεινόμενος στο σύνολό της, προκειμένου να
διακριβωθεί :

α) αν η πράξη έχει εκδοθεί από αναρμόδιο όργανο, ή

β) αν υπάρχει παράβαση Δεδικασμένου.

3. Κατά τον έλεγχο του κύρους των προσβαλλόμενων με την ανακοπή
πράξεων της εκτέλεσης, δεν επιτρέπεται ο Παρεμπίπτων έλεγχος της
νομιμότητας προηγούμενων πράξεων της εκτέλεσης.

4. Στην περίπτωση της ανακοπής κατά της ταμειακής βεβαίωσης,
επιτρέπεται ο Παρεμπίπτων έλεγχος, κατά το νόμο και τα πράγματα, του
τίτλου βάσει του οποίου έγινε η βεβαίωση, εφόσον δεν προβλέπεται κατ`
αυτού ένδικο βοήθημα που επιτρέπει το έλεγχό του κατά το νόμο και την
ουσία ή δεν υφίσταται σχετικώς Δεδικασμένο.

5. Ισχυρισμοί, που αφορούν την απόσβεση της απαίτησης για την
ικανοποίηση της οποίας επισπεύδεται η εκτέλεση, μπορούν να προβάλλονται
με την ευκαιρία άσκησης ανακοπής κατά της πράξης ταμειακής βεβαίωσης ή
οποιασδήποτε πράξης της εκτέλεσης, πρέπει δε να αποδεικνύονται αμέσως.



Αρθρο 225

Απόφαση

Το δικαστήριο, αν διαπιστώσει παράβαση νόμου ή ουσιαστικές
πλημμέλειες της προσβαλλόμενης πράξης, προβαίνει στην ολική ή μερική
ακύρωση ή στην τροποποίησή της. Σε διαφορετική περίπτωση, προβαίνει
στην απόρριψη της ανακοπής.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ`

ΕΝΔΙΚΑ ΜΕΣΑ

Αρθρο 226

1. Οι αποφάσεις που εκδίδονται κατά την παρούσα Διαδικασία υπόκεινται
ενώπιον των τακτικών διοικητικών δικαστηρίων, κατά τα άρθρα 81-111
αναλόγως εφαρμοζόμενα, σΤα ένδικα μέσα της ανακοπής ερημοδικίας, της
έφεσης, της αίτησης αναθεώρησης, της τριτανακοπής και της αίτησης
διόρθωσης ή ερμηνείας.

2. Η Προθεσμία για την άσκηση των ένδικων μέσων είναι τριάντα (30)
ημερών, εκτός αν πρόκειται για Απόφαση που εκδόθηκε ύστερα από άσκηση
ανακοπής κατά προγράμματος πλειστηριασμού, οπότε η Προθεσμία είναι δέκα
(10) ημερών.



ΚΕΦΑΛΑΙΟ Δ`

ΟΜΟΔΙΚΑ - ΣΥΝΑΦΕΙΑ -

ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΗ ΣΩΡΕΥΣΗ - ΣΥΝΕΚΔΙΚΑΣΗ

Αρθρο 227

1. Ως προς την ομοδικία, τη Συνάφεια και τη Συνεκδίκαση εφαρμόζονται
αναλόγως οι διατάξεις των άρθρων 115 έως και 125.

2. Περισσότερα ένδικα βοηθήματα κατά πράξεων που έχουν εκδοθεί στο
πλαίσιο της ίδιας διοικητικής εκτέλεσης, ή ένδικα μέσα κατά των
σχετικών αποφάσεων, μπορούν να σωρευθούν, κυρίως ή επικουρικώς, στο
ίδιο εισαγωγικό της δίκης δικόγραφο.

*** Βλ. σχ. άρθρ.46 παρ.12 Ν.3220/2004.

"3. Η ανακοπή κατά της πράξης ταμειακής βεβαίωσης μπορεί να σωρευθεί, κυρίως
ή επικουρικώς, στο ίδιο εισαγωγικό της δίκης δικόγραφο με την κατά το άρθρο
63 παράγραφος 1 προσφυγή κατά της πράξης που συνιστά τίτλο με βάση τον οποίο
έγινε η βεβαίωση. Στην περίπτωση αυτή, εφόσον η προσφυγή ασκείται
εμπροθέσμως, λογίζεται πάντοτε εμπρόθεσμη και η ανακοπή. Η καθ` ύλην και κατά
τόπον Αρμοδιότητα προσδιορίζεται κατά τις διατάξεις που διέπουν την
προσφυγή."

*** Η παρ.3 προστέθηκε με το άρθρο 31 Ν.3659/2008,ΦΕΚ Α 77/7.5.2008.
ΠΡΟΣΟΧΗ: Εναρξη ισχύος από 8/6/2008.



ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ε`

ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΔΙΚΑΣΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ

Αρθρο 228

1. "1. Η Προθεσμία άσκησης, καθώς και η άσκηση ανακοπής δεν αναστέλλουν την
εκτέλεση της προσβαλλόμενης πράξης, εξαιρουμένης της περίπτωσης ε` της
παραγράφου 1 του άρθρου 217, κατά την οποία η πράξη αναστέλλεται
«, ως προς τους δανειστές των οποίων προσβάλλεται η κατάταξη,»
μέχρι να τελεσιδικήσει η ανακοπή κατά του πίνακα κατάταξης.

Στις Περιπτώσεις α`, β` και δ` του άρθρου 217 και για όσο χρόνο εκκρεμεί η
ανακοπή μπορεί να υποβληθεί από τον ανακόπτοντα αίτηση για την αναστολή της
εκτέλεσης των προσβαλλόμενων πράξεων."


*** Η παρ.1 αντικαταστάθηκε ως άνω με το άρθρο 67 παρ.2
Ν.3900/2010,ΦΕΚ Α 213/17.12.2010.`Εναρξη ισχύος από 1.1.2011
οι δε λέξεις «, ως προς τους δανειστές των οποίων προσβάλλεται η κατάταξη,»
προστέθηκαν ως άνω με την παρ.8 άρθρου 326 Ν.4072/2012,
ΦΕΚ Α 86/11.4.2012.

2. Καθ` ύλην και κατά τόπο αρμόδιο, για την εκδίκαση της αίτησης της
προηγούμενης παραγράφου, είναι το κατά το άρθρο 218 δικαστήριο, εφόσον
σε αυτό εκκρεμεί η ανακοπή, το οποίο και εκδικάζει την αίτηση κατά τη
Διαδικασία των διατάξεων των άρθρων 200 έως και 209, οι οποίες
εφαρμόζονται αναλόγως.
*** Βλ. σχ. άρθρ.46 παρ. 9,11 και 12 Ν.3220/2004.



ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΣΤ`

ΑΙΤΗΣΕΙΣ ΛΗΨΗΣ ΜΕΤΡΩΝ ΣΧΕΤΙΚΩΝ
ΜΕ ΤΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ

Αρθρο 229

1. Το κατά το άρθρο 218 Αρμόδιο δικαστήριο, ύστερα από προηγούμενη
αίτηση, αποφαίνεται για κάθε αμφισβήτηση που αφορά :

α) τον ορισμό ή την αντικατάσταση μεσεγγυούχου ή φύλακα και εν γένει
τη μεσεγγύηση ή τη φύλαξη κινητών ή ακινήτων, ή

β) την εκκαθάριση ή τον προσδιορισμό των εξόδων και των δικαιωμάτων
της εκτέλεσης.

2. Προς υποβολή της αίτησης νομιμοποιείται ο οφειλέτης, το Δημόσιο,
καθώς και κάθε τρίτος που έχει έννομο προς τούτο συμφέρον.

3. Η αίτηση εκδικάζεται κατά τη Διαδικασία των άρθρων 203, 204 και
214 (παρ. 4), οι οποίες και εφαρμόζονται αναλόγως. Ειδικώς, στην
περίπτωση β` της παρ. 1, η αίτηση υποβάλλεται, μαζί με σχετικό πίνακα,
τον οποίο συντάσσει ο δικαιούχος, στον προϊστάμενο της Δ.Ο.Υ. ή του
τελωνείου που επισπεύδει την εκτέλεση. Ο τελευταίος διατυπώνει εγγράφως
τις παρατηρήσεις του, ως προς τη νομιμότητα και την ακρίβεια των
κονδυλίων, και διαβιβάζει, χωρίς υπαίτια καθυστέρηση, το σχετικό
έγγραφο στο δικαστήριο, συγχρόνως δε το κοινοποιεί, μαζί με Αντίγραφο
του πίνακα, στον οφειλέτη.



ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ζ`

ΑΝΑΛΟΓΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΔΙΑΤΑΞΕΩΝ

Αρθρο 230

Κατά τα λοιπά, εφαρμόζονται αναλόγως οι γενικές διατάξεις του ΠΡΩΤΟΥ
ΜΕΡΟΥΣ.



*** ΠΡΟΣΟΧΗ: Τα άρθρα 231 έως 243 του παρόντος ΚΑΤΑΡΓΗΘΗΚΑΝ με την παρ.6
άρθρο 67 Ν.3842/2010,ΦΕΚ Α 58/23.4.2010,με την οποία ορίζεται ότι:
"6.α) Η προσωποκράτηση ως αναγκαστικό μέτρο προς είσπραξη δημοσίων εσόδων
καταργείται. Αποφάσεις, που διατάσουν προσωπική κράτηση για βεβαιωμένα και
ληξιπρόθεσμα χρέη προς το Δημόσιο και δεν έχουν εκτελεσθεί κατά τη δημοσίευση
του νόμου αυτού δεν εκτελούνται. Αν άρχισε η εκτέλεση τους, διακόπτεται και ο
κρατούμενος απολύεται. Εκκρεμείς αιτήσεις, καθώς και ένδικα μέσα κατά των
ανωτέρω αποφάσεων δεν εισάγονται για Συζήτηση και οι υποθέσεις τίθενται στο
αρχείο.
β) Η αναστολή της παραγραφής χρεών, για τα οποία υποβλήθηκε αίτηση
προσωπικής κράτησης, λήγει με τη δημοσίευση του νόμου αυτού, η παραγραφή τους
όμως δεν συμπληρώνεται πριν την πάροδο τουλάχιστον έτους από τη λήξη της
αναστολής.
γ) Οι διατάξεις της περίπτωσης 3 του άρθρου 9 του ν.δ. 356/1974 (ΦΕΚ 90 Α),
των άρθρων 231 έως 243 του ν. 2717/1999 (ΦΕΚ 97 Α), καθώς και των διατάξεων
των άρθρων 1 έως 11 του ν. 1867/1989 (ΦΕΚ 227 Α), όπως ισχύει, καθώς και κάθε
άλλη σχετική διάταξη που αναφέρεται στο θέμα αυτό, καταργούνται".

ΔΕΥΤΕΡΟΣ ΤΙΤΛΟΣ

ΕΠΙΒΟΛΗ ΠΡΟΣΩΠΙΚΗΣ ΚΡΑΤΗΣΗΣ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α`

ΑΙΤΗΣΗ ΓΙΑ ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΚΡΑΤΗΣΗ

Αρθρο 231

Υποβολή - Περιεχόμενο του δικογράφου

1. Η προσωπική κράτηση, ως αναγκαστικό μέτρο προς είσπραξη των κατά
τις διατάξεις του άρθρου 216 δημόσιων εσόδων, διατάσσεται από το
δικαστήριο, ύστερα από αίτηση του Δημοσίου.

2. Η κατά την προηγούμενη παράγραφο αίτηση απευθύνεται στο κατά το
άρθρο 232 πρωτοδικείο. Η αίτηση αυτή υποβάλλεται μόνο εφόσον έχει
παρέλθει τουλάχιστον ένας (1) μήνας από την επίδοση προς τον οφειλέτη
της, από τις κείμενες διατάξεις προβλεπόμενης, ατομικής ειδοποίησης,
πρέπει δε να συνοδεύεται από κυρωμένο Αντίγραφο της τελευταίας.

3. Η υποβολή νέας αίτησης συγχωρείται μόνο αν συντρέχουν εκ νέου οι
νόμιμες προϋποθέσεις και μόνο εφόσον έχουν παρέλθει τουλάχιστον έξι (6)
μήνες από την τελεσίδικη απόρριψη της προηγούμενης αίτησης ή την
εκτέλεση της προηγούμενης Απόφασης του δικαστηρίου και την απόλυση του
κρατουμένου.

4. Η κατά τις προηγούμενες παραγράφους αίτηση κατατίθεται, μαζί με
τρία (3) αντίγραφα, στη γραμματεία της κύριας έδρας του δικαστηρίου στο
οποίο απευθύνεται.

*** ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ: Η διάταξη αυτή έχει κριθεί αντισυνταγματική με σειρά

αποφάσεων του ΣτΕ. (Βλ. ΣτΕ 176/2002, 1623/2002, 1624/2002). Ειδικότερα με
τις αποφάσεις 2858/2003 και 2859/2003 Ολομ. ΣτΕ κρίθηκε ότι προσωπική κράτηση

για χρέη σε ΝΠΔΔ (όπως ασφαλιστικά ταμεία) δεν επιτρέπεται, ενώ είναι
επιτρεπτή για χρέη προς το Δημόσιο (ΔΟΥ, Τελωνεία). Ηδη όμως με την 2611/2004

Απόφαση ΣτΕ επταμελούς συνθέσεως, (που παραπέμπει στην Ολομέλεια) κρίθηκε
αντισυντγματική η διάταξη και όσον αφορά την προσωπική κράτηση για χρέη στο
Δημόσιο.



*** ΠΡΟΣΟΧΗ: Τα άρθρα 231 έως 243 του παρόντος ΚΑΤΑΡΓΗΘΗΚΑΝ με την παρ.6
άρθρο 67 Ν.3842/2010,ΦΕΚ Α 58/23.4.2010,με την οποία ορίζεται ότι:
"6.α) Η προσωποκράτηση ως αναγκαστικό μέτρο προς είσπραξη δημοσίων εσόδων
καταργείται. Αποφάσεις, που διατάσουν προσωπική κράτηση για βεβαιωμένα και
ληξιπρόθεσμα χρέη προς το Δημόσιο και δεν έχουν εκτελεσθεί κατά τη δημοσίευση
του νόμου αυτού δεν εκτελούνται. Αν άρχισε η εκτέλεση τους, διακόπτεται και ο
κρατούμενος απολύεται. Εκκρεμείς αιτήσεις, καθώς και ένδικα μέσα κατά των
ανωτέρω αποφάσεων δεν εισάγονται για Συζήτηση και οι υποθέσεις τίθενται στο
αρχείο.
β) Η αναστολή της παραγραφής χρεών, για τα οποία υποβλήθηκε αίτηση
προσωπικής κράτησης, λήγει με τη δημοσίευση του νόμου αυτού, η παραγραφή τους
όμως δεν συμπληρώνεται πριν την πάροδο τουλάχιστον έτους από τη λήξη της
αναστολής.
γ) Οι διατάξεις της περίπτωσης 3 του άρθρου 9 του ν.δ. 356/1974 (ΦΕΚ 90 Α),
των άρθρων 231 έως 243 του ν. 2717/1999 (ΦΕΚ 97 Α), καθώς και των διατάξεων
των άρθρων 1 έως 11 του ν. 1867/1989 (ΦΕΚ 227 Α), όπως ισχύει, καθώς και κάθε
άλλη σχετική διάταξη που αναφέρεται στο θέμα αυτό, καταργούνται".

Αρθρο 232

Αρμόδιο δικαστήριο

Αρμόδιος να διατάξει την προσωπική κράτηση είναι ο πρόεδρος
πρωτοδικών ή ο από αυτόν οριζόμενος πρωτοδίκης, του πρωτοδικείου στην
περιφέρεια του οποίου έχει την έδρα της η αρχή που, ως εκπρόσωπος του
Δημοσίου, υποβάλλει την, κατά το προηγούμενο άρθρο, αίτηση.

*** ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ: Η διάταξη αυτή έχει κριθεί αντισυνταγματική με σειρά

αποφάσεων του ΣτΕ. (Βλ. ΣτΕ 176/2002, 1623/2002, 1624/2002). Ειδικότερα με
τις αποφάσεις 2858/2003 και 2859/2003 Ολομ. ΣτΕ κρίθηκε ότι προσωπική κράτηση

για χρέη σε ΝΠΔΔ (όπως ασφαλιστικά ταμεία) δεν επιτρέπεται, ενώ είναι
επιτρεπτή για χρέη προς το Δημόσιο (ΔΟΥ, Τελωνεία). Ηδη όμως με την 2611/2004

Απόφαση ΣτΕ επταμελούς συνθέσεως, (που παραπέμπει στην Ολομέλεια) κρίθηκε
αντισυντγματική η διάταξη και όσον αφορά την προσωπική κράτηση για χρέη στο
Δημόσιο.


*** ΠΡΟΣΟΧΗ: Τα άρθρα 231 έως 243 του παρόντος ΚΑΤΑΡΓΗΘΗΚΑΝ με την παρ.6
άρθρο 67 Ν.3842/2010,ΦΕΚ Α 58/23.4.2010,με την οποία ορίζεται ότι:
"6.α) Η προσωποκράτηση ως αναγκαστικό μέτρο προς είσπραξη δημοσίων εσόδων
καταργείται. Αποφάσεις, που διατάσουν προσωπική κράτηση για βεβαιωμένα και
ληξιπρόθεσμα χρέη προς το Δημόσιο και δεν έχουν εκτελεσθεί κατά τη δημοσίευση
του νόμου αυτού δεν εκτελούνται. Αν άρχισε η εκτέλεση τους, διακόπτεται και ο
κρατούμενος απολύεται. Εκκρεμείς αιτήσεις, καθώς και ένδικα μέσα κατά των
ανωτέρω αποφάσεων δεν εισάγονται για Συζήτηση και οι υποθέσεις τίθενται στο
αρχείο.
β) Η αναστολή της παραγραφής χρεών, για τα οποία υποβλήθηκε αίτηση
προσωπικής κράτησης, λήγει με τη δημοσίευση του νόμου αυτού, η παραγραφή τους
όμως δεν συμπληρώνεται πριν την πάροδο τουλάχιστον έτους από τη λήξη της
αναστολής.
γ) Οι διατάξεις της περίπτωσης 3 του άρθρου 9 του ν.δ. 356/1974 (ΦΕΚ 90 Α),
των άρθρων 231 έως 243 του ν. 2717/1999 (ΦΕΚ 97 Α), καθώς και των διατάξεων
των άρθρων 1 έως 11 του ν. 1867/1989 (ΦΕΚ 227 Α), όπως ισχύει, καθώς και κάθε
άλλη σχετική διάταξη που αναφέρεται στο θέμα αυτό, καταργούνται".


Αρθρο 233

Ενεργητική και Παθητική νομιμοποίηση

1. Η αίτηση υποβάλλεται από το Δημόσιο, εκπροσωπούμενο από τον
αρμόδιο για την είσπραξη του οφειλόμενου εσόδου προϊστάμενο της Δ.Ο.Υ.
ή του τελωνείου.

2. Η αίτηση στρέφεται κατά του οφειλέτη ή του εκπροσώπου του νομικού
προσώπου ή, αν πρόκειται για πρόσωπα που τελούν υπό επιμέλεια, κατά του
νόμιμου αντιπροσώπου τους.

*** ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ: Η διάταξη αυτή έχει κριθεί αντισυνταγματική με σειρά

αποφάσεων του ΣτΕ. (Βλ. ΣτΕ 176/2002, 1623/2002, 1624/2002). Ειδικότερα με
τις αποφάσεις 2858/2003 και 2859/2003 Ολομ. ΣτΕ κρίθηκε ότι προσωπική κράτηση

για χρέη σε ΝΠΔΔ (όπως ασφαλιστικά ταμεία) δεν επιτρέπεται, ενώ είναι
επιτρεπτή για χρέη προς το Δημόσιο (ΔΟΥ, Τελωνεία). Ηδη όμως με την 2611/2004

Απόφαση ΣτΕ επταμελούς συνθέσεως, (που παραπέμπει στην Ολομέλεια) κρίθηκε
αντισυντγματική η διάταξη και όσον αφορά την προσωπική κράτηση για χρέη στο
Δημόσιο.



*** ΠΡΟΣΟΧΗ: Τα άρθρα 231 έως 243 του παρόντος ΚΑΤΑΡΓΗΘΗΚΑΝ με την παρ.6
άρθρο 67 Ν.3842/2010,ΦΕΚ Α 58/23.4.2010,με την οποία ορίζεται ότι:
"6.α) Η προσωποκράτηση ως αναγκαστικό μέτρο προς είσπραξη δημοσίων εσόδων
καταργείται. Αποφάσεις, που διατάσουν προσωπική κράτηση για βεβαιωμένα και
ληξιπρόθεσμα χρέη προς το Δημόσιο και δεν έχουν εκτελεσθεί κατά τη δημοσίευση
του νόμου αυτού δεν εκτελούνται. Αν άρχισε η εκτέλεση τους, διακόπτεται και ο
κρατούμενος απολύεται. Εκκρεμείς αιτήσεις, καθώς και ένδικα μέσα κατά των
ανωτέρω αποφάσεων δεν εισάγονται για Συζήτηση και οι υποθέσεις τίθενται στο
αρχείο.
β) Η αναστολή της παραγραφής χρεών, για τα οποία υποβλήθηκε αίτηση
προσωπικής κράτησης, λήγει με τη δημοσίευση του νόμου αυτού, η παραγραφή τους
όμως δεν συμπληρώνεται πριν την πάροδο τουλάχιστον έτους από τη λήξη της
αναστολής.
γ) Οι διατάξεις της περίπτωσης 3 του άρθρου 9 του ν.δ. 356/1974 (ΦΕΚ 90 Α),
των άρθρων 231 έως 243 του ν. 2717/1999 (ΦΕΚ 97 Α), καθώς και των διατάξεων
των άρθρων 1 έως 11 του ν. 1867/1989 (ΦΕΚ 227 Α), όπως ισχύει, καθώς και κάθε
άλλη σχετική διάταξη που αναφέρεται στο θέμα αυτό, καταργούνται".


Αρθρο 234

Προϋποθέσεις Λήψης του μέτρου - Περιορισμοί

1. Προσωπική κράτηση μπορεί να διαταχθεί μόνο εφόσον :

α) πρόκειται για έσοδο που εισπράττεται κατά τις διατάξεις του ν.δ.
356/1974 και

"(β) το συνολικό ληξιπρόθεσμο χρέος προς το Δημόσιο από κάθε αιτία,
συμπεριλαμβανομένων και των κάθε είδους τόκων και προσαυξήσεων, υπερβαίνει
το ποσό των εκατό πενήντα χιλιάδων (150.000) ευρώ".


*** Η περ. β` αντικαταστάθηκε ως άνω με την παρ.1 άρθρ.3 της ΠΝΠ
16.9.2009,ΦΕΚ Α 181,η οποία κυρώθηκε με το άρθρο πρώτο και
τροποποιήθηκε με το άρθρο δεύτερο του Ν.3814/2010,ΦΕΚ Α 3/12.1.2010.

***ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ: Με τις παρ.2 και 3 του αυτού άρθρου της πιο πάνω Πράξης
ορίζεται ότι:
"2. Όσοι, κατά την έναρξη ισχύος των διατάξεων αυτού του νόμου, κρατούνται,
κατ` εφαρμογή των διατάξεων των άρθρων 231 έως και 243 του Κώδικα
Διοικητικής Δικονομίας, για ποσό μικρότερο των 150.000 ευρώ, απολύονται με
επιμέλεια του διευθυντή της φυλακής.
3. Αποφάσεις που διατάσσουν, κατ` εφαρμογή των διατάξεων των άρθρων 231 έως
και 243 του Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας, προσωπική κράτηση για ποσό
κατώτερο αυτού της προηγουμένης παραγράφου και δεν έχουν εκτελεστεί, δεν
εκτελούνται. Εκκρεμείς αιτήσεις προϊσταμένων δημοσίων οικονομικών υπηρεσιών
και τελωνείων καθώς και ένδικα μέσα κατά πρωτόδικων αποφάσεων για χρέη
κατώτερα του ποσού της προηγουμένης παραγράφου, δεν εισάγονται για Συζήτηση".

2. Προσωπική κράτηση δεν διατάσσεται κατά :

α) προσώπων που τελούν υπό γονική μέριμνα, επιτροπεία, δικαστική ή
νόμιμη απαγόρευση,

β) βουλευτών, ενόσω διαρκεί η βουλευτική περίοδος και τέσσερις
εβδομάδες μετά τη λήξη της,

γ) κληρικών κάθε γνωστής θρησκείας,

δ) στρατευμάτων,

ε) προσώπων που τελούν σε πτώχευση και για όσο χρόνο διαρκούν οι
εργασίες της πτώχευσης,

στ) κληρονόμων με το ευεργέτημα της απογραφής και

ζ) πολυτέκνων που έχουν την επιμέλεια ή την υποχρέωση διατροφής των
τέκων τους.

3. Η διάρκεια της προσωπικής κράτησης δεν μπορεί να υπερβεί το ένα
(1) έτος.

*** ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ: Η διάταξη αυτή έχει κριθεί αντισυνταγματική με σειρά

αποφάσεων του ΣτΕ. (Βλ. ΣτΕ 176/2002, 1623/2002, 1624/2002). Ειδικότερα με
τις αποφάσεις 2858/2003 και 2859/2003 Ολομ. ΣτΕ κρίθηκε ότι προσωπική κράτηση

για χρέη σε ΝΠΔΔ (όπως ασφαλιστικά ταμεία) δεν επιτρέπεται, ενώ είναι
επιτρεπτή για χρέη προς το Δημόσιο (ΔΟΥ, Τελωνεία). Ηδη όμως με την 2611/2004

Απόφαση ΣτΕ επταμελούς συνθέσεως, (που παραπέμπει στην Ολομέλεια) κρίθηκε
αντισυντγματική η διάταξη και όσον αφορά την προσωπική κράτηση για χρέη στο
Δημόσιο.



*** ΠΡΟΣΟΧΗ: Τα άρθρα 231 έως 243 του παρόντος ΚΑΤΑΡΓΗΘΗΚΑΝ με την παρ.6
άρθρο 67 Ν.3842/2010,ΦΕΚ Α 58/23.4.2010,με την οποία ορίζεται ότι:
"6.α) Η προσωποκράτηση ως αναγκαστικό μέτρο προς είσπραξη δημοσίων εσόδων
καταργείται. Αποφάσεις, που διατάσουν προσωπική κράτηση για βεβαιωμένα και
ληξιπρόθεσμα χρέη προς το Δημόσιο και δεν έχουν εκτελεσθεί κατά τη δημοσίευση
του νόμου αυτού δεν εκτελούνται. Αν άρχισε η εκτέλεση τους, διακόπτεται και ο
κρατούμενος απολύεται. Εκκρεμείς αιτήσεις, καθώς και ένδικα μέσα κατά των
ανωτέρω αποφάσεων δεν εισάγονται για Συζήτηση και οι υποθέσεις τίθενται στο
αρχείο.
β) Η αναστολή της παραγραφής χρεών, για τα οποία υποβλήθηκε αίτηση
προσωπικής κράτησης, λήγει με τη δημοσίευση του νόμου αυτού, η παραγραφή τους
όμως δεν συμπληρώνεται πριν την πάροδο τουλάχιστον έτους από τη λήξη της
αναστολής.
γ) Οι διατάξεις της περίπτωσης 3 του άρθρου 9 του ν.δ. 356/1974 (ΦΕΚ 90 Α),
των άρθρων 231 έως 243 του ν. 2717/1999 (ΦΕΚ 97 Α), καθώς και των διατάξεων
των άρθρων 1 έως 11 του ν. 1867/1989 (ΦΕΚ 227 Α), όπως ισχύει, καθώς και κάθε
άλλη σχετική διάταξη που αναφέρεται στο θέμα αυτό, καταργούνται".

Αρθρο 235

Εκδίκαση

1. Αμέσως μετά την, κατά την παρ. 4 του άρθρου 231, κατάθεση της
αίτησης, ο πρόεδρος του συμβουλίου, ή ο δικαστής, που διευθύνει το
δικαστήριο, ή ο οριζόμενος από αυτούς δικαστής, με πράξη του πάνω στο
δικόγραφο της αίτησης, ορίζει δικάσιμο, η οποία δεν μπορεί να απέχει
λιγότερο των δέκα (10) ούτε περισσότερο των δεκαπέντε (15) ημερών από
την κατάθεση της αίτησης.

2. Η κατά την προηγούμενη παράγραφο πράξη του προέδρου, μαζί με
κυρωμένο Αντίγραφο του δικογράφου που κατατέθηκε, επιδίδεται, με τη
φροντίδα του αιτούντος, στον καθ` ου, πέντε (5) τουλάχιστον ημέρες πριν
από τη Συζήτηση, επέχει δε θέση κλήτευσης γι` αυτόν. Προς τούτο,
παραδίδονται στον αιτούντα, από τη γραμματεία του δικαστηρίου, η αίτηση
με την πράξη προσδιορισμού δικασίμου, μαζί με κυρωμένο Αντίγραφο
τούτων. Κατά τα λοιπά εφαρμόζονται αναλόγως οι σχετικές με τις
επιδόσεις διατάξεις των άρθρων 47-48 και 50-57.

3. Ως προς την Κύρια Διαδικασία, εφαρμόζονται αναλόγως οι διατάξεις
των άρθρων 132-139 και 142-143. Η, κατά την παρ. 4 του άρθρου 135,
τυχόν οριζόμενη νέα δικάσιμος δεν πρέπει να απέχει περισσότερο των δέκα
(10) ημερών από τη Συζήτηση που αναβλήθηκε. Οι κατά την παρ. 1 του
άρθρου 138 Προθεσμίες περιορίζονται σε μία (1) και μία (1) ημέρα,
αντιστοίχως.

4. Κατά την προβολή πρόσθετων λόγων έχει ανάλογη εφαρμογή η διάταξη
της παρ. 1 του άρθρου 131, η προβλεπόμενη όμως από αυτήν Προθεσμία
είναι δύο (2) ημέρες.

5. Οι διάδικοι μπορούν να διενεργούν διαδικαστικές πράξεις και να
παρίστανται κατά τη Συζήτηση χωρίς δικαστικό πληρεξούσιο.

6. Η άσκηση Παρέμβασης δεν συγχωρείται κατά την παρούσα Διαδικασία.

*** ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ: Η διάταξη αυτή έχει κριθεί αντισυνταγματική με σειρά

αποφάσεων του ΣτΕ. (Βλ. ΣτΕ 176/2002, 1623/2002, 1624/2002). Ειδικότερα με
τις αποφάσεις 2858/2003 και 2859/2003 Ολομ. ΣτΕ κρίθηκε ότι προσωπική κράτηση

για χρέη σε ΝΠΔΔ (όπως ασφαλιστικά ταμεία) δεν επιτρέπεται, ενώ είναι
επιτρεπτή για χρέη προς το Δημόσιο (ΔΟΥ, Τελωνεία). Ηδη όμως με την 2611/2004

Απόφαση ΣτΕ επταμελούς συνθέσεως, (που παραπέμπει στην Ολομέλεια) κρίθηκε
αντισυντγματική η διάταξη και όσον αφορά την προσωπική κράτηση για χρέη στο
Δημόσιο.

*** ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ: Με τις παρ. 2 και 3 άρθρ.3 της ΠΝΠ
16.9.2009,ΦΕΚ Α 181,ορίζεται ότι:

"2. Όσοι, κατά την έναρξη ισχύος των διατάξεων αυτού του νόμου, κρατούνται,
κατ` εφαρμογή των διατάξεων των άρθρων 231 έως και 243 του Κώδικα
Διοικητικής Δικονομίας, για ποσό μικρότερο των 150.000 ευρώ, απολύονται με
επιμέλεια του διευθυντή της φυλακής.
3. Αποφάσεις που διατάσσουν, κατ` εφαρμογή των διατάξεων των άρθρων 231 έως
και 243 του Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας, προσωπική κράτηση για ποσό
κατώτερο αυτού της προηγουμένης παραγράφου και δεν έχουν εκτελεστεί, δεν
εκτελούνται. Εκκρεμείς αιτήσεις προϊσταμένων δημοσίων οικονομικών υπηρεσιών
και τελωνείων καθώς και ένδικα μέσα κατά πρωτόδικων αποφάσεων για χρέη
κατώτερα του ποσού της προηγουμένης παραγράφου, δεν εισάγονται για Συζήτηση".




*** ΠΡΟΣΟΧΗ: Τα άρθρα 231 έως 243 του παρόντος ΚΑΤΑΡΓΗΘΗΚΑΝ με την παρ.6
άρθρο 67 Ν.3842/2010,ΦΕΚ Α 58/23.4.2010,με την οποία ορίζεται ότι:
"6.α) Η προσωποκράτηση ως αναγκαστικό μέτρο προς είσπραξη δημοσίων εσόδων
καταργείται. Αποφάσεις, που διατάσουν προσωπική κράτηση για βεβαιωμένα και
ληξιπρόθεσμα χρέη προς το Δημόσιο και δεν έχουν εκτελεσθεί κατά τη δημοσίευση
του νόμου αυτού δεν εκτελούνται. Αν άρχισε η εκτέλεση τους, διακόπτεται και ο
κρατούμενος απολύεται. Εκκρεμείς αιτήσεις, καθώς και ένδικα μέσα κατά των
ανωτέρω αποφάσεων δεν εισάγονται για Συζήτηση και οι υποθέσεις τίθενται στο
αρχείο.
β) Η αναστολή της παραγραφής χρεών, για τα οποία υποβλήθηκε αίτηση
προσωπικής κράτησης, λήγει με τη δημοσίευση του νόμου αυτού, η παραγραφή τους
όμως δεν συμπληρώνεται πριν την πάροδο τουλάχιστον έτους από τη λήξη της
αναστολής.
γ) Οι διατάξεις της περίπτωσης 3 του άρθρου 9 του ν.δ. 356/1974 (ΦΕΚ 90 Α),
των άρθρων 231 έως 243 του ν. 2717/1999 (ΦΕΚ 97 Α), καθώς και των διατάξεων
των άρθρων 1 έως 11 του ν. 1867/1989 (ΦΕΚ 227 Α), όπως ισχύει, καθώς και κάθε
άλλη σχετική διάταξη που αναφέρεται στο θέμα αυτό, καταργούνται".


Αρθρο 236

Εξουσία του δικαστηρίου

Το, κατά το άρθρο 232, Αρμόδιο δικαστήριο διατάζει την προσωπική
κράτηση μόνο αν κρίνει ότι το αναγκαστικό αυτό μέτρο είναι αναγκαίο και
πρόσφορο για την εξόφληση του χρέους, καθώς και ότι συνιστά το μόνο
ικανό μέσο είσπραξης για την ικανοποίηση της σχετικής απαίτησης.

*** ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ: Η διάταξη αυτή έχει κριθεί αντισυνταγματική με σειρά

αποφάσεων του ΣτΕ. (Βλ. ΣτΕ 176/2002, 1623/2002, 1624/2002). Ειδικότερα με
τις αποφάσεις 2858/2003 και 2859/2003 Ολομ. ΣτΕ κρίθηκε ότι προσωπική κράτηση

για χρέη σε ΝΠΔΔ (όπως ασφαλιστικά ταμεία) δεν επιτρέπεται, ενώ είναι
επιτρεπτή για χρέη προς το Δημόσιο (ΔΟΥ, Τελωνεία). Ηδη όμως με την 2611/2004

Απόφαση ΣτΕ επταμελούς συνθέσεως, (που παραπέμπει στην Ολομέλεια) κρίθηκε
αντισυντγματική η διάταξη και όσον αφορά την προσωπική κράτηση για χρέη στο
Δημόσιο.

*** ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ: Με τις παρ. 2 και 3 άρθρ.3 της ΠΝΠ
16.9.2009,ΦΕΚ Α 181,ορίζεται ότι:

"2. Όσοι, κατά την έναρξη ισχύος των διατάξεων αυτού του νόμου, κρατούνται,
κατ` εφαρμογή των διατάξεων των άρθρων 231 έως και 243 του Κώδικα
Διοικητικής Δικονομίας, για ποσό μικρότερο των 150.000 ευρώ, απολύονται με
επιμέλεια του διευθυντή της φυλακής.
3. Αποφάσεις που διατάσσουν, κατ` εφαρμογή των διατάξεων των άρθρων 231 έως
και 243 του Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας, προσωπική κράτηση για ποσό
κατώτερο αυτού της προηγουμένης παραγράφου και δεν έχουν εκτελεστεί, δεν
εκτελούνται. Εκκρεμείς αιτήσεις προϊσταμένων δημοσίων οικονομικών υπηρεσιών
και τελωνείων καθώς και ένδικα μέσα κατά πρωτόδικων αποφάσεων για χρέη
κατώτερα του ποσού της προηγουμένης παραγράφου, δεν εισάγονται για Συζήτηση".




*** ΠΡΟΣΟΧΗ: Τα άρθρα 231 έως 243 του παρόντος ΚΑΤΑΡΓΗΘΗΚΑΝ με την παρ.6
άρθρο 67 Ν.3842/2010,ΦΕΚ Α 58/23.4.2010,με την οποία ορίζεται ότι:
"6.α) Η προσωποκράτηση ως αναγκαστικό μέτρο προς είσπραξη δημοσίων εσόδων
καταργείται. Αποφάσεις, που διατάσουν προσωπική κράτηση για βεβαιωμένα και
ληξιπρόθεσμα χρέη προς το Δημόσιο και δεν έχουν εκτελεσθεί κατά τη δημοσίευση
του νόμου αυτού δεν εκτελούνται. Αν άρχισε η εκτέλεση τους, διακόπτεται και ο
κρατούμενος απολύεται. Εκκρεμείς αιτήσεις, καθώς και ένδικα μέσα κατά των
ανωτέρω αποφάσεων δεν εισάγονται για Συζήτηση και οι υποθέσεις τίθενται στο
αρχείο.
β) Η αναστολή της παραγραφής χρεών, για τα οποία υποβλήθηκε αίτηση
προσωπικής κράτησης, λήγει με τη δημοσίευση του νόμου αυτού, η παραγραφή τους
όμως δεν συμπληρώνεται πριν την πάροδο τουλάχιστον έτους από τη λήξη της
αναστολής.
γ) Οι διατάξεις της περίπτωσης 3 του άρθρου 9 του ν.δ. 356/1974 (ΦΕΚ 90 Α),
των άρθρων 231 έως 243 του ν. 2717/1999 (ΦΕΚ 97 Α), καθώς και των διατάξεων
των άρθρων 1 έως 11 του ν. 1867/1989 (ΦΕΚ 227 Α), όπως ισχύει, καθώς και κάθε
άλλη σχετική διάταξη που αναφέρεται στο θέμα αυτό, καταργούνται".


Αρθρο 237

Εκτέλεση της Απόφασης

1. Η Απόφαση, με την οποία διατάσσεται η προσωπική κράτηση,
εκτελείται μόνο αφότου επιδοθεί σε αυτόν που καταδικάστηκε. Αν
πρόκειται για εκπρόσωπο νομικού προσώπου, η προσωπική κράτηση δεν
εκτελείται πριν παρέλθουν τρεις (3) ημέρες από την επίδοση σε αυτόν της
Απόφασης. Η, κατά τις προηγούμενες περιόδους, επίδοση διενεργείται με
τη φροντίδα του αιτούντος, κατ` ανάλογη εφαρμογή των διατάξεων των
άρθρων 47-48 και 50-57. Προς τούτο, κατά την, σύμφωνα με την πρώτη
περίοδο της παρ. 1 του άρθρου 195, επίδοση προς αυτόν της Απόφασης, του
παραδίδεται και δεύτερο κυρωμένο αντίγραφό της.

2. Η κατά την προηγούμενη παράγραφο Απόφαση δεν εκτελείται αν δεν
έχει καταστεί τελεσίδικη η Απόφαση για την ανακοπή κατά της πράξης
ταμειακής βεβαίωσης ή, σε περίπτωση που δεν έχει ασκηθεί ανακοπή κατ`
αυτής, αν δεν έχει παρέλθει άπρακτη η προς άσκηση της ανακοπής
Προθεσμία.

3. Ο καταδικαζόμενος σε προσωπική κράτηση συλλαμβάνεται από
αστυνομικό όργανο. Αν ο συλλαμβανόμενος δεν προβάλει αντιρρήσεις
σύμφωνα με το άρθρο 243, οδηγείται στη φυλακή. Το όργανο συντάσσει γι`
αυτά σχετική έκθεση.

4. Η σύλληψη δεν επιτρέπεται να γίνεται :

α) μεταξύ της 7ης εσπερινής και της 7ης πρωινής ώρας,

β) κατά τις εθνικές επετείους, κατά το χρονικό διάστημα από 23
Δεκεμβρίου έως και 2 Ιανουαρίου, κατά τη διενέργεια βουλευτικών εκλογών
ή εκλογών για την ανάδειξη αιρετών οργάνων των οργανισμών πρωτοβάθμιας
και δευτεροβάθμιας τοπικής αυτοδιοίκησης και οκτώ ( ημέρες πριν,
καθώς και πέντε (5) ημέρες μετά τη διενέργειά τους, επίσης, δε κατά τη
διάρκεια της Μεγάλης Εβδομάδας, καθώς και εκείνης της Διακαινησίμου,

γ) στον τόπο όπου συνεδριάζει δικαστήριο και ενόσω διαρκεί η
συνεδρίαση και

δ) σε καθιερωμένο τόπο ιερουργίας γνωστής θρησκείας και ενόσω διαρκεί
η ιερουργία.

5. Ο εγκλεισμός στη φυλακή εκείνου που έχει καταδικαστεί σε
προσωπική κράτηση διενεργείται μόνο αφού προσαχθούν στο διευθυντή της
φυλακής κυρωμένα αντίγραφα, αφ` ενός της Απόφασης του δικαστηρίου που
διατάζει την προσωπική κράτηση, αφ` ετέρου της έκθεσης της σύλληψης.

6. Η προσωπική κράτηση των μόνιμων στρατιωτικών εκτελείται από την
αρμόδια στρατιωτική αρχή.

7. Η ισχύς της Απόφασης παύει με τη συμπλήρωση του χρόνου για τον
οποίο έχει διαταχθεί η προσωπική κράτηση και ο κρατούμενος απολύεται
αυτοδικαίως. Προς τούτο εκδίδεται σχετική διαπιστωτική πράξη από το
διευθυντή της φυλακής.

*** ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ: Η διάταξη αυτή έχει κριθεί αντισυνταγματική με σειρά

αποφάσεων του ΣτΕ. (Βλ. ΣτΕ 176/2002, 1623/2002, 1624/2002). Ειδικότερα με
τις αποφάσεις 2858/2003 και 2859/2003 Ολομ. ΣτΕ κρίθηκε ότι προσωπική κράτηση

για χρέη σε ΝΠΔΔ (όπως ασφαλιστικά ταμεία) δεν επιτρέπεται, ενώ είναι
επιτρεπτή για χρέη προς το Δημόσιο (ΔΟΥ, Τελωνεία). Ηδη όμως με την 2611/2004

Απόφαση ΣτΕ επταμελούς συνθέσεως, (που παραπέμπει στην Ολομέλεια) κρίθηκε
αντισυντγματική η διάταξη και όσον αφορά την προσωπική κράτηση για χρέη στο
Δημόσιο.

*** ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ: Με τις παρ. 2 και 3 άρθρ.3 της ΠΝΠ
16.9.2009,ΦΕΚ Α 181,ορίζεται ότι:

"2. Όσοι, κατά την έναρξη ισχύος των διατάξεων αυτού του νόμου, κρατούνται,
κατ` εφαρμογή των διατάξεων των άρθρων 231 έως και 243 του Κώδικα
Διοικητικής Δικονομίας, για ποσό μικρότερο των 150.000 ευρώ, απολύονται με
επιμέλεια του διευθυντή της φυλακής.
3. Αποφάσεις που διατάσσουν, κατ` εφαρμογή των διατάξεων των άρθρων 231 έως
και 243 του Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας, προσωπική κράτηση για ποσό
κατώτερο αυτού της προηγουμένης παραγράφου και δεν έχουν εκτελεστεί, δεν
εκτελούνται. Εκκρεμείς αιτήσεις προϊσταμένων δημοσίων οικονομικών υπηρεσιών
και τελωνείων καθώς και ένδικα μέσα κατά πρωτόδικων αποφάσεων για χρέη
κατώτερα του ποσού της προηγουμένης παραγράφου, δεν εισάγονται για Συζήτηση".




*** ΠΡΟΣΟΧΗ: Τα άρθρα 231 έως 243 του παρόντος ΚΑΤΑΡΓΗΘΗΚΑΝ με την παρ.6
άρθρο 67 Ν.3842/2010,ΦΕΚ Α 58/23.4.2010,με την οποία ορίζεται ότι:
"6.α) Η προσωποκράτηση ως αναγκαστικό μέτρο προς είσπραξη δημοσίων εσόδων
καταργείται. Αποφάσεις, που διατάσουν προσωπική κράτηση για βεβαιωμένα και
ληξιπρόθεσμα χρέη προς το Δημόσιο και δεν έχουν εκτελεσθεί κατά τη δημοσίευση
του νόμου αυτού δεν εκτελούνται. Αν άρχισε η εκτέλεση τους, διακόπτεται και ο
κρατούμενος απολύεται. Εκκρεμείς αιτήσεις, καθώς και ένδικα μέσα κατά των
ανωτέρω αποφάσεων δεν εισάγονται για Συζήτηση και οι υποθέσεις τίθενται στο
αρχείο.
β) Η αναστολή της παραγραφής χρεών, για τα οποία υποβλήθηκε αίτηση
προσωπικής κράτησης, λήγει με τη δημοσίευση του νόμου αυτού, η παραγραφή τους
όμως δεν συμπληρώνεται πριν την πάροδο τουλάχιστον έτους από τη λήξη της
αναστολής.
γ) Οι διατάξεις της περίπτωσης 3 του άρθρου 9 του ν.δ. 356/1974 (ΦΕΚ 90 Α),
των άρθρων 231 έως 243 του ν. 2717/1999 (ΦΕΚ 97 Α), καθώς και των διατάξεων
των άρθρων 1 έως 11 του ν. 1867/1989 (ΦΕΚ 227 Α), όπως ισχύει, καθώς και κάθε
άλλη σχετική διάταξη που αναφέρεται στο θέμα αυτό, καταργούνται".

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β`

ΑΙΤΗΣΗ ΑΠΟΛΥΣΗΣ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΜΕΝΟΥ

Αρθρο 238

1. Υστερα από αίτηση του κρατουμένου, η οποία απευθύνεται στο
πρωτοδικείο του τόπου βρίσκεται η φυλακή, διατάσσεται η απόλυσή του, αν
έχει καταβληθεί στην αρμόδια αρχή ή συμψηφιστεί ή κατατεθεί στο Ταμείο
Παρακαταθηκών και Δανείων, το χρέος για το οποίο του επιβλήθηκε η
προσωπική κράτηση, μαζί με τους τόκους που ήδη οφείλονται και τα έξοδα
της εκτέλεσης και έχει προσαχθεί το σχετικό γραμμάτιο στη γραμματεία
του δικαστηρίου. Αρμόδιος να αποφανθεί για την αίτηση είναι ο πρόεδρος
πρωτοδικών ή ο από αυτόν οριζόμενος πρωτοδίκης του προαναφερόμενου
δικαστηρίου.

2. Ως προς την Προδικασία και την Κύρια Διαδικασία εκδίκασής της,
κατά την προηγούμενη παράγραφο, αίτησης, εφαρμόζονται αναλόγως όσα
ορίζονται στο άρθρο 235. Ο ορισμός δικασίμου, όμως, γίνεται σε
ημερομηνία που δεν μπορεί να απέχει λιγότερο των δύο (2) ούτε
περισσότερο των τεσσάρων (4) ημερών από την κατάθεση της αίτησης, ενώς
η, κατά την παρ. 2 του άρθρου 235, Προθεσμία είναι μιας (1) τουλάχιστον
ημέρας πριν από τη Συζήτηση.

*** ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ: Η διάταξη αυτή έχει κριθεί αντισυνταγματική με σειρά

αποφάσεων του ΣτΕ. (Βλ. ΣτΕ 176/2002, 1623/2002, 1624/2002). Ειδικότερα με
τις αποφάσεις 2858/2003 και 2859/2003 Ολομ. ΣτΕ κρίθηκε ότι προσωπική κράτηση

για χρέη σε ΝΠΔΔ (όπως ασφαλιστικά ταμεία) δεν επιτρέπεται, ενώ είναι
επιτρεπτή για χρέη προς το Δημόσιο (ΔΟΥ, Τελωνεία). Ηδη όμως με την 2611/2004

Απόφαση ΣτΕ επταμελούς συνθέσεως, (που παραπέμπει στην Ολομέλεια) κρίθηκε
αντισυντγματική η διάταξη και όσον αφορά την προσωπική κράτηση για χρέη στο
Δημόσιο.


*** ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ: Με τις παρ. 2 και 3 άρθρ.3 της ΠΝΠ
16.9.2009,ΦΕΚ Α 181,ορίζεται ότι:

"2. Όσοι, κατά την έναρξη ισχύος των διατάξεων αυτού του νόμου, κρατούνται,
κατ` εφαρμογή των διατάξεων των άρθρων 231 έως και 243 του Κώδικα
Διοικητικής Δικονομίας, για ποσό μικρότερο των 150.000 ευρώ, απολύονται με
επιμέλεια του διευθυντή της φυλακής.
3. Αποφάσεις που διατάσσουν, κατ` εφαρμογή των διατάξεων των άρθρων 231 έως
και 243 του Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας, προσωπική κράτηση για ποσό
κατώτερο αυτού της προηγουμένης παραγράφου και δεν έχουν εκτελεστεί, δεν
εκτελούνται. Εκκρεμείς αιτήσεις προϊσταμένων δημοσίων οικονομικών υπηρεσιών
και τελωνείων καθώς και ένδικα μέσα κατά πρωτόδικων αποφάσεων για χρέη
κατώτερα του ποσού της προηγουμένης παραγράφου, δεν εισάγονται για Συζήτηση".




ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ`

ΑΙΤΗΣΗ ΠΡΟΣΩΡΙΝΗΣ ΑΝΑΣΤΟΛΗΣ
ΤΗΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΗΣ ΚΡΑΤΗΣΗΣ

*** ΠΡΟΣΟΧΗ: Τα άρθρα 231 έως 243 του παρόντος ΚΑΤΑΡΓΗΘΗΚΑΝ με την παρ.6
άρθρο 67 Ν.3842/2010,ΦΕΚ Α 58/23.4.2010,με την οποία ορίζεται ότι:
"6.α) Η προσωποκράτηση ως αναγκαστικό μέτρο προς είσπραξη δημοσίων εσόδων
καταργείται. Αποφάσεις, που διατάσουν προσωπική κράτηση για βεβαιωμένα και
ληξιπρόθεσμα χρέη προς το Δημόσιο και δεν έχουν εκτελεσθεί κατά τη δημοσίευση
του νόμου αυτού δεν εκτελούνται. Αν άρχισε η εκτέλεση τους, διακόπτεται και ο
κρατούμενος απολύεται. Εκκρεμείς αιτήσεις, καθώς και ένδικα μέσα κατά των
ανωτέρω αποφάσεων δεν εισάγονται για Συζήτηση και οι υποθέσεις τίθενται στο
αρχείο.
β) Η αναστολή της παραγραφής χρεών, για τα οποία υποβλήθηκε αίτηση
προσωπικής κράτησης, λήγει με τη δημοσίευση του νόμου αυτού, η παραγραφή τους
όμως δεν συμπληρώνεται πριν την πάροδο τουλάχιστον έτους από τη λήξη της
αναστολής.
γ) Οι διατάξεις της περίπτωσης 3 του άρθρου 9 του ν.δ. 356/1974 (ΦΕΚ 90 Α),
των άρθρων 231 έως 243 του ν. 2717/1999 (ΦΕΚ 97 Α), καθώς και των διατάξεων
των άρθρων 1 έως 11 του ν. 1867/1989 (ΦΕΚ 227 Α), όπως ισχύει, καθώς και κάθε
άλλη σχετική διάταξη που αναφέρεται στο θέμα αυτό, καταργούνται".

Αρθρο 239

1. Υστερα από αίτηση του κρατουμένου, η οποία απευθύνεται στο κατά το
προηγούμενο άρθρο δικαστήριο, αναστέλλεται η προσωπική κράτηση και ο
αιτών απολύεται από τη φυλακή, για χρονικό διάστημα όχι μεγαλύτερο των
τριών (3) μηνών, αν έχουν επέλθει τα κατά την πρώτη περίοδο της παρ. 1
του προηγούμενου άρθρου, αποσβεστικά γεγονότα ως προς εύλογο, σε σχέση
με το συνολικό ύψος, τμήμα του χρέους του. Αρμόδιος να αποφανθεί για
την αίτηση είναι ο κατά την τελευταία περίοδο της παρ. 1 του
προηγούμενου άρθρου δικαστής.

2. Ως προς την Προδικασία και την Κύρια Διαδικασία εκδίκασή της, κατά
την προηγούμενη παράγραφο, αίτησης, εφαρμόζονται αναλόγως όσα ορίζονται
στην παρ. 2 του προηγούμενου άρθρου.

*** ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ: Η διάταξη αυτή έχει κριθεί αντισυνταγματική με σειρά

αποφάσεων του ΣτΕ. (Βλ. ΣτΕ 176/2002, 1623/2002, 1624/2002). Ειδικότερα με
τις αποφάσεις 2858/2003 και 2859/2003 Ολομ. ΣτΕ κρίθηκε ότι προσωπική κράτηση

για χρέη σε ΝΠΔΔ (όπως ασφαλιστικά ταμεία) δεν επιτρέπεται, ενώ είναι
επιτρεπτή για χρέη προς το Δημόσιο (ΔΟΥ, Τελωνεία). Ηδη όμως με την 2611/2004

Απόφαση ΣτΕ επταμελούς συνθέσεως, (που παραπέμπει στην Ολομέλεια) κρίθηκε
αντισυντγματική η διάταξη και όσον αφορά την προσωπική κράτηση για χρέη στο
Δημόσιο.

*** ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ: Με τις παρ. 2 και 3 άρθρ.3 της ΠΝΠ
16.9.2009,ΦΕΚ Α 181,ορίζεται ότι:
"2. Όσοι, κατά την έναρξη ισχύος των διατάξεων αυτού του νόμου,
κρατούνται,
κατ` εφαρμογή των διατάξεων των άρθρων 231 έως και 243 του Κώδικα
Διοικητικής Δικονομίας, για ποσό μικρότερο των 150.000 ευρώ, απολύονται με
επιμέλεια του διευθυντή της φυλακής.
3. Αποφάσεις που διατάσσουν, κατ` εφαρμογή των διατάξεων των άρθρων 231 έως
και 243 του Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας, προσωπική κράτηση για ποσό
κατώτερο αυτού της προηγουμένης παραγράφου και δεν έχουν εκτελεστεί, δεν
εκτελούνται. Εκκρεμείς αιτήσεις προϊσταμένων δημοσίων οικονομικών υπηρεσιών
και τελωνείων καθώς και ένδικα μέσα κατά πρωτόδικων αποφάσεων για χρέη
κατώτερα του ποσού της προηγουμένης παραγράφου, δεν εισάγονται για Συζήτηση".




ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β`

ΑΙΤΗΣΗ ΚΡΑΤΗΣΗΣ ΣΕ ΑΛΛΟ ΧΩΡΟ Η
ΑΠΟΛΥΣΗΣ, ΓΙΑ ΛΟΓΟΥΣ ΥΓΕΙΑΣ

*** ΠΡΟΣΟΧΗ: Τα άρθρα 231 έως 243 του παρόντος ΚΑΤΑΡΓΗΘΗΚΑΝ με την παρ.6
άρθρο 67 Ν.3842/2010,ΦΕΚ Α 58/23.4.2010,με την οποία ορίζεται ότι:
"6.α) Η προσωποκράτηση ως αναγκαστικό μέτρο προς είσπραξη δημοσίων εσόδων
καταργείται. Αποφάσεις, που διατάσουν προσωπική κράτηση για βεβαιωμένα και
ληξιπρόθεσμα χρέη προς το Δημόσιο και δεν έχουν εκτελεσθεί κατά τη δημοσίευση
του νόμου αυτού δεν εκτελούνται. Αν άρχισε η εκτέλεση τους, διακόπτεται και ο
κρατούμενος απολύεται. Εκκρεμείς αιτήσεις, καθώς και ένδικα μέσα κατά των
ανωτέρω αποφάσεων δεν εισάγονται για Συζήτηση και οι υποθέσεις τίθενται στο
αρχείο.
β) Η αναστολή της παραγραφής χρεών, για τα οποία υποβλήθηκε αίτηση
προσωπικής κράτησης, λήγει με τη δημοσίευση του νόμου αυτού, η παραγραφή τους
όμως δεν συμπληρώνεται πριν την πάροδο τουλάχιστον έτους από τη λήξη της
αναστολής.
γ) Οι διατάξεις της περίπτωσης 3 του άρθρου 9 του ν.δ. 356/1974 (ΦΕΚ 90 Α),
των άρθρων 231 έως 243 του ν. 2717/1999 (ΦΕΚ 97 Α), καθώς και των διατάξεων
των άρθρων 1 έως 11 του ν. 1867/1989 (ΦΕΚ 227 Α), όπως ισχύει, καθώς και κάθε
άλλη σχετική διάταξη που αναφέρεται στο θέμα αυτό, καταργούνται".


Αρθρο 240

1. Υστερα από αίτηση του κρατουμένου, η οποία απευθύνεται στο
πρωτοδικείο του τόπου όπου έχει την έδρα της η αρχή που, ως εκπρόσωπος
του Δημοσίου, νομιμοποιείται να υποβάλει την κατά το άρθρο 231 αίτηση
για προσωπική κράτηση, μπορεί, αν αυτός είναι ασθενής ή ασθενήσει κατά
τη διάρκεια της κράτησης, να επιτραπεί η κράτησή του σε νοσοκομείο.

2. Το δικαστήριο μπορεί, ακόμη, να επιτρέψει την απόλυση του
κρατουμένου αν η ασθένειά του είναι τέτοια ώστε να υπάρχει κίνδυνος,
από την παράταση της κράτησης, για την υγεία του.

3. Αρμόδιος να αποφανθεί για τις κατά τις προηγούμενες παραγράφους
αιτήσεις είναι ο κατά το άρθρο 232 δικαστής.

4. Ως προς την Προδικασία και την Κύρια Διαδικασία εκδίκασης των,
κατά τις προηγούμενες παραγράφους, αιτήσεων εφαρμόζονται αναλόγως όσα
ορίζονται στην παρ. 2 του άρθρου 238.

*** ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ: Η διάταξη αυτή έχει κριθεί αντισυνταγματική με σειρά

αποφάσεων του ΣτΕ. (Βλ. ΣτΕ 176/2002, 1623/2002, 1624/2002). Ειδικότερα με
τις αποφάσεις 2858/2003 και 2859/2003 Ολομ. ΣτΕ κρίθηκε ότι προσωπική κράτηση

για χρέη σε ΝΠΔΔ (όπως ασφαλιστικά ταμεία) δεν επιτρέπεται, ενώ είναι
επιτρεπτή για χρέη προς το Δημόσιο (ΔΟΥ, Τελωνεία). Ηδη όμως με την 2611/2004

Απόφαση ΣτΕ επταμελούς συνθέσεως, (που παραπέμπει στην Ολομέλεια) κρίθηκε
αντισυντγματική η διάταξη και όσον αφορά την προσωπική κράτηση για χρέη στο
Δημόσιο.

*** ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ: Με τις παρ. 2 και 3 άρθρ.3 της ΠΝΠ
16.9.2009,ΦΕΚ Α 181,ορίζεται ότι:

"2. Όσοι, κατά την έναρξη ισχύος των διατάξεων αυτού του νόμου, κρατούνται,
κατ` εφαρμογή των διατάξεων των άρθρων 231 έως και 243 του Κώδικα
Διοικητικής Δικονομίας, για ποσό μικρότερο των 150.000 ευρώ, απολύονται με
επιμέλεια του διευθυντή της φυλακής.
3. Αποφάσεις που διατάσσουν, κατ` εφαρμογή των διατάξεων των άρθρων 231 έως
και 243 του Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας, προσωπική κράτηση για ποσό
κατώτερο αυτού της προηγουμένης παραγράφου και δεν έχουν εκτελεστεί, δεν
εκτελούνται. Εκκρεμείς αιτήσεις προϊσταμένων δημοσίων οικονομικών υπηρεσιών
και τελωνείων καθώς και ένδικα μέσα κατά πρωτόδικων αποφάσεων για χρέη
κατώτερα του ποσού της προηγουμένης παραγράφου, δεν εισάγονται για Συζήτηση".




ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ε`

ΛΟΙΠΕΣ ΑΙΤΗΣΕΙΣ

*** ΠΡΟΣΟΧΗ: Τα άρθρα 231 έως 243 του παρόντος ΚΑΤΑΡΓΗΘΗΚΑΝ με την παρ.6
άρθρο 67 Ν.3842/2010,ΦΕΚ Α 58/23.4.2010,με την οποία ορίζεται ότι:
"6.α) Η προσωποκράτηση ως αναγκαστικό μέτρο προς είσπραξη δημοσίων εσόδων
καταργείται. Αποφάσεις, που διατάσουν προσωπική κράτηση για βεβαιωμένα και
ληξιπρόθεσμα χρέη προς το Δημόσιο και δεν έχουν εκτελεσθεί κατά τη δημοσίευση
του νόμου αυτού δεν εκτελούνται. Αν άρχισε η εκτέλεση τους, διακόπτεται και ο
κρατούμενος απολύεται. Εκκρεμείς αιτήσεις, καθώς και ένδικα μέσα κατά των
ανωτέρω αποφάσεων δεν εισάγονται για Συζήτηση και οι υποθέσεις τίθενται στο
αρχείο.
β) Η αναστολή της παραγραφής χρεών, για τα οποία υποβλήθηκε αίτηση
προσωπικής κράτησης, λήγει με τη δημοσίευση του νόμου αυτού, η παραγραφή τους
όμως δεν συμπληρώνεται πριν την πάροδο τουλάχιστον έτους από τη λήξη της
αναστολής.
γ) Οι διατάξεις της περίπτωσης 3 του άρθρου 9 του ν.δ. 356/1974 (ΦΕΚ 90 Α),
των άρθρων 231 έως 243 του ν. 2717/1999 (ΦΕΚ 97 Α), καθώς και των διατάξεων
των άρθρων 1 έως 11 του ν. 1867/1989 (ΦΕΚ 227 Α), όπως ισχύει, καθώς και κάθε
άλλη σχετική διάταξη που αναφέρεται στο θέμα αυτό, καταργούνται".

Αρθρο 241

Εφόσον δεν ορίζεται διαφορετικά, κάθε αμφισβήτηση που αφορά την
εκτέλεση της προσωπικής κράτησης επιλύεται από τον πρόεδρο πρωτοδικών,
ή τον από αυτόν οριζόμενο πρωτοδίκη, του πρωτοδικείου στην περιφέρεια
του οποίου εκτελείται η Απόφαση για την προσωπική κράτηση. Κατά την
εκδίκαση του σχετικού ένδικου βοηθήματος εφαρμόζονται αναλόγως όσα
ορίζονται στο άρθρο 235.

*** ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ: Η διάταξη αυτή έχει κριθεί αντισυνταγματική με σειρά

αποφάσεων του ΣτΕ. (Βλ. ΣτΕ 176/2002, 1623/2002, 1624/2002). Ειδικότερα με
τις αποφάσεις 2858/2003 και 2859/2003 Ολομ. ΣτΕ κρίθηκε ότι προσωπική κράτηση

για χρέη σε ΝΠΔΔ (όπως ασφαλιστικά ταμεία) δεν επιτρέπεται, ενώ είναι
επιτρεπτή για χρέη προς το Δημόσιο (ΔΟΥ, Τελωνεία). Ηδη όμως με την 2611/2004

Απόφαση ΣτΕ επταμελούς συνθέσεως, (που παραπέμπει στην Ολομέλεια) κρίθηκε
αντισυντγματική η διάταξη και όσον αφορά την προσωπική κράτηση για χρέη στο
Δημόσιο.

*** ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ: Με τις παρ. 2 και 3 άρθρ.3 της ΠΝΠ
16.9.2009,ΦΕΚ Α 181,ορίζεται ότι:
"2. Όσοι, κατά την έναρξη ισχύος των διατάξεων αυτού του νόμου, κρατούνται,
κατ` εφαρμογή των διατάξεων των άρθρων 231 έως και 243 του Κώδικα
Διοικητικής Δικονομίας, για ποσό μικρότερο των 150.000 ευρώ, απολύονται με
επιμέλεια του διευθυντή της φυλακής.
3. Αποφάσεις που διατάσσουν, κατ` εφαρμογή των διατάξεων των άρθρων 231 έως
και 243 του Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας, προσωπική κράτηση για ποσό
κατώτερο αυτού της προηγουμένης παραγράφου και δεν έχουν εκτελεστεί, δεν
εκτελούνται. Εκκρεμείς αιτήσεις προϊσταμένων δημοσίων οικονομικών υπηρεσιών
και τελωνείων καθώς και ένδικα μέσα κατά πρωτόδικων αποφάσεων για χρέη
κατώτερα του ποσού της προηγουμένης παραγράφου, δεν εισάγονται για Συζήτηση".




ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΣΤ`

ΕΝΔΙΚΑ ΜΕΣΑ

*** ΠΡΟΣΟΧΗ: Τα άρθρα 231 έως 243 του παρόντος ΚΑΤΑΡΓΗΘΗΚΑΝ με την παρ.6
άρθρο 67 Ν.3842/2010,ΦΕΚ Α 58/23.4.2010,με την οποία ορίζεται ότι:
"6.α) Η προσωποκράτηση ως αναγκαστικό μέτρο προς είσπραξη δημοσίων εσόδων
καταργείται. Αποφάσεις, που διατάσουν προσωπική κράτηση για βεβαιωμένα και
ληξιπρόθεσμα χρέη προς το Δημόσιο και δεν έχουν εκτελεσθεί κατά τη δημοσίευση
του νόμου αυτού δεν εκτελούνται. Αν άρχισε η εκτέλεση τους, διακόπτεται και ο
κρατούμενος απολύεται. Εκκρεμείς αιτήσεις, καθώς και ένδικα μέσα κατά των
ανωτέρω αποφάσεων δεν εισάγονται για Συζήτηση και οι υποθέσεις τίθενται στο
αρχείο.
β) Η αναστολή της παραγραφής χρεών, για τα οποία υποβλήθηκε αίτηση
προσωπικής κράτησης, λήγει με τη δημοσίευση του νόμου αυτού, η παραγραφή τους
όμως δεν συμπληρώνεται πριν την πάροδο τουλάχιστον έτους από τη λήξη της
αναστολής.
γ) Οι διατάξεις της περίπτωσης 3 του άρθρου 9 του ν.δ. 356/1974 (ΦΕΚ 90 Α),
των άρθρων 231 έως 243 του ν. 2717/1999 (ΦΕΚ 97 Α), καθώς και των διατάξεων
των άρθρων 1 έως 11 του ν. 1867/1989 (ΦΕΚ 227 Α), όπως ισχύει, καθώς και κάθε
άλλη σχετική διάταξη που αναφέρεται στο θέμα αυτό, καταργούνται".

Αρθρο 242

1. Οι αποφάσεις που εκδίδονται κατά τη Διαδικασία των άρθρων 231 -
241 υπόκεινται, ενώπιον των τακτικών διοικητικών δικαστηρίων, κατά τα
άρθρα 81-111 αναλόγως εφαρμοζόμενα, σΤα ένδικα μέσα της ανακοπής
ερημοδικίας, της έφεσης, της αίτησης αναθεώρησης και της αίτησης
διόρθωσης ή ερμηνείας.

2. Οι Προθεσμίες για την άσκηση των κατά την προηγούμενη παράγραφο
ένδικων μέσων είναι πέντε (5) ημερών. Ως προς την έναρξη των προθεσμιών
αυτών έχουν ανάλογη εφαρμογή όσα ορίζονται στις διατάξεις των άρθρων 90
(παρ. 1), 94 (παρ. 1), 104 και 110 (παρ. 2), οι οποίες και εφαρμόζονται
αναλόγως.

3. Η Προθεσμία για την άσκηση, καθώς και η άσκηση, της ανακοπής
ερημοδικίας και της έφεσης αναστέλλουν την εκτέλεση της προσβαλλόμενης
Απόφασης. Το, κατά το άρθρο 232, Αρμόδιο δικαστήριο, όμως, μπορεί, κατ`
αίτηση του Δημοσίου, να κηρύξει την απόφασή του προσωρινώς εκτελεστή,
σύμφωνα με τα οριζόμενα στη διάταξη της παρ. 3 του άρθρου 80, η οποία
και εφαρμόζεται αναλόγως.

4. Αρμόδιος για την εκδίκαση της έφεσης είναι ο πρόεδρος εφετών, ή ο
από αυτόν οριζόμενος εφέτης, του εφετείου στην περιφέρεια του οποίου
υπάγεται το δικαστήριο, όπου ανήκει ο κατά το άρθρο 232 δικαστής που
εξέδωσε την προσβαλλόμενη Απόφαση.

5. Ως προς την εκδίκαση των κατά την παρ. 1 ένδικων μέσων
εφαρμόζονται αναλόγως όσα ορίζονται στο άρθρο 235.

*** ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ: Με τις παρ. 2 και 3 άρθρ.3 της ΠΝΠ
16.9.2009,ΦΕΚ Α 181,ορίζεται ότι:
"2. Όσοι, κατά την έναρξη ισχύος των διατάξεων αυτού του νόμου, κρατούνται,
κατ` εφαρμογή των διατάξεων των άρθρων 231 έως και 243 του Κώδικα
Διοικητικής Δικονομίας, για ποσό μικρότερο των 150.000 ευρώ, απολύονται με
επιμέλεια του διευθυντή της φυλακής.
3. Αποφάσεις που διατάσσουν, κατ` εφαρμογή των διατάξεων των άρθρων 231 έως
και 243 του Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας, προσωπική κράτηση για ποσό
κατώτερο αυτού της προηγουμένης παραγράφου και δεν έχουν εκτελεστεί, δεν
εκτελούνται. Εκκρεμείς αιτήσεις προϊσταμένων δημοσίων οικονομικών υπηρεσιών
και τελωνείων καθώς και ένδικα μέσα κατά πρωτόδικων αποφάσεων για χρέη
κατώτερα του ποσού της προηγουμένης παραγράφου, δεν εισάγονται για Συζήτηση".




ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ζ`

ΑΝΤΙΡΡΗΣΕΙΣ ΚΑΤΑ ΤΗ ΣΥΛΛΗΨΗ

*** ΠΡΟΣΟΧΗ: Τα άρθρα 231 έως 243 του παρόντος ΚΑΤΑΡΓΗΘΗΚΑΝ με την παρ.6
άρθρο 67 Ν.3842/2010,ΦΕΚ Α 58/23.4.2010,με την οποία ορίζεται ότι:
"6.α) Η προσωποκράτηση ως αναγκαστικό μέτρο προς είσπραξη δημοσίων εσόδων
καταργείται. Αποφάσεις, που διατάσουν προσωπική κράτηση για βεβαιωμένα και
ληξιπρόθεσμα χρέη προς το Δημόσιο και δεν έχουν εκτελεσθεί κατά τη δημοσίευση
του νόμου αυτού δεν εκτελούνται. Αν άρχισε η εκτέλεση τους, διακόπτεται και ο
κρατούμενος απολύεται. Εκκρεμείς αιτήσεις, καθώς και ένδικα μέσα κατά των
ανωτέρω αποφάσεων δεν εισάγονται για Συζήτηση και οι υποθέσεις τίθενται στο
αρχείο.
β) Η αναστολή της παραγραφής χρεών, για τα οποία υποβλήθηκε αίτηση
προσωπικής κράτησης, λήγει με τη δημοσίευση του νόμου αυτού, η παραγραφή τους
όμως δεν συμπληρώνεται πριν την πάροδο τουλάχιστον έτους από τη λήξη της
αναστολής.
γ) Οι διατάξεις της περίπτωσης 3 του άρθρου 9 του ν.δ. 356/1974 (ΦΕΚ 90 Α),
των άρθρων 231 έως 243 του ν. 2717/1999 (ΦΕΚ 97 Α), καθώς και των διατάξεων
των άρθρων 1 έως 11 του ν. 1867/1989 (ΦΕΚ 227 Α), όπως ισχύει, καθώς και κάθε
άλλη σχετική διάταξη που αναφέρεται στο θέμα αυτό, καταργούνται".


Αρθρο 243

1. Ο συλλαμβανόμενος σύμφωνα με την παρ. 3 του άρθρου 237, μπορεί,
πριν
να εγκλειστεί στη φυλακή, να προβάλει αντιρρήσεις ως προς τη νομιμότητα
της σύλληψής του. Με τις αντιρρήσεις μπορεί, επίσης, να προβάλει την,
μετά τη Συζήτηση της αίτησης για την προσωπική κράτησή του, επέλευση
των, κατά την πρώτη περίοδο της παρ. 1 του άρθρου 238, αποσβεστικών
γεγονότων του συνολικού χρέους του. Οι αντιρρήσεις πρέπει να
διαλαμβάνουν συγκεκριμένους λόγους, μπορούν δε να προβληθούν και
προφορικώς, οπότε συντάσσεται συναφώς, από το γραμματέα, σχετική
έκθεση.

2. Στην περίπτωση της προηγούμενης παραγράφου, το πρόσωπο που έχει
συλληφθεί οδηγείται αμέσως, από το αστυνομικό όργανο, στον πρόεδρο
πρωτοδικών, ή στον από αυτόν οριζόμενο πρωτοδίκη, του πρωτοδικείου στην
περιφέρεια του οποίου έγινε η σύλληψη.

3. Ως προς την εκδίκαση των, κατά την παρ. 1, αντιρρήσεων
εφαρμόζονται αναλόγως οι διατάξεις των παρ. 1 και 2 του άρθρου 204 και
της παρ. 5 του άρθρου 235. Οι κατά τη Διαδικασία αυτή προβαλλόμενοι
ισχυρισμοί πρέπει να αποδεικνύονται παραχρήμα.

4. Ο, κατά την παρ. 2, αρμόδιος δικαστής εκδίδει παραχρήμα την
απόφασή του για τις αντιρρήσεις, την οποία και διατυπώνει συνοπτικώς
στο τηρούμενο πρακτικό. Κυρωμένο Αντίγραφο του πρακτικού αυτού
παραδίδεται αμέσως στο, κατά την παρ. 2, ασυτνομικό όργανο, καθώς και
στον αντιλέγοντα. Αν πρόκειται για ημέρα αργίας, ο δικαστής μπορεί να
χρησιμοποιήσει, ως τόπο άσκησης των κατά την προηγούμενη περίοδο
καθηκόντων του, την οικία του. Στην περίπτωση αυτή δεν απαιτείται η
παρουσία γραμματέα, τα σχετικά δε Πρακτικά, καθώς και η κατά την παρ. 1
έκθεση, συντάσσονται από μόνο το δικαστή.

5. Αν γίνουν δεκτές οι αντιρρήσεις, ο αντιλέγων αφήνεται αμέσως
ελεύθερος, ενώ αν οι αντιρρήσεις απορριφθούν, οδηγείται στη φυλακή.

6. Η κατά τις προηγούμενες παραγράφους Απόφαση δεν υπόκειται σε
κανένα ένδικο μέσο.

*** ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ: Με τις παρ. 2 και 3 άρθρ.3 της ΠΝΠ
16.9.2009,ΦΕΚ Α 181,ορίζεται ότι:
"2. Όσοι, κατά την έναρξη ισχύος των διατάξεων αυτού του νόμου, κρατούνται,
κατ` εφαρμογή των διατάξεων των άρθρων 231 έως και 243 του Κώδικα
Διοικητικής Δικονομίας, για ποσό μικρότερο των 150.000 ευρώ, απολύονται με
επιμέλεια του διευθυντή της φυλακής.
3. Αποφάσεις που διατάσσουν, κατ` εφαρμογή των διατάξεων των άρθρων 231 έως
και 243 του Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας, προσωπική κράτηση για ποσό
κατώτερο αυτού της προηγουμένης παραγράφου και δεν έχουν εκτελεστεί, δεν
εκτελούνται. Εκκρεμείς αιτήσεις προϊσταμένων δημοσίων οικονομικών υπηρεσιών
και τελωνείων καθώς και ένδικα μέσα κατά πρωτόδικων αποφάσεων για χρέη
κατώτερα του ποσού της προηγουμένης παραγράφου, δεν εισάγονται για Συζήτηση".




ΔΕΥΤΕΡΟ ΤΜΗΜΑ

ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΕΚΛΟΓΙΚΩΝ ΔΙΑΦΟΡΩΝ

ΠΡΩΤΟΣ ΤΙΤΛΟΣ

ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΠΟΥ ΑΝΑΦΥΟΝΤΑΙ ΚΑΤΑ ΤΗΝ
ΕΚΛΟΓΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΣΤΟΥΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥΣ
ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α`

ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΥΠΑΓΟΜΕΝΕΣ ΣΤΙΣ ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ

Αρθρο 244

Στις, υπό τον ΠΡΩΤΟ ΤΙΤΛΟ, ρυθμίσεις του ΤΜΗΜΑΤΟΣ τούτου υπάγονται οι
διαφορές που αναφύονται κατά την εκλογική Διαδικασία για την ανάδειξη
των αιρετών οργάνων των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης κάθε βαθμού.



ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β`

ΑΡΜΟΔΙΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ

Αρθρο 245

"1. Καθ` ύλην Αρμόδιο δικαστήριο προς εκδίκαση των κατά το
προηγούμενο άρθρο διαφορών είναι, σε πρώτο και σε τελευταίο βαθμό, αν
μεν πρόκειται για εκλογή σε νομαρχιακή αυτοδιοίκηση το εφετείο, αν, δε,
πρόκειται για εκλογή σε δήμο ή κοινότητα, το τριμελές πρωτοδικείο.

2. Κατά τόπο Αρμόδιο δικαστήριο είναι εκείνο στην περιφέρεια του
οποίου έχει την έδρα του ο οικείος οργανισμός τοπικής αυτοδιοίκησης.

*** Το άρθρο 245 αντικαταστάθηκε ως άνω με την παρ.1
άρθρ.15 Ν.3051/2002,ΦΕΚ Α 220/20.9.2002.



ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ`

Ενσταση

Αρθρο 246

Προσβαλλόμενες πράξεις

"1. Για την σε πρώτο και σε τελευταίο βαθμό επίλυση των διαφορών του
άρθρου 244 ασκείται ένσταση.

2. Η ένσταση στρέφεται κατά των δια της προσβαλλόμενης πράξης
ανακηρυχθέντων υποψηφίων, καθώς και των επιτυχόντων και επιλαχόντων των
οικείων συνδυασμών, για τους οποίους αμφισβητείται με αυτήν η ανακήρυξη
ή η εκλογή τους, αντιστοίχως."

*** Οι παρ.1 και 2 αντικαταστάθηκαν ως άνω με την παρ.2
άρθρ.15 Ν.3051/2002,ΦΕΚ Α 220/20.9.2002.


( Ενσταση μπορεί, επίσης, να ασκηθεί και κατά της πράξης με την οποία,
σύμφωνα με τα άρθρα 57 και 24 των ίδιων νομοθετημάτων αντιστοίχως,
ανακηρύσσονται οι συνδυασμοί των υποψηφίων που έχουν δηλωθεί, καθώς και κατά
της πράξης με την οποία, σύμφωνα με τα άρθρα 79 και 39 των πιο πάνω
νομοθετημάτων κατά την ίδια αντιστοιχία, ανακηρύσσονται οι επιτυχόντες και
οι
επιλαχόντες συνδυασμοί, καθώς και οι υποψήφιοι κάθε συνδυασμού που
εκλέγονται
ως τακτικοί ή αναπληρωματικοί).


*** ΠΡΟΣΟΧΗ:Γεννάται ζήτημα περί του αν η εντός ( )τελευταία διάταξη
ήταν εδάφιο της αντικατασταθείσας παρ.2,οπότε με την τροποποίηση
από τον Ν.3057/2002,έπαυσε να ισχύει, ή αποτελεί την παρ.3 του

παρόντος άρθρου, (ο αριθμός της οποίας παρελείφθη από τυπογραφικό ίσως

λάθος ) και συνεπώς εξακολουθεί να ισχύει.
Υπέρ της δευτέρας απόψεως συνηγορούν τόσο η δόμηση
του αρχικού κειμένου του παρόντος άρθρου όσο και η διατύπωση του
άρθρ.15 Ν.3051/2002, με το οποίο αντικαθίστανται οι παρ. 1 και 2
και όχι (ολόκληρο) το άρθρο 246.





Αρθρο 247

Ενεργητική και Παθητική νομιμοποίηση

1. Ενσταση μπορεί να ασκήσει :

α) κάθε εκλογέας εγγεγραμμένος στους εκλογικούς καταλόγους του
οικείου οργανισμού τοπικής αυτοδιοίκησης, καθώς και

β) όποιος διατέλεσε υποψήφιος κατά τις εκλογές στον οικείο οργανισμό
τοπικής αυτοδιοίκησης.

2. Η ένσταση στρέφεται κατά του Δημοσίου, το οποίο εκπροσωπείται από
τον, έχοντα την εποπτεία της διενέργειας των εκλογών, Υπουργό
Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης.

*** Η παρ.2 ΚΑΤΑΡΓΗΘΗΚΕ με το άρθρο 4 Ν.3146/2003,ΦΕΚ Α 125/23.5.2003.



Αρθρο 248

Προθεσμία

1. Η ένσταση ασκείται μέσα σε Προθεσμία πέντε (5) ημερών, κατά
περίπτωση από :

α) τη λήξη του χρόνου έκθεσης, σύμφωνα με τα άρθρα 78 του Δημοτικού
και Κοινοτικού Κώδικα (π.δ. 410/1995) και 38 του Κώδικα Νομαρχιακής
Αυτοδιοίκησης (π.δ. 30/1996), των πρακτικών της εκλογής και του πίνακα
των αποτελεσμάτων, ή

β) την ανακήρυξη σε δημόσια συνεδρίαση, σύμφωνα με τα άρθρα 57 και 24
των πιο πάνω νομοθετημάτων αντιστοίχως, των συνδυασμών των υποψηφίων
που έχουν δηλωθεί, ή

γ) τη λήξη του χρόνου έκθεσης, σύμφωνα με τα άρθρα 79 και 39 των
ίδιων αντιστοίχως νομοθετημάτων, της πράξης με την οποία ανακηρύσσονται
οι επιτυχόντες και οι επιλαχόντες συνδυασμοί, καθώς και οι υποψήφιοι
κάθε συνδυασμού που εκλέγονται ως τακτικοί ή αναπληρωματικοί.

2. Οι Προθεσμίες της προηγούμενης παραγράφου δεν παρεκτείνονται σε
καμία περίπτωση.

3. Στις Περιπτώσεις α` και γ` της παρ. 1, η ένσταση δεν μπορεί πάντως
να ασκηθεί αν έχουν περάσει δεκαπέντε (15) ή είκοσι (20) ημέρες,
αντιστοίχως, από τη διενέργεια των εκλογών.

4. Κατ` εξαίρεση, αν πρόκειται για έλλειψη προσόντων ή κώλυμα
εκλογιμότητας που υπήρχε, στο πρόσωπο του υποψηφίου, πριν από την
έναρξη της εκλογικής Διαδικασίας, η ένσταση μπορεί να ασκηθεί και μετά
την πάροδο των, κατά τις προηγούμενες παραγράφους, προθεσμιών.



Αρθρο 249

Λόγοι

1. Λόγους ένστασης μπορούν να θεμελιώσουν :

α) οι παραβάσεις του νόμου κατά τη Διεξαγωγή της εκλογής ή κατά την
εξαγωγή του εκλογικού αποτελέσματος ή κατά την ανακήρυξη των υποψήφιων
συνδυασμών ή κατά την ανακήρυξη των επιτυχόντων και επιλαχόντων
συνδυασμών και των προσώπων που ανήκουν σε αυτούς, ή

β) η έλλειψη νόμιμων προσόντων ή η συνδρομή νόμιμων κωλυμάτων σε
πρόσπωα που έχουν εκλεγεί ή που είναι υποψήφια προς τούτο, ή

γ) η ακυρότητα ή η εσφαλμένη αρίθμηση των ψηφοδελτίων.

2. Αν η έστανση αναφέρεται σε επαναληπτική ψηφοφορία, οι
προβαλλόμενοι Λόγοι μπορούν να αφορούν και την αρχική ψηφοφορία, αλλά
μόνο εφόσον δεν έχει ασκηθεί, ως προς αυτήν, ιδιαίτερη ένσταση.



Αρθρο 250

Ασκηση

1. Η ένσταση ασκείται με δικόγραφο, το οποίο κατατίθεται, μαζί με
τρία (3) αντίγραφα, στην αρχή που εξέδωσε την προσβαλλόμενη πράξη.

2. Η Προθεσμία για την άσκηση της ένστασης ή η άσκησή της δεν
αναστέλλει την εκτέλεση της προσβαλλόμενης πράξης.



Αρθρο 251

Περιεχόμενο του δικογράφου

Το δικόγραφο της ένστασης, εκτός από τα στοιχεία που προβλέπουν οι
διατάξεις του άρθρου 45, πρέπει απαραιτήτως να μνημονεύει, με ακρίβεια,
τον οργανισμό τοπικής αυτοδιοίκησης στον οποίο αυτό αναφέρεται, τους
εκλογικούς συνδυασμούς και τους επικεφαλής τους, καθώς και τα πρόσωπα
των οποίων αμφισβητείται με αυτό η εκλογή ή η ανακήρυξη. Επίσης, το
ίδιο δικόγραφο πρέπει να περιέχει σαφείς και συγκεκριμένους λόγους,
καθώς και σαφώς καθορισμένο αίτημα.



Αρθρο 252

Διαβίβαση

Η αρχή που μνημονεύεται στην παρ. 1 του άρθρου 250 μετά την πάροδο
της, κατά το άρθρο 248, Προθεσμίας για την άσκηση των ενστάσεων,
υποχρεούται, χωρίς υπαίτια καθυστέρηση, να διαβιβάζει τις ενστάσεις,
χωριστά για κάθε οργανισμό τοπικής αυτοδιοίκησης, μαζί με όλα τα
σχετικά έγγραφα και λοιπά στοιχεία, στο αρμόδιο διοικητικό δικαστήριο.